انجام تست PCR برای همه لازم است؟

عضو كمیته اپیدمیولوژی ستاد فرماندهی مقابله با كرونا در تهران با انتقاد از ترغیب و ترویج بدون استدلال جامعه به سمت انجام تست‌های PCR انبوه، ضمن هشدار نسبت به سودجویی برخی افراد و شركت‌ها از بازار آشفته كرونا در كشور، گفت: انجام تست‌های انبوه تنها برای گروه‌های پرخطر و افراد در تماس با مبتلایان و با هدف شناسایی كانون‌های انتشار آلودگی ویروس اثربخش خواهد بود، البته به شرطی كه كل افراد مثبت قرنطینه و ایزوله شوند نه اینكه تنها تست داده و بدون ردیابی در جامعه رها شوند.

دكتر حمید سوری با تاكید بر اینكه باید بررسی شود كه استدلال طرفداران تست انبوه كرونا در ایران چیست و آیا انجام تست انبوه با توجه به هزینه بالای آن در شرایط سخت اقتصادی كشور به صلاح است یا خیر، ادامه داد: آیا عده‌ای برای تبلیغ تست انبوه و تشویق مردم به انجام تست، منافع خود را كه كم هم نیست تعقیب نمی‌كنند و آیا ما هم در شرایط اپیدمی مشابه كره جنوبی، استرالیا و یا لوكزامبورگ برای تست انبوه هستیم یا دیگر برای تست انبوه در كشورمان دیر است؟

وی با بیان اینكه بسیاری از متخصصان اقتصاد سلامت، تست انبوه كرونا را هزینه اثربخش ندانسته و به كشورها در احتیاط استفاده از آن هشدار می‌دهند، اظهار كرد: به عنوان نمونه مركز كنترل بیماری‌های اروپا و آمریكا انجام تست انبوه را منوط به شرایط اپیدمیولوژی اپیدمی كرده و می‌گوید این اقدام الزاما برای هر كشوری و در هر شرایط اپیدمیولوژیك توصیه نمی‌شود.

از لحاظ اپیدمیولوژیك شرایط مناسبی برای انجام تست PCR انبوه نداریم

سوری با تاكید به اینكه كشور ما از لحاظ اپیدمیولوژیك شرایط مناسبی برای انجام تست انبوه ندارد، عنوان كرد: زمان انجام تست‌های انبوه PCR در اوایل اپیدمی و برای مصون نگه داشتن سایر نقاط پاك كشور است، راهكاری كه در ابتدای اپیدمی در كشورهای مختلفی از جمله ویتنام و سنگاپور پاسخگو بود؛ به عبارتی كشورها با اجرای استراتژی تست انبوه، كانون‌های آلودگی را با هدف مصون نگه داشتن نقاط پاك كشور خود شناسایی می‌كردند، اما در شرایط فعلی كشور ما ماه‌هاست كه نقطه پاكی وجود ندارد و همه جا آلوده است.

این اپیدمیولوژیست انجام تست‌های PCR انبوه را تنها برای شرایط زمانی و گروه‌های خاص مناسب دانست و گفت: در شرایط فعلی اپیدمی، ترغیب جامعه به انجام این تست‌ها ارزش زیادی نداشته و هزینه اثربخش نیست، به عبارت دیگر نسبت به پول كلانی كه هزینه می‌شود، هدف مشخصی محقق نمی‌شود.

5 هدف اصلی برای تست انبوه

سوری با بیان اینكه سازمان جهانی بهداشت با توجه به شرایط اپیدمی در هر كشور 5 هدف اصلی را برای تست انبوه معرفی كرده است، گفت: كنترل انتقال بیماری، پایش به روز و روند اپیدمی و موارد شدید طی زمان، كاهش تاثیر كووید 19 بر خدمات بهداشتی و خدمات اجتماعی، تعیین خوشه‌های رخداد اپیدمی در ستینگ‌های مختلف و پیشگیری از انتشار سریع بیماری در جوامع دست نخورده مثلا در مسافران بین‌المللی به عنوان اهداف اصلی انجام تست انبوه عنوان شده، بنابراین باید بررسی شود كه در شرایط فعلی اپیدمیولوژیك اپیدمی كرونا در كشور، آیا استراتژی تست‌های PCR انبوه برای پاسخگویی و تحقق این اهداف اجرا می‌شود؟

این استاد دانشگاه همچنین با اشاره به انجام تست‌های سریع (RAPID TEST) برای اجرای این طرح نیز، اظهار كرد: هر تست سریع حدود 5 دلار هزینه مستقیم دارد، اگر بخواهیم روزی 100 هزار تست انجام دهیم، می‌شود روزی نیم میلیون دلار. این در حالیست كه تست انبوه ارزش ماندگار و دائمی ندارد و با توجه به حاد بودن اپیدمی باید مرتبا تكرار شود، بنابراین اگر هدفمند و بر روی جمعیت خاصی نباشد، حدودا برای هر دوره تست انبوه باید 400 میلیارد دلار بودجه صرف شود!

سوری با بیان اینكه اگر واقعا تست انبوه هزینه اثر بخش باشد و كشور هم بودجه‌اش را داشته باشد، اشكال ندارد، در عین حال ادامه داد: ولی ابتدا باید بدانیم كه با انجام تست انبوه می‌خواهیم به چه سوالاتی پاسخ دهیم كه بدون تست قادر به پاسخگویی آن نیستیم؟

تجارت در اپیدمی كرونا

این استاد اپیدمیولوژی با بیان اینكه متاسفانه تجارت اپیدمی كرونا در كشورمان حسابی می‌تازد و در این شرایط سخت اقتصادی برخی از نا آگاهی مردم و مسئولان برای ترویج بی ضابطه تست پی سی آر سوء استفاده می‌كنند، مطرح كرد: بنده با خانواده‌هایی برخورد داشته‌ام كه علی رغم مشكلات متعدد اقتصادی در به در دنبال قرض و وام برای تامین هزینه تست اعضای خانواده‌شان هستند؛ در حالیكه اگر كسی علامت دارد تشخیص غالب در شرایط حاد اپیدمی، همین كرونا است، بنابراین تست به این خانواده و پزشك معالج كمكی نمی‌كند.

وی ادامه داد: حتی اگر تشخیص افتراقی كرونا و آنفولانزا فصلی مطرح باشد، مگر در مقابل این همه موارد كووید چند مورد آنفولانزای شدید نیازمند پیگیری داریم، بر اساس مقاله 2010 وزارت بهداشت كل مبتلایان آنفولانزای كشور كمتر از 2700 نفر عنوان شده بود.

ارزش تست PCR بسیار كوتاه مدت و موقتی است

سوری با بیان اینكه در این شرایط ترویج و ترغیب مردم عادی برای انجام تست PCR و ایجاد این تقاضا در سطح جامعه كاملا اشتباه است، گفت: حتی انجام این تست با هدف غربالگری در شركت‌ها و سازمان‌ها نیز صحیح و هزینه اثربخش نیست؛ چراكه ارزش تست PCR بسیار كوتاه مدت بوده و فقط وضعیت موجود فرد را از لحاظ وجود یا عدم وجود ویروس بیان می‌كند كه آن هم موقتی است؛ چراكه اولا ممكن است پاسخ منفی كاذب باشد و دوم اینكه اگر امروز منفی باشد الزاما به این معنا نیست كه فردا و روزهای آینده هم منفی است.

وی درباره موقتی بودن اثر تست PCR توضیح داد: مثلا فرض كنید از كل جمعیت 25 هزار نفری دانشگاه تست بگیرند و 100 نفر مثبت باشند، این جواب تنها زمانی ارزش دارد كه همه این 100 نفر و تماس‌های نزدیك آن‌ها یعنی حدود 600 نفر، از باقی افراد جدا شده و قرنطینه شوند، در غیر اینصورت انجام این تست‌ها ارزشی ندارد، اضافه بر آن انجام این تست‌ها یكبار برای همیشه نبوده و باید هر بار و با مشاهده موارد جدید تكرار شود.

تست PCR انبوه چه زمانی كاربرد دارد

این اپیدمیولوژیست انجام تست PCR انبوه را تنها برای گروه‌های پرخطر و شرایط اپیدمیولوژیك خاص مانند اوایل اپیدمی برای مصون نگه داشتن نقاط پاك كشور مناسب دانست و گفت: به عنوان نمونه انجام تست برای اطرافیان و افراد در تماس نزدیك با مبتلایان به خصوص افراد در معرض خطر و دارای بیماری‌های زمینه‌ای راهكار مناسبی است.

سوری پاسخگویی به سوالات مشخص و روشن كردن اهداف را لازمه اجرای هر مداخله‌ای دانست و گفت: به عنوان نمونه در رابطه با انجام تست انبوه PCR ، سوالاتی كه ممكن است مطرح باشد به شرح زیر است:

- در حال حاضر چه نقاطی از كشور آلوده و چه نقاطی پاك است؟ جواب این سوال را می‌دانیم، چراكه عملا ماه‌هاست هیچ جای غیرآلوده‌ای نداریم.

- شناسایی مسافران آلوده در زمان ورود به كشورها یا شهرهای پاك؟ به عنوان نمونه در ویتنام اولین كاری كه كردند انجام تست برای تمامی مسافران ورودی این كشور و قرنطینه و ردیابی آنان بود ولی ما این شرایط را كه همان اوایل اپیدمی بود پشت سر گذاشته‌ایم.

- انجام تست برای مبتلایان با هدف آگاهی از ادامه ابتلا و یا اتمام آن كه هم اكنون در بیمارستان‌ها در حال اجراست.

بنابراین مشخص می‌شود كه در شرایط اپیدمیولوژیك فعلی كشور، انجام تست انبوه PCR و ترغیب افراد عادی برای انجام این تست هزینه اثربخشی لازم را نداشته و اهداف دیگری پشت آن دنبال می‌شود؟

این عضو كمیته اپیدمیولوژی ستاد كرونای تهران ضمن هشدار نسبت به سودجویی برخی شركت‌های وارد كننده كیت‌های تشخیصی از شرایط موجود در كشور، اظهار كرد: انجام تست‌های انبوه تنها برای گروه‌های پرخطر و افراد در تماس با مبتلایان و با هدف شناسایی كانون‌های انتشار آلودگی ویروس اثربخش خواهد بود، البته به شرطی كه كل افراد مثبت قرنطینه و ایزوله شوند نه اینكه تنها تست داده و بدون ردیابی در جامعه رها شوند.