بی تحركیِ خطرناك در بحران كرونا

وضعیت رعایت پروتكلهای بهداشتی در اردوهای ورزشی و كاهش موارد ابتلا به كرونا در ورزشكاران حرفه ای، نگرانی از درگیری‌های قلبی در ورزشكاران بهبودیافته كرونا و لزوم پیگیری این موضوع، فعالیت چراغ خاموش باشگاه های خصوصی و شانس بالای انتقال بیماری در باشگاه های بدنسازی و ... از جمله مواردی بود كه دبیر انجمن علمی پزشكی ورزشی ایران درباره آن توضیح داد.

دكتر محمد حسین پور قریب‌شاهی در نشست خبری ویدیوكنفرانسی از استودیو سلامت وزارت بهداشت، پاسخ به سوالی درباره وضعیت حضور هواداران در ورزشگاه‌ها در شرایط بحران كرونا، گفت: در جلسات هفتگی و دو هفتگی كه در ستاد كرونا در حوزه ورزش وجود دارد، با تك تك فدراسیون‌ها جلسه برگزار شده و اولویت اصلی ستاد كرونا در ورزش، فعال كردن تدریجی همه رشته‌های ورزشی است. در این هفته هم دستور آغاز مسابقات فوتسال هم از سوی وزارت بهداشت داده خواهد شد، اما با توجه به پیك سوم كرونا هنوز درباره حضور هواداران ورود نكرده‌ایم. ابتدا باید برنامه‌ریزی شود و مسابقات آغاز شود و در قدم بعد بر روی بحث حضور هواداران بحث كنیم.

ورزشكاران ملاحظات بهداشتی را رعایت كنند

وی درباره اینكه برگزاری مسابقات ورزشی با توجه به شرایط فعلی درست است یا خیر، افزود: ما دو مقوله داریم؛ یك مقوله ورزش با رویكرد سلامت جسم و روان داریم و یك مقوله ورزش با رویكرد ورزش حرفه‌ای داریم. وظیفه و شغل ورزشكار حرفه‌ای، ورزش است و نمی‌توان به آنها گفت كه ورزش نكنند، اما خواهشمان این است كه ورزشكاران ملاحظات بهداشتی را رعایت كنند.

سركشی "افسران سلامت" از مسابقات ورزشی

حسین‌پور قریب شاهی درباره چگونگی پروتكل‌های مربوط به قرنطینه ورزشكاران كرونا مثبت، گفت: خوشبختانه در اردوها به خوبی پروتكل‌ها رعایت می‌شود. یكی از برنامه‌های فدراسیون پزشكی ورزشی، ایجاد برنامه افسران سلامت بود كه وظیفه افسران سلامت در كل كشور این است كه به مسابقات سر می‌زنند و نحوه رعایت پروتكل‌های بهداشتی را نظارت می‌كنند. بنابراین با این رویكرد نمی‌توانیم به ورزشكاران حرفه‌ای بگوییم كه ورزش نكنند، بلكه می‌گوییم ورزش كنند، اما مراقبت‌های لازم را انجام دهند.

شرایط مطلوب رعایت پروتكل‌ها در اردوهای ورزشی

وی ادامه داد: در زمینه رعایت قرنطینه‌ها هم همكاری خوبی از سوی فدراسیون‌های ورزشی اتفاق افتاده است. خوشبختانه اردوهای رشته‌هایی كه مجوز دارند، به طور منظم تشكیل می‌شود و واقعا در جاهایی كه پروتكل‌های به خوبی رعایت شده، دچار تست مثبت نشدیم. به طوری كه در لیگ اخیر فوتبال، نسبت به لیگ قبل، موارد مثبت‌مان بسیار كمتر بوده است ك یك علت آن این است كه افراد رعایت می كنند. در عین حال اكنون چالش ما خیلی در اردوهای ورزشی نیست، بلكه خارج از اردوهاست. بر همین اساس تاكیدمان این است كه ورزشكارانی كه در خارج از اردو به سر می‌برند، در روابط و ارتباط‌شان در جامعه، پروتكل‌های بهداشتی را رعایت كنند. به طور كلی شرایط رعایت پروتكل‌ها در اردوهای ورزشی شرایط خوبی است.

وی افزود: در حال حاضر تیم ملی بسكتبال در قطر است و مسابقات انتخابی كاپ آسیا را شركت می‌كند. تیم سوریه چند بازیكن مثبت داشته، اما تیم ما بازیكن كرونا مثبت نداشته است كه این موضوع نشان می‌دهد كه بچه‌های بسكتبال رعایت كردند. در اردوها در بازیكنان تیم ملی هم تست مثبت نداشتیم. بنابراین در این زمینه شرایط خوبی داریم و در عین حال نمی‌توان ورزشكار حرفه‌ای را هم منع كرد، اما باید ملاحظات خاص را رعایت كند.

توصیه به ورزشكاران جانباز و معلول

وی درباره وضعیت برگزاری مسابقات ورزشكاران جانباز و معلول، گفت: ورزشكاران جانباز و معلول تقریبا در اكثر رشته‌ها با توجه به پروتكل‌هایی كه ارائه شده، به تدریج در حال فعالیت هستند. البته هنوز خیلی مسابقات‌شان آغاز نشده است. توصیه ما به ورزشكاران جانباز و معلول این است كه به خصوص ورزش‌های تنفسی‌شان را بهتر و بیشتر انجام دهند. در عین حال در ورزشكاران اقدام خوبی كه انجام شد، این بود كه سامانه آموزش ورزشكاران طراحی شد كه افراد شركت می‌كنند و به آنها گواهی ارائه می‌شود.

كاهش موارد ابتلا به كرونا در ورزشكاران حرفه‌ای

دبیر انجمن علمی پزشكی ورزشی ایران در پاسخ به سوالی درباره میزان ابتلا به كرونا در بین ورزشكاران حرفه‌ای، گفت: در فصل قبل در فوتبال موارد تست مثبت‌مان حدود دو تا سه درصد بود، اما در فصل جدید این میزان زیر یك درصد آمده و میزان ابتلا كمتر شده است. میزان ابتلای ورزشكاران و بیماری شدید، تعداد محدودی بود. موارد فوتی در ورزشكار حرفه‌ای نداشتیم، اما نگرانی‌مان این است كه ورزشكار حرفه‌ای بعد از ابتلا برای بازگشت دوباره به ورزش حتما باید از سوی متخصص قلب و پزشكی ورزشی ویزیت شود و به طور دقیق بررسی شود. متاسفانه برخی مربیان از این موضوع غافلند، مواردی بوده كه این موضوع رعایت نشده و ورزشكار دچار مشكل شده است. ما نگران آینده هستیم از این بابت كه ورزشكارانی كه بهبود می‌یابند، درگیری‌های قلبی داشته باشند كه بعدا خود را نشان دهند. با توجه به اینكه یك ورزشكار باید در سطح بالای توان قلبی و عروقی خود ورزش كند، ناخودآگاه در معرض خطر بیشتری است و در این زمینه نگرانی داریم.

فعالیت چراغ خاموش باشگاه‌های ورزشی خصوصی

شانس بالای انتقال كرونا در باشگاه های بدنسازی

حسین‌پور قریب شاهی درباره میزان نظارت بر باشگاه‌های ورزشی نیز گفت: به هر حال تعداد زیادی باشگاه در سطح كشور وجود دارد. از طرفی تعداد بازرسان وزارت ورزش آنقدر زیاد نیست كه بتواند تمام باشگاه‌ها را نظارت كند. متاسفانه پروتكل‌ها در باشگاه‌های ورزشی خصوصی رعایت نمی‌شود و چراغ خاموش كار می‌كنند. شانس انتقال در باشگاه‌های بدنسازی بسیار بالاست. در پروتكل‌ها هم منعی برای ورزش همگانی بدون دستگاه وجود ندارد، اما باشگاه بدنسازی نباید باز باشد. قطعا نمی‌توانیم تمام باشگاه‌ها را چك كنیم، اما مواردی هم بوده كه باشگاه‌های ورزشی به دلیل عدم رعایت پروتكل‌ها بسته شدند و از فعالیت‌شان جلوگیری شده و با آن‌ها برخورد شده است.

كاهش مصرف مكملهای ورزشی در بحران كرونا

وی درباره میزان استفاده از داروهای بدنسازی بعد از شیوع كرونا، اظهار كرد: با توجه به محدود شدن فعالیت باشگاه‌های بدنسازی، مصرف مكمل‌های ورزشی هم كاهش یافته است. متاسفانه فرهنگی كه در زمینه مكمل‌های ورزشی است، به این صورت است كه افراد قبل از طراحی یك برنامه غذایی سالم برای خود، برنامه مكملی كامل برای خودشان طراحی می‌كنند. حال دو بحث هم وجود دارد؛ یكی بحث مكمل‌های ورزشی و دیگری بحث مكمل‌ها و داروهای غیرمجاز است. از آنجایی كه عوارض داروها و مكمل‌های غیرمجاز بر ایمنی بدن ناشناخته است و تعادل هورمون‌های بدن را بهم می‌زنند، توصیه می‌كنیم كه افراد در این دوران كرونا مصرف مكمل را استاندارد و علمی كنند و سراغ فرآورده‌های غیرمجاز نروند. البته در این دوران كرونا مصرف این مكمل‌ها كمتر شده است.

وی درباره خرید و فروش مكمل های غیراستاندارد و نظارت بر این حوزه، گفت: اقدامی از سوی فدراسیون پزشكی ورزشی و سازمان غذا و دارو در حال برنامه‌ریزی است تا اقدامات قانونی برای مكمل‌ها را افزایش دهند. در این زمینه نظارت زیاد است، اما متاسفانه بخشی از خرید و فروش مكمل‌ها در باشگاه‌ها یا فضای مجازی است كه ممنوع هم هست. به هر حال مكمل‌ها یك بیزینس است كه مافیایی در آن وجود دارد و شاید آن مافیا دارد مبارزه می‌كند. تاكید می‌كنم كه فرد تجویزكننده مكمل، مربی نیست. اتفاقی در باشگاه‌ها می‌افتد، این است كه تجویز كننده مكمل مربی است، حال اگر مربی در حوزه تغذیه ورزشی تحصیل كرده باشد، اشكال ندارد، اما صرف مربی صلاحیت تجویز مكمل ورزشی را ندارد.

حسین‌پور قریب‌شاهی درباره وضعیت درگیری قلبی در ورزشكاران و میزان مرگ‌های ناشی از ورزش، اظهار كرد: ما تاكید می‌كنیم ورزشكاری كه به كرونا مبتلا می‌شود، باید در اسرع وقت تحت نظر پزشك معالج باشد و داروهای حمایتی را برای درمان استفاده كند تا از تشدید بیماری جلوگیری كند. هرچه درگیری و گسترش بیماری در بدن كمتر باشد، احتمال درگیری قلبی و ریوی نیز كمتر خواهد بود. قطعا در بیماران ورزشكاری كه بستری می‌شوند، حتی در حین بستری باید بررسی‌های قلبی برایشان انجام شود. حتی اگر علائم قلبی نداشته باشند. افرادی هم كه بستری نمی‌شوند، توصیه می‌شود كه دوره هفت تا 10 روزه بعد از اتمام علائم باید بگذرد تا فرد بتواند به ورزش بازگردد. خوشبختانه در ورزشكاران ایست قلبی به دنبال ابتلا به كرونا نداشتیم، اما باید مراقب این موضوع باشیم.

وی درباره نحوه قرنطینه بازیكنانی كه در شهر دیگری در اردو هستند، گفت: طبق پروتكل‌ها وقتی تست افراد مثبت شود، در هر جایی كه باشند، باید قرنطینه شوند. بنابراین تاكید می‌شود كه فرد كرونا مثبت باید دوره حداقل 10 روزه قرنطینه را در همان شهری كه هست طی كند. البته در حوزه ورزشی هنوز به سمت جریمه نقدی نرفتند، اما كمیته‌های انضباطی اختیار برخورد با كسانی كه پروتكل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌كنند، دارند. البته خدا را شكر همكاری تیم‌ها در مواردی كه تست فرد مثبت بوده است و نیاز به قرنطینه داشتند، در رعایت پروتكل‌ها خوب است. زیرا اولا خود ورزشكاران نگرانی دارند و رعایت می‌كنند. دوما در این زمینه همكاری تیم‌ها خوب بوده است. در اردوها هم رعایت می‌شود كه اتاق‌ها در هتل تك نفره باشد. در عین حال پروتكل‌ها می‌گویند اگر ورزشكاری با كرونامثبت تماس نزدیك داشته باشد، باید 14 روز قرنطینه شود. البته از آنجایی كه به گونه‌ای پروتكل‌های بهداشتی در حوزه ورزشی را برنامه‌ریزی كردیم كه افراد در تمرین و اردو در تماس نزدیك باهم نباشند، كمتر در این زمینه دچار چالش هستیم.

حسین‌پور قریب‌شاهی درباره نبود كمك‌های پزشكی در مسابقات استانی و كشوری، گفت: در حال حاضر فدراسیون پزشكی ورزشی در كل كشور نماینده‌هایی به نام هیات‌های پزشكی ورزشی استان‌ها و شهرستان‌ها دارد كه به طور هماهنگ پروتكل‌های ابلاغی وزارت بهداشت را اجرا می‌كنند و یك شبكه زنجیره‌ای قابل قبول در كل كشور در این زمینه وجود دارد.

شایع ترین آسیبهای جسمی در ورزشكاران مبتلا به كرونا

وی درباره بیشترین آسیب‌های جسمی كه به ورزشكاران بعد از ابتلا به كرونا وارد می‌شود نیز گفت: خطرناك‌ترین عارضه برای ورزشكاران بعد از ابتلا به كرونا عوارض قلبی-ریوی است. در عین حال شایع‌ترین عوارض درگیری‌های اسكلتی عضلانی و ضعف شدیدی است كه منجر به تحلیل عضلات ورزشكار می‌شود. بر همین اساس ورزشكاران بعد از ابتلا به كرونا باید برنامه ورزش‌های قدرتی را هم داشته باشند.

كاهش 30 درصدی فعالیت فیزیكی در دوران كرونا

دبیر انجمن علمی پزشكی ورزشی ایران در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: آمارها نشان داده است كه میزان عدم فعالیت فیزیكی در طی كرونا 20 تا 30 درصد بیشتر شده است؛ به طوری كه از هر چهار نفر سه نفر ورزش نمی‌كنند. در عین حال دو توصیه داریم؛ اولا افراد در طی روز هر 30 دقیقه یكبار از جایشان بلند شوند و دو تا سه دقیقه داخل خانه یا محل كار پیاده روی كنند كه به افزایش متابولیسم بدن كمك می‌كند. توصیه دیگر آن است كه فرهنگ فعالیت فیزیكی خانوادگی باید در خانواده‌ها ایجاد شود و خانواده ها برای خودشان زنگ ورزش خانوادگی تعریف كنند. باید ورزش خانوادگی و زنگ ورزش در خانواده ها نهادینه شود. صدا و سیما هم صبح و ظهر برنامه‌های ورزش دارد كه باید مردم آن را دنبال كنند. ثابت شده هرچه زمان فعالیت ورزشی را بیشتر كنیم، منافع آن برای جسم و روان بیشتر می‌شود.

ورزش؛ واكسنی برای پیشگیری از بیماریهای مزمن

حسین‌پور قریب‌شاهی با بیان اینكه امروزه می‌توان ورزش را به عنوان یك واكسن برای پیشگیری از بیماری‌های مزمن پیشنهاد كنیم، گفت: اكنون ورزش جزیی ثابت از سبك زندگی آدم‌هاست. همانطور كه سیگار و چاقی را عامل خطر ابتلا به بیماری‌ها تلقی می‌كنیم، عدم فعالیت فیزیكی هم می‌تواند عامل خطر بروز بیماری‌ها باشد. در دوران كرونا هم ورزش جایگاه ویژه‌ای برای خود دارد كه مقداری از آن غافل بوده‌ایم. همانطور كه ورزش در بیماری‌های مزمن قلبی ریوی و... كمك كننده است، می‌تواند در كرونا هم كمك كننده باشد. به طوری كه با اثراتی كه بر افزایش ایمنی بدن دارد، می‌تواند كمك كند تا حدی از بیماری كرونا پیشگیری كرده و در عین حال ورزش مقاومت بیشتری در ریه فرد مبتلا به كرونا ایجاد می‌كند.

بی تحركیِ خطرناك در بحران كرونا

وی ادامه داد: چاقی یكی از عوامل خطر در بیماری كروناست كه ورزش می‌تواند به رفع این عامل خطر هم كمك كند. طبق پروتكل‌ها اعلام شده است كه افراد عادی در بزرگسالان حداقل باید هفته ای 150 دقیقه با شدت متوسط ورزش داشته و كودكان 60 دقیقه در روز با شدت متوسط انجام شود كه شامل ورزش هوازی مانند پیاده روی، دویدن و... است و در كنار آن ورزش‌های قدرتی، كششی و تعادلی است. در دوان كرونا هم تاكید می‌كنیم كه برنامه ورزشی نباید قطع شود. درحالی كه متاسفانه شاهدیم كه وضعیت بدتر شده است. عدم فعالیت ورزشی در دنیا بین 20 تا 30 درصد بوده است، اما در كشور بین 50 تا 60 درصد عدم فعالیت ورزشی داشتیم كه این عدد در دوران كرونا 20 تا 30 درصد دیگر افزایش یافته است. بنابراین در این حوزه در شرایط خطرناكی هستیم و افراد دچار بی تحركی خطرناكی شدند.

چند توصیه ورزشی در دوران كرونا

وی تاكید كرد: در دوران كرونا باید فعالیت هوازی، قدرتی و ورزش‌های تنفسی را ادامه دهیم. البته افراد فعالیت ورزشی را در محل های خلوت انجام دهند تا نیازی به استفاده از ماسك نداشته باشند، اما اگر فردی در محل شلوغ ورزش كرد، حتما باید از ماسك استفاده كند و توصیه ما این است كه شدت فعالیت ورزشی با ماسك پایین یا متوسط باشد. فاصله را هم در هنگام فعالیت ورزشی چهار تا پنج متر حفظ كنیم.

وی ادامه داد: متاسفانه وقتی فردی از كرونا بهبود می‌یابد، او را فراموش می‌كنیم، این درحالیست كه بعد از كرونا حتما باید دقت داشته باشیم. زیرا افراد از یك سو دچار ضعف عضلانی مفرط شدند و از طرفی مشكلات تنفسی دارند. تجویز ورزش و توانبخشی بعد از بهبودی نقش ویژه‌ای دارد. توصیه ما این است كه حتما افراد بهبودیافته فعالیت ورزشی هوازی را با قدرت كم انجام دهند و ورزش‌های تنفسی و دیافراگمی را هم انجام دهند و مطالعات نشان داده این افراد زودتر قوای خود را به دست می‌آورند.

حسین‌پور قریب‌شاهی همچنین گفت: برای جامعه ورزشی هم تمهیداتی دیده شده است، اما تاكید ما این است كه این افراد در عین عدم قطع فعالیت ورزشی‌شان، باید اقدامات بهداشتی و پروتكل‌ها را حتما رعایت كنند. این افراد باید ملاحظات قرنطینه را مورد توجه قرار داده و زمان فعالیت‌های با شدت بالا را به جلسات یك ساعته محدود كنند. نكته مهم دیگر این است كه متاسفانه درگیری قلبی و ریوی در بیماران مبتلا به كرونا شایع است و بر این اساس یكی از نگرانی‌ها این است كه این درگیری‌ها در ورزشكاران عوارض پایدار به جا بگذارند. بر این اساس افراد ورزشكار با تست مثبت حتی اگر بی علامت هستند، حتما باید پروتكل 10 روز بی تحركی كامل را رعایت كنند. بعد از 10 تا 14 روز بعد از منفی شدن تست می‌تواند به ورزش بازگردد. اگر فرد علامت دار باشد، بعد از بهبودی و قبل از بازگشت به ورزش نیاز به بررسی‌های قلبی و ریوی دارند.