تكرار تراژدی "تاریخ تولد لاكچری"...
تب تولدهای تقویمی در تاریخ های رُند چند سالی است كه داغ و به دغدغه جدی برخی خانواده ها تبدیل شده؛ 88.8.8 یا تاریخ هایی نظیر 88.1.1 و 99.1.1 و ... از جمله روزهایی هستند كه عده زیادی تمایل دارند فرزند خود را در این تاریخ و حتی در ساعتی مشخص به دنیا آورند و بهای گزافی هم بابت آن می پردازند؛ از هزینه های چند ده میلیونی گرفته تا تولد نوزادی ناقص الخلقه...
در هر حال تمایل به اینكه اتفاقات مهم زندگی مانند ازدواج، به دنیا آوردن فرزند و ...در تاریخ‌های خاصی كه از قضا تاریخ رُند خوانده می‌شوند، اتفاق افتد را چند سالی است كه در كشور شاهدیم؛ تاریخ‌های انتخابی كه به جز لاكچری بودن، عایدی دیگری برای مشتاقانش ندارد و حتی در مواردی می‌تواند آسیب رسان هم باشد؛ دستكاری تاریخ زایمان برای داشتن تاریخ تولد رُند یكی از همین آسیب‌ها است.
زایمان در تاریخ خاص و صف های زایمانی بیمارستانها در این تاریخها شاید بیشتر از 10 سال است كه اصطلاحا مد شده و البته واكنش‌های متخصصان و مسئولین زیادی را هم در پِی داشته؛ به طوری كه دكتر ایرج‌حریرچی_ معاون كل وزارت بهداشت پیش از این اعلام كرده بود كه "متاسفانه در تاریخ‌های خاص و بعضی روزهای مناسبتی، آمار سزارین در كشور بنا به درخواست بعضی خانواده‌ها و اجابت بعضی متخصصین در بعضی بیمارستان‌های خصوصی به طرز قابل توجهی از چند 10 درصد حتی تا چند برابر بالا می‌رود."
وی اعلام كرده بود كه "دستكاری كردن تاریخ تولد، بیشترین ضربه را به نوزاد وارد می‌كند؛ چرا كه بیشترین رشد و تكامل مغزی در سه ماهه آخر بارداری صورت می‌گیرد؛ این درحالیست كه زایمان به روش سزارین معمولا یك هفته زودتر از موعد طبیعی آن است و نوزاد از یك هفته طلایی رشد مغزی و تكامل ریه محروم می‌شود و گاهی در معرض عفونت و نارسایی ریه قرار می‌گیرد."
دكتر علیرضا رییسی_ معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز پیش‌تر تاكید كرده بود كه" دستكاری در تاریخ زایمانها، میزان بستری نوزاد درNICU و حتی مرگ نوزادان را افزایش می‌دهد و باید خانواده‌ها را از این كار منع كنیم."
در حالی كه گمان می‌رفت واكنش‌های منفی به این دستكاری در تاریخ تولد نوزادان، از علاقه‌مندی خانواده‌ها برای تولد فرزندشان در تاریخی خاص بكاهد، اما همچنان صف طولانی سزارین در تاریخ های رُند مشابه را شاهد هستیم. در این میان موضوعی كه به نظر می‌رسد تنها هشدار پیرامون آن كافی نباشد و لازم باشد فرهنگسازی درمورد آن صورت گیرد، مربوط به بلاگرها و اینفلوئنسرهای اینستاگرامی است كه ظاهرا هر یك به الگویی برای مخاطبانشان تبدیل شده اند؛ كسانی كه از آغاز دوره بارداری و حتی پیش از آن از برنامه ریزیهایشان برای تولد فرزندشان در فلان جا و فلان تاریخ و ...می گویند!
اما روی دیگر این سكه، افزایش آمار سزارین است؛ موضوعی كه وزارت بهداشتی‌ها از اردیبهشت‌ماه سال 1393 سعی در كاهش آن دارند زیرا معتقدند حجم خونی كه مادر طی زایمان طبیعی از دست می‌دهد، تقریبا نصف خونی است كه در یك عمل جراحی سزارین از دست می‌رود. طول مدت بستری شدن و استراحت برای مادری كه فرزندش را از طریق زایمان طبیعی به دنیا آورده، بسیار كوتاه‌تر از مادری است كه سزارین انجام داده و این توانایی در بازگشت زود هنگام به كارهای روزمره از نظر روحی –روانی به مادر كمك می‌كند. همچنین خطر بیهوشی در زایمان طبیعی مادر را تهدید نمی‌كند و نوزاد نیز از داروهای بیهوشی كه ممكن است برای سلامتی او خطرناك باشد، در امان می‌ماند. از سوی دیگر زایمان طبیعی به مادر و نوزاد اجازه می‌دهد در یك ساعت اول پس از تولد كه به ساعت طلایی معروف است، با هم تماس داشته باشند و نوزاد از شیر آغوز كه برای او بسیار مفید است، تغذیه كند.
99.9.9 و اولتیماتوم وزارت بهداشت در اوج كرونا
جریان دستكاری‌های تاریخ تولد تا جایی پیش رفته است كه به یكی از نگرانی‌های مهم وزارت بهداشت تبدیل شده است؛ زیرا افزایش انجام تولدهای تقویمی به روش سزارین در طی چند سال گذشته، برخلاف برنامه‌ها و سیاست‌های اجرایی وزارت بهداشت در حوزه ترویج زایمان طبیعی و كاهش سزارین‌های الكتیو، است.
امسال و در بحران كرونا این نگرانیها افزایش یافته و بر همین اساس هم در آستانه تاریخ 99.9.9 دكتر قاسم جان بابایی_معاون درمان وزارت بهداشت در ابلاغیه‌ای بررسی عملكرد بیمارستانها و پزشكان در سزارین‌های تقویمی و برخورد با بیمارستانها و پزشكان دارای سابقه آمار بالای سزارین مدیریت نشده را خواستار شده است.
در این ابلاغیه جان بابایی، تاكید كرده است: "چندین تاریخ مناسبتی و تقویمی در سال جاری رصد شده است كه متاسفانه نتایج آن حاكی از افزایش معنادار آمار سزارین‌های غیر ضرور توسط بعضی از پزشكان و بیمارستانها است."
وی همچنین تاكید كرده كه" عملكرد افزایش آماری سزارین‌های بیمارستانها و پزشكان را در تاریخ 99.9.9 مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد و به مسئول فنی بیمارستان‌های دارای آمار نامتعارف تذكر مكتوب ابلاغ می‌شود. بیمارستان همچنین موظف است پزشكان متخصص زنان و زایمان با آمار افزایشی را به هیات انتظامی استان معرفی و گزارش اقدامات را ارائه كند. معاونت درمان وزارت بهداشت اطلاعات ارسالی را با سایر داده‌های دریافتی از سامانه‌های در اختیار و اطلاعات بازدیدهای نظارتی حضوری را راستی آزمایی می‌كند و با بیمارستانها و پزشكان دارای سابقه آمار بالای سزارین مدیریت نشده، مطابق با ضوابط و مقررات برخورد خواهد كرد."
امسال اما 99.9.9 مقارن با روزهایی است كه كرونا در كشور با روندی صعودی در حال افزایش است و بیمارستانها با مشكلاتی مانند كمبود تخت، اكسیژن و... دست و پنجه نرم می‌كنند؛ هرچند زایشگاه‌های متعددی وجود دارد كه پذیرش كننده مبتلایان كرونا نیستند، اما در عین حال بیمارستان‌هایی هم وجود دارند كه مبتلایان كرونا را در كنار سایر بیماران پذیرش می‌كنند و سوال اصلی این است كه به دنیا آمدن نوزادان تاریخ لاكچری، باعث افزایش فشار و كار بیمارستانها در این تاریخ می‌شود، یاخیر؟ عوارض این زایمانهای زودرس برای مادر و نوزاد چیست؟ در این شرایط كرونازده، خطری نوزادان نارس را تهدید می كند؟
عوارض زایمان زودرس برای مادر و نوزاد
در راستای تشریح عوارض دستكاری تاریخ زایمان، دكتر ناهید خداكرمی_رییس انجمن مامایی كشور می‌گوید: پروسه بارداری یك پروسه فیزیولوژیك است كه ممكن است تا 41 هفته به طول انجامد. گاهی اوقات نیز اگر از 38 تا 40 هفته علائم تولد وجود داشته باشد، دال بر رسیدگی به زمان زایمان است كه با درد زایمان همراه می‌شود.
وی با تاكید بر اینكه هیچ تولدی را نمی‌توان به تاخیر انداخت، اظهار كرد: هیچكس نمی‌تواند زمانی كه فرمان تولد توسط مغز مادر صادر می‌شود جلوی آن را بگیرد، پس برای دستكاری تاریخ تولد این امر شدنی نیست. اما، برای زودتر به دنیا آوردن نوزاد می‌توان به وسیله سزارین و برخی داروها تولد را زودتر انجام داد.
خداكرمی تاكید كرد: اگر این اتفاق بدون دلیل پزشكی و علمی انجام شود، ضرر آن برای زندگی آینده نوزاد بسیار زیاد است و برای مادر هم عوارض زیادی دارد. توصیه تمام محققین این است كه یك مادر آگاه كه به سلامت خود و فرزندش اهمیت می‌دهد، باید اجازه دهد خود بچه علامت تولد را بدهد و به صورت طبیعی به دنیا آید؛ مگر آنكه مشكل پزشكی متوجه مادر باشد.
تاریخ های لاكچری و یك فاجعه علمی
وی افزود: اینكه در كشور ما برخی تمایل دارند فرزندشان در تاریخ‌های لاكچری به دنیا بیاید یك فاجعه علمی است؛ چون یك پدر و مادر باید بهترین كارها را برای فرزندانشان انجام دهند. حال اگر بخواهند فرزند خود را تنها به خاطر یك عدد، زودتر متولد كنند یعنی سلامت فرزند برایشان مهم نیست. آینده و سلامت كودك نباید به واسطه دستكاری تاریخ تولد تحت تاثیر قرار گیرد. از طرف دیگر سزارین زودرس بدون علائم زایمان می‌تواند آینده نوزاد را با بیماری گره بزند. بیماری‌های دیابت، آسم، بیش‌فعالی و... از عوارض زایمان زودرس برای فرزند است.
خداكرمی به عوارض سزارین زودرس برای مادر اشاره كرد و ادامه داد: این احتمال به وجود می‌آید كه مادر در زایمان بعدی دچار چسبندگی جفت شود، خونریزی‌های وحشتناكی تجربه كند، رحم از دست برود و... بنابراین یك مادر فهمیده هرگز اجازه نخواهد داد كه جز در تاریخ معینی كه تیم درمان تشخیص می‌دهد، كودكش به دنیا آید.
وی درباره افزایش آمار زایمان در تاریخ‌های خاص، افزود: بنده آمار دقیق ندارم اما آنچه كه از شواهد به دست می‌آید بیانگر آن است كه تعداد زایمانها در این تاریخ‌های خاص افزایش می‌یابد و این برای جامعه علمی كشور شایسته نیست و نشان می‌دهد مداخلات ما در تولد بچه‌ها زیاد است. حتی یك ساعت زندگی داخل رحمی برای جنین با ارزش است و ما اجازه نداریم بدون دلیل پزشكی حتی برای یك یا دو روز بچه‌ای را زودتر به دنیا بیاوریم.
وی همچنین گفت: سزارین روش مفیدی است اما تنها برای 15 درصد از مادران و نوزادانی كه فاكتورهای خطری همچون تنگی لگن، دیابت و... برای زایمان طبیعی آنها وجود داشته باشد.
لزوم فرهنگسازی بیشتر در امر زایمان
دكتر فیروزه بلاش_متخصص زنان و زایمان و عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن‌سینا نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینكه به كرات شاهد تقاضای مادر برای زایمان در تاریخ‌های خاص بوده است، گفت: متاسفانه چند وقتی است كه حواشی زایمان برای عده‌ای از اصل آن مهم‌تر شده است؛ یعنی سلامت خودشان و بچه در درجه دوم اولویت قرار می‌گیرد و حواشی همچون رُند شدن تاریخ تولد، انتخاب آتلیه عكاسی و... به دغدغه آنها بدل می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر تاریخ تولد بچه نیز با چشم و هم‌چشمی همراه شده و رُند شدن تاریخ تولد اهمیت پیدا كرده است. از نظر فیزیولوژی حاملگی 40 هفته كامل است و برای افرادی كه لازم است سزارین انجام شود در هفته 39 این اطمینان را داریم كه تكامل ریه جنین صورت گرفته و سزارین را می‌توان انجام داد. البته در موارد خاص كه مادر مشكل زمینه‌ای داشته باشد، شاید زایمان را زودتر انجام دهیم؛ اما در حالت عادی باید طول دوره حاملگی طی شود.
كامل نشدن ریه، مهمترین عارضه زایمان زودرس
وی شایع‌ترین عارضه زایمان زودرس را كامل نشدن بافت ریه نوزاد دانست و اظهار كرد: ممكن است بچه در ظاهر مشكلی نداشته باشد اما اگر ریه تكامل نیافته باشد، مجبور به بستری كردن نوراد می‌شوند كه این پروسه برای نوزاد پر دردسر و مشكل است.
این متخصص زنان و زایمان ادامه می‌دهد: وقتی نوزاد زودتر به دنیا می‌آید وزن كمتری هم خواهد داشت كه این موضوع هم در نگه‌داری بچه و یا عوارضی مانند زرد شدن تاثیرگذار خواهد بود. از سوی دیگر ممكن است در پروسه شیردهی نتواند ارتباط درستی با مادر برقرار كند و مجبور به استفاده از شیرخشك شود.
وی افزود: وقتی در تاریخ خاصی تعداد زایمانها در بیمارستانها افزایش می‌یابد؛ در حالی كه توان بیمارستان از نظر پرسنل، امكانات و... تغییری نكرده است، رسیدگی‌ها نیز كاهش می‌یابد و اتفاقات ناخوش‌آیند ممكن است برای مادر پیش آید. وقتی در بیمارستانی كه گنجایش 10 تا سزارین در روز دارد تا 25 سزارین انجام شود، ممكن است رسیدگی كامل انجام نشود و یا اگر مادر دچار عارضه‌ای در حین یا پس از زایمان شود، رسیدگی به موقع دریافت نكند.
وی در پاسخ به این سوال كه آیا با اعمال ممنوعیت انجام زایمان غیراورژانسی می‌توان از دستكاری تاریخ تولد جلوگیری كرد یا خیر؟، گفت: در این سال‌ها به كرات شاهد دور زدن محدودیتها بوده‌ایم و همین امر نشان می‌دهد ما بیشتر نیازمند فرهنگسازی هستیم.
وی گفت: از طرف دیگر به نظر من در موضوع زایمان در تاریخ 99/9/9 اندكی رسانه‌ها هم زیادی به آن پرداختند؛ عنوان تیترهایی مثل جلوگیری از زایمان در 99/9/9 باعث افزایش حساسیت‌ها می‌شود و حتی كسانی هم به این موضوع اهمیت نمی‌دهند، برایشان مهم می‌شود كه در این تاریخ زایمان كنند. برخی هم نقش واسطه‌ای برای بردن بیمار به بیمارستان خاصی دارند كه كسب سود می‌كنند؛ این در حالی است كه ما هم به عنوان پزشك نمی‌توانیم اگر مادر بارداری حتی با كمترین علائم به ما مراجعه كرد به او بكوییم برود و روز دیگری بیاید چون ممكن است مشكلی او و فرزندش را تهدید كند.
به گزارش ایسنا، 99/9/9 تاریخی است كه مشتاقان بیشتری برای زایمان دارد. در این میان برخی معتقدند در این تاریخ باید ممنوعیت سزارین انتخابی صورت گیرد یعنی تنها سزارین‌های اورژانسی و زایمانهای طبیعی در این روز انجام شود و عده‌ای هم معتقدند باید چاره‌ای اندیشید و حتی برخی محدودیتها در صدور شناسنامه برای این تاریخ در نظر گرفته شود تا اشتیاق نسبت به زایمان در این روز و عوارض آن برای مادر و نوزاد بویژه در بحران كرونا، كاهش یابد. حال باید دید با وجود هشدارهای متخصصان و همچنین اولتیماتوم وزارت بهداشت به متخصصان زنان و بیمارستانها در جلوگیری از افزایش آمار سزارین انتخابی در این تاریخ، روند زایمانها در این روز چگونه خواهد بود؟
