دایر شدن یك مركز مجاز خرید و فروش پسماند در كشور می تواند باعث ساماندهی این بازار، كوتاه كردن دست دلالان، كاهش آلودگیهای زیست محیطی شود و به صنعت بازیافت نیز كمك كند.
فاطمه اكبرپور افزود: در ایران مشخص نیست كه خرید و فروش پسماند با قیودی همراه است یا آزاد است یا اینكه باید كنترلی بر آن باشد اما اگر بورس پسماند یا مركز خرید و فروش پسماند دایر باشد میتواند باعث شفافیت و ساماندهی این بازار شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر امر خرید و فروش پسماند در كشور بلاصاحب، بدون ساماندهی و بدون نظارت است و بیشتر توسط دلالان و فعالان غیررسمی مدیریت میشود بنابراین اگر یك مركز خرید و فروش پسماند دایر شود، اصولی بر بازار خرید و فروش پسماند حاكم خواهد شد.
اكبرپور با ذكر یك مثالی اظهاركرد: لجنهای آنُدی كه پسماندهای صنعت مس هستند زمانی مانند سایر پسماندها مدیریت و در محلی تخلیه می شد و به فروش می رسید اما پس از مدتی آنها را در بورس ارائه كردند و باعث شد هم صنایع بازیافتكننده نظم پیدا كنند و هم پروانههای بهرهبرداری از آنها قانونمند شود.
وی ادامه داد: با ارائه شدن لجنهای آندی در بورس پسماند ما توانستیم كسانی كه از این پسماند استفاده میكنند را شناسایی كنیم همچنین بازیافت كنندههایی میتوانستند در این بازار شركت كنند كه دارای مجوز از مراجع ذیربط بودند و شرط شركت در این بازار برخورداری صنایع بازیافت از پروانه بهرهبرداری صنعتی بود. از این رو لجن آندی در اختیار این صنایع قرار میگرفت تا آن را مدیریت و بازیافت كنند.
رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران با اشاره به اینكه در تهران چندین مركز غیررسمی خرید و فروش پسماند شناسایی شدهاند، اظهار كرد: در جنوب شرق تهران در جاده خاوران محل استوك خاوران بیشتر فلزات رنگین و ضایعات فلزی برای خرید و فروش جمعآوری میشود و یك مركز غیرمجاز در داخل محدوده شهرداری تهران بهنام «خلازیر» وجود دارد كه متاسفانه پسماندسوزیهای عمده نیز در این محل انجام میشود. همچنین یك جمعه بازار نیز در این محل معروف است كه قطعات و پسماند خرید و فروش میكنند كه به «شیطان بازار» موسوم است. این مراكز هم غیر مجاز هستند و هم صنوف آلاینده و مزاحم در آنجا فعالیت میكنند و پسماند بهصورت غیرمجاز خرید و فروش و بهصورت غیراصولی تفكیك میشود.
وی ادامه داد: مراكز غیرمجاز خرید و فروش پسماند بهصورت جزیرهای و پراكنده در نقاط مختلف استان شكل گرفتهاند كه هم انبار و هم خرید و فروش میشوند. اگر این مراكز خرید و فروش پسماند ساماندهی و بهصورت یكجا و متمركز مدیریت شود مطمئنا تمام كسانی كه در این عرصه فعالیت میكنند چه بهصورت رسمی چه غیررسمی ساماندهی خواهند شد.
رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران همچنین تاكید كرد: دایر شدن یك مركز رسمی برای خرید و فروش پسماند میتواند كمك بزرگی به صنعت بازیافت كشور كند چراكه اكنون صنایع بازیافت مجاز كه با مجوز از مراجع ذیربط در حال فعالیت هستند برای تامین مواد اولیه خود با مشكل مواجهند و در برخی موارد برای تامین مواد اولیه خود به سراغ واردات پسماند میروند. به عنوان مثال ممكن است برخی صنایع بازیافت برای تامین ظروف «پت» (پلی اتیلن ترفتالات) بهسراغ وارد كردن این مواد از كشور همسایه عراق بروند در حالیكه پسماند در كشور ما به اندازه كافی تولید میشود.
وی ادامه داد: سرانه تولید پسماند در ایران بسیار بالا است و این نشان میدهد كه پسماند به اندازه كافی وجود دارد اما بهدلیل مدیریت نادرست صنعت بازیافت ما مانند سایر مراحل مدیریت اجرایی پسماند ناقص است.
اكبرپور در پایان گفت: مناسبات حاكم بر خرید و فروش پسماندها شفاف نیست و تا پسماندها بهعنوان مواد اولیه بخواهد به دست بازیافت كنندگان برسد عملا چند دست میچرخد و طبیعتا با قیمت گزافی در اختیار بازیافت كنندهگان قرار میگیرد این در حالی است كه اگر دست دلالان كوتاه شود، چند دست چرخیدن پسماند حذف شود و مدیریت متمركزی بر آن اعمال شود مطمئنا پسماند بهصورت مستقیم و بدون حضور دلال در اختیار بازیافت كننده قرار میگیرد.