چند نفر را جریمه كردید و چه تعداد از جاده ها را بستید؟

وزیر بهداشت ضمن تشریح اقدامات انجام شده در جهت مقابله با كرونا در كشور و ایثارگری كادر بهداشت و درمان در این دوران، از برخی ناهماهنگی ها و عدم رعایت پروتكلهای بهداشتی انتقاد كرد و گفت: اگر این بال شكسته ما را ترمیم نكنند، اپیدمی در این مملكت جمع نمی‌شود و ما ته رودخانه باید جنازه جمع كنیم.

دكتر سعید نمكی در ستاد استانی پیشگیری و مدیریت بیماری كووید-19 استان آذربایجان غربی، با بیان اینكه من همواره خودم را یك سرباز كوچك و كوچكترینِ نظام مقدس جمهوری اسلامی و زیر بیرق رهبری می‌دانم. من هیچ گاه خودم را فراتر از این ندیدم. مقام سرداری لایق بزرگوارانی همچون شهید بر باد رفته در یاد مانده، شهید قاسم سلیمانی است و ما حتی در بالاترین مقامی كه شهادت هم هست، هنوز سرباز چنین سردارانی هم نیستیم.
به سیاه چاله ای نیفتیم كه در آمدن از آن دشوار باشد

وی افزود: حضور امروز من بیشتر به دلیل خسته نباشید و خدا قوت گفتن به همكارانم در سطح استان است و از سویی برای دل نگرانی‌هایی است كه برای امروز و فردای مملكت دارم. دیروز خدمت رییس جمهور بودم و عرض كردم كه در هشت و 9 ماه گذشته یك شب را به یاد ندارم كه پیوسته یك ساعت خوابیده باشم و یاد ندارم كه روز تعطیلی را در طول این مدت گذرانده باشم. تنها بار دلگشای من در این ایام دو بار رفتن بر سر تربت مادرم بوده است. با این اضطراب و نگرانی و تشویش خاطر كه چه خواهد شد. وقتی هر شب آمارهای استان ها را می خوانم یكی از اضطراب‌هایم این است كه به سیاه چاله‌ای بیفتیم كه در آمدن از آن كار دشواری است.

نمكی ادامه داد: در اواخر دی ماه كه خبر حضور این ویروس را در كشور چین شنیدم با توجه به دو سابقه علمی و اجرایی كه در گذشته داشتم؛ یكی سابقه برخورد با اپیدمی‌هایی مانند مالاریا و ... در روزهای سخت سیستان و بلوچستان در 30 سال قبل و یكی هم سابقه علمی به عنوان یك ایمنولوژیست، می‌دانستم كه این تركیب نامیمون، تركیب وحشتناك و هراسناكی برای بشریت است. دوستانم را اوایل بهمن ماه صدا زدم و گفتم باید حواسمان را جمع كنیم. زیرا با یكی از پیچیده‌ترین موجودات مواجهیم و گفتم موجودی كه می‌بینم با تمام موجوداتی كه تاكنون مطالعه كردم، متفاوت است. حال اینكه این موجود از كجا آمده را كالبدشكافی نمی‌كنم. زیرا مشكلی را از ما حل نمی‌كند، به جز اینكه به یك سیاهچاله سیاسی و بین‌المللی بیفتیم كه كار ما نیست.

وزیر بهداشت با بیان اینكه در آن زمان اعلام كردم كه باید خودمان را برای درگیری سنگین با این ویروس آماده كنیم، گفت: این نگاه و عدم سهل‌انگاری باعث شد كه گام‌های بلندی برداریم. در سنگرهای نظامی می‌گوییم كه اگر دشمن را حقیر شمردی، بازی را باختی، اگر به جنگ با روباه می‌روی با سلاح شیر برو. اگر خودت را برای یك اپیدمی سهمگین آماده كردی، اما كوچك بود، اشكال ندارد. اشتباهی كه اروپایی‌ها كردند. میزان تخت ما در طرح تحول سلامت اضافه شد، اما هنوز هم شاخص تخت حدود 1.5 است. در حالی كه در ضعیف‌ترین كشور اروپایی هفت تخت به ازای 1000 نفر جمعیت است و پرستارشان سه برابر ماست.

وی ادامه داد: آنچه كه ما را در این زمینه حمایت كرد، علاوه بر فضل الهی، یكی از ویژگی‌های ممتاز در نبرد با این ویروس پیش‌بینی‌های خوبی بود كه در وزارت بهداشت اتفاق افتاد. من امروز این حرف‌ها را نمی‌زنم تا خودم را اثبات كنم. من نیامدم برای خوشنام شدن، من برای فدا شدن و نابود شدن آمده‌ام، من برای دود شدن در ساحت مقدس جمهوری اسلامی آمده‌ام. فكر می‌كنم شاید با این روی مین رفتم و فنا شدن بتوانیم قطره‌ای از تقدس خون شهدا را پاسخ دهم. در هر استانی وقتی به مزار شهدا می‌روم در دل خودم می‌گویم خدایا مرا در نهایت شرمسار خون شهدا و خانواده‌های آنها نكن. بنابراین حرف‌هایم برای اثبات خودم نیست.
داغ ژنرال های بزرگی را بر دل دارم

نمكی افزود: در این مدت داغ عزیزان زیادی را بر دل دارم. فقط داغ سرباز بر دل ندارم، بلكه داغ ژنرال‌های بزرگی را بر دل دارم. دكتر زارع را كه همشهری من بودم از دست دادم كه مانند پروانه دور بیماران مبتلا به كرونا می‌گشت، دكتر حسنی و... را از دست دادیم. برای دفاع از این عاشقان بی‌بدیل نمی‌توانم بنشینم تا كاستی‌های دیگران را كسی به حساب این عزیزان بنویسد. اگر حرفی می‌زنم در اثبات حقانیت راهی كه وزارت بهداشت خردمندانه طی كرده است، به دلیل دفاع از حیثیت شهدای سلامت است. در تمام زندگی‌ام اجازه ندادم اهانت یا كم لطفی به خانواده یا شهید از دست رفته‌ای شود. این وظیفه اخلاقی من است تا زمانیكه زنده‌ام.

وی گفت: وزارت بهداشت برنامه‌ریزی مفصلی انجام داد، همه را جمع كردیم. اولین بار آمدیم و گفتیم راه‌های هوایی به چین را ببندیم. وقتی این حرف را می‌زدم عده‌ای با لبخندها و نگاه‌های عاقل اندر سفیه می‌كردند، به ما نگاه می‌كردند كه چه می‌گویی. یكی از عزیزان به من گفت كه شاهد بودم كه در ابتدای اپیدمی اعلام كردی كه آتشی بر نیستان این كشور خواهد افتاد كه دامن تك تك خانواده‌ها را خواهد گرفت. در بهمن ماه ایستادم تا در 36 ورودی این مملكت گیت بازرسی بگذاریم. بعد از گرفتاری در گرداب قم، بعد از دو هفته تازه تعدادی كیت PCR به صورت چمدانی یكی از دوستانم از ژنو آورد، اما در روز اول بهمن ماه كیت PCR را برای شناسایی كووید-19 در انستیتو پاستور طراحی كردیم و 57 دانشجوی خودمان را كه از ووهان آوردیم، در همینجا تست كردیم.

نمكی همچنین گفت: بعد از ورود ویروس، دكتر جان‌بابایی را به تك تك استان‌ها فرستادم كه تخت آماده كنند. بر همین اساس 2000 تخت آی سی یو و 900 ونتیلاتور در عرض دو هفته آماده شد. این ركورد در تاریخ جهان هم بی بدیل است. اولین موارد ویروس را شناسایی كردیم. روزهای بسیار سختی بود. روزنگار این ایام سخت را نوشته‌ام، بعضی از تلخی‌ها، تنهایی‌ها، غربت‌ها و عدم درك متقابل‌ها آدم را به شدت می‌سوزاند. كمبود لباس و ماسك و... و. در اوج غربت این سرزمین و در اوج بی رحمی دشمن. بعد از واقعه كربلا، ملت شیعه چنین ظلمی را كه امروز ما تحمل می‌كنیم، نكرده است.

وی افزود: ناجوانمردی كه آمریكایی‌ها و صهیونیست‌ها در كرونا بر ما روا داشتند، هیچ ملت شیعه‌ای تجربه نكرده است. هواپیما به فرودگاه عمان می‌آمد و خوشحال بودیم كه دو بامداد ماسك و حفاظ برای پرستاران و پزشكان می‌آورد، اما زنگ می‌زدنند كه مسیر قفل شده است. یك فرمانده بی سلاح و سربازان خط مقدم بی دفاع بودند. به یكی از پزشكانی كه مبتلا شده بود گفتم چرا ماسك نزدی، اما بغض كرد و گفت ماسك زده بودم، اما وقتی دیدم پرستارم ماسك ندارد، ماسكم را درآوردم. خود دكتر گویا رفت در قم بیماران را ویزیت كرد. بعد متوجه شدم كه این نازنین برای اینكه رزیدنت‌ها و پزشك و پرستار نترسند، ژنرال من تن به آتش زد تا سربازانش نترسند و بیمار را ویزیت كنند.

وی ادامه داد: فرق ما با دفاع مقدس این بود كه در دفاع مقدس خط را می‌شناختیم و می‌دانستیم دشمن از كجا می‌آید، اما در اینجا نمی‌دانستیم صمیمی ترین دوست بمب ویروس است. نمی‌دانستیم حریم كجاست و ناگهان نقطه نقطه بمب‌های ویروس می‌خورد و نابود می‌كرد. از قم به گیلان از گیلان به نیشابور و... كجا دانند حال ما سبكباران ساحل‌ها. هیچكس نمی‌تواند عمق درد جامعه پزشكی و پرستاران را در این ایام در اوج تحریم، اوج خالی بودن خزانه و بانك مركزی را درك كند.

نمكی افزود: با جیب خالی هم مملكت را اداره كردن، كار بسیار سختی است. درست است كه در شرایط وفور منابع، مدیریت كار آسانی نیست، اما در شرایط بی پولی و بی ارزی هم مدیریت بسیار كار بسیار صعبی است. ما ارز نداشتیم، ریال نداشتیم، مطالبات پرستار و پزشك در كارانه ماه‌ها گذشته بود، اما این قوم شریف و نجیب، یكبار نگفتند كه ما بستانكاریم، بلكه گفتند ما به ملت ایران بدهكاریم. وقتی همه فرار كردند، اینها مثل پروانه به آتش زدند و دور بیمار طواف كردند، وقتی عده‌ای پول پارو كردند، اینها در بیمارستان‌ها رنج جارو كردند، وقتی عده‌ای در هوای خوش رمیدند، این‌ها بر سینه بیمار خمیدند و مبتلا شدند. در یك شهر من روزانه 12 تا 13 پرستار دارد مبتلا می‌شوند.
آمار ایران، از شفاف ترین آمارهای كرونا در دنیاست

وزیر بهداشت اظهار كرد: اگر در كمتر از 60 روز توانستیم بستری را به 20 درصد كاهش دهیم و میزان مرگ و میرمان را به كمتر از 40 نفر در روز برسانیم، با كمك فداكاری خدمتگذاران عرصه سلامت بود كه هیچوقت از خاطره مملكت گم نخواهد شد. ما در عرض دو ماه به یك دستاورد عظیم رسیدیم. ما تنها كشوری بودیم كه با بی پولی و تحریم، خنجر از پشت دشمن را با گرای داخلی داشتیم. مانند دفاع مقدس كه به صدام از داخل گرا می دانند تا سنگر بچه‌های ما را بزند، در این دوران هم در داخل افراد وطن فروش و ناجوانمرد، گرا می‌دادند كه VOA، بی بی سی و ایران اینترنشنال ما را بزند؛ تا زمانیكه موج خودشان را گرفتار كرد. البته ما هرگز برای دردمندی هیچ فردی روی زمین خوشحال نیستیم، اما دیدید كه پشت در بیمارستان‌ها و در پارك‌هایشان چه افتضاحی به بار آمد، كشورهایی كه 10 برابر ما تخت داشتند، آی سی یو داشتند و 20 برابر ما پرسنل داشتند كه حقوقش را به موقع می‌گرفت. بعد هم اعلام كردند كه ایران تعداد مرگ‌ها را به درستی اعلام نمی‌كند، اما خدا را شاهد می‌گیرم كه یكی از شفاف‌ترین آمارهای جهان، آمار جمهوری اسلامی است كه تماما قابل دفاع و مبتنی بر بروزترین مستندات است.

نمكی گفت: البته در اوج این گرفتاری و فراز و فرود عزیزان زیادی هم به كمك ما آمدند. نیروهای مسلح و ... در روزهای اول در دفترم نشسته بودم كه سردار سلامی زنگ زد كه ما با همه بچه های سپاه هستیم. فرمانده ناجا زنگ زد كه ما هستیم، از بسیج زنگ زدند كه ما با همه بچه‌های بسیج هستیم. نیروی انتظامی با همه قدرت آمد و روز 13 به در فرمانده ناجا تا چهار صبح كف خیابان بود. از همه مهمتر نفس قدسی مردی به نام مقام معظم رهبری بود كه آنقدر دلگرم‌كننده بود و حمایت‌هایشان ما را سرافراز كرد كه نمی‌توان آن را وصف كرد. در عین حال كمك‌های مومنانه، سازمان های مردم نهاد و ... انجام شد و یك موج عظیمی شكل گرفت كه برای این سرزمین افتخار آفرید.
می خواهم واقعیتها را بگویم

وزیر بهداشت با اشاره به شرایط فعلی كرونا در كشور، تصریح كرد: اما امروز می‌خواهم واقعیاتی را بگویم كه چرا امروز آمدیم و در استان آذربایجان غربی نشستیم و گرفتار یك خیز عجیب و زیاد بیماری هستیم كه وزیر مضطرب می‌شود و می‌آید تا هم خسته نباشید بگوید و هم بگوید كه چه باید انجام دهیم.
افزایش تستهای روزانه كرونا
هزینه روزانه 10 میلیاردی در اوج تحریم ها

نمكی تاكید كرد: معتقدم كه آنچه را كه باید در وزارت بهداشت به كار می‌گرفتیم، گرفتیم. گرچه با یك رویكرد جدید داریم كار را آغاز می‌كنیم. به طوری كه در حوزه بیمار یابی، وقتی طرف را یافتیم با چه ضمانت اجرایی باید ایزوله كنیم كه دیگران را آلوده نكند كه در این زمینه پیش‌نویس‌ها را آماده كردیم و تعداد تست‌هایمان را افزایش می‌دهیم. امروز روزانه 1200 تست را به روزی 25 هزار تست رسانده‌ایم. انجام روزانه 25 هزار تست یعنی روزی 6.5 میلیارد تومان هزینه. حال می‌خواهیم این میزان را به 40 هزار تست برسانیم یعنی روزی 10 میلیارد تومان هزینه. حال در حصر اقتصادی و وقتی 10 ماه كارانه پرستاران را عقب هستیم، روزی 10 میلیارد هزینه تست برای من تحریم زده هزینه كمی نیست. به هر حال شروع كردیم و تمام موارد مثبت در سامانه سیب ثبت شده و ردیابی می‌شوند، تمام افرادی كه با موارد مثبت ارتباط داشتند، پیگیری می‌شوند و ردیابی‌های مكرر ادامه دارد تا در مراحل اولیه بیماری را زمین‌گیر كنیم. كاری كه در دوره قبل با سامانه سیب و در كنار بسیج و با 4030 انجام دادیم و 80 میلیون نفر را در مرحله اول غربالگری كردیم و با 320 هزار اكیپ و در مرحله دوم بیش از 40 میلیون افراد پر ریسك و در مرحله سوم حدود 34 میلیون نفر را غربالگری كردیم. مجددا باید این اقدامات را با همدلی با سایر دستگاه‌ها انجام دهیم، اما این‌ها كافی نیست.
چقدر من و همكارانم باید التماس كنیم؟
تهران منبع ویروس است، اما یك اتوبوس هم اضافه نشد

وی گفت: یكی از دردهای درونم این است كه نمی‌توان اپیدمی را با خواهش جمع كرد. طرف بمب ویروس است و وقتی به او می‌گوییم چرا ماسك نزدی، می‌گوید به كرونا اعتقاد ندارم!. چند وقت است كه ما داریم التماس می‌كنیم، اما كدام یك از پروازهای ما منطبق با پروتكل‌های بهداشتی است؟. نمی دانم چه كسی باید این‌ها را حل كند. چند ماه است كه داریم خواهش می‌كنیم؟ چقدر من و همكارانم باید التماس كنیم؟. كجای دنیا وزیر بهداشت و پرسنل بهداشت و درمان دارند التماس می‌كنند. در كشورهایی كه در جمع كردن اپیدمی توفیق حاصل كردند، وزیر بهداشت می‌نویسد و می‌خواهد و همه مكلف به اجرا هستند. اینجا وزیر بهداشت تمنا می كند، خواهش می‌كند و زانو می‌زند، اما كسی گوش نمی دهد. كدام یك از اتوبوس‌های ما منطبق با اصول پروتكل‌های بهداشتی است؟. در تهران اعلام كرده‌ایم كه داخل شهر منبع توسعه ویروس است كه با جهش‌هایی كه ویروس پیدا كرده، قدرت سرایتش 10 برابر شده است. گفتند تا پایان اردیبهشت اتوبوس اضافه می‌شود، اما یك اتوبوس هم اضافه نشد.

نمكی ادامه داد: اعلام شد كه هركس ماسك نزند، جریمه می‌شود. من در سه چهار روز قبل در خیابان تماشا كردم كه 40 درصد از افرادی كه در اتوبس بودند ماسك نزدند، آیا می‌توان به این صورت عفونت جمع كرد؟ . فقط من و همكارانم باید ته رودخانه جنازه و زخمی جمع كنیم؟. بیماری كه نه دارو دارد و نه واكسن و فقط راهش پیشگیری و فاصله‌گذاری است. از عالم‌ترین دانشمندان ویروس‌شناسی بپرسید كه این ویروس كی تمام می‌شود، می‌گوید نمی‌دانم. بپرسید كی دارو پیدا می‌كند، می‌گوید نمی‌دانم، اما می‌گوید یك چیز را می‌دانم كه این ویروس با پیشگیری قابل كنترل است. پیشگیری هم شامل فاصله‌گذاری، ماسك، شستن دست و... و. است. ‌

وی گفت: یكی از همكاران چند شب قبل به بیمارستان ضیاییان رفته بود و گفت كه به طور وحشتناكی بیماران جوان‌تر و بدحال‌تر جمع شده، بعد آمده بیرون و به من زنگ زده كه ایستگاه صلواتی زدند و 500 تا 600 نفر بدون ماسك در صف هستند كه چایی بگیرند و بخورند. می‌دانید این چه رنجی برای وزیر بهداشت و برای رهبر این كشور است؟. كسی كه می‌فرماید آیا رژه نیروهای مسلح با پروتكل‌ها منطبق است و وقتی می‌گوییم خیر، می‌گوید كنسل شود. ایشان روضه می‌گذارند و فقط یك نفر در حسینیه است و چقدر رعایت می‌كنند. حال این رنج بزرگی است كه در یك بیمارستان غلغله از بیمار، اما 100 متر آنطرف‌تر ایستگاه صلواتی زده‌اند و یك نفر هم نمی‌آید كه این افراد را جمع كند. من كه نمی‌توانم. من وقتی پرستار یا پزشك اورژانسم را كتك می‌زنند، نمی‌توانم از او هم دفاع كنم و باید دو نیرو از ناجا بیاید و او را جمع كند. من آدم ندارم، خودم و آدم های خودم را جمع كنم، چه برسد به اینكه بروم و جلو متخلف را بگیرم.
چند نفر را جریمه كردید و چه تعداد از جاده ها را بستید؟

وی افزود: در ستاد ملی تقاضا كردیم كه هر كس كه ماسك نزد، جریمه كنید، اما بروید آمار را دربیاورید كه چند نفر را جریمه كردند. گفتیم جاده ببندید، چندتا را بستند؟. اینطور كه نمی‌شود اپیدمی جمع كرد. اگر این بال شكسته ما را ترمیم نكنند، اپیدمی در این مملكت جمع نمی‌شود و ما ته رودخانه باید جنازه جمع كنیم. بعد از مدتی هم پرسنل من هم می‌بُرند و می‌روند. البته آنها به خیابان نمی‌روند، بلكه به خانه‌هایشان می‌روند. امیدوارم خداوند چنین روزی را نیاورد، اما اگر روزی خستگی و بی توجهی دیگران به حریم همكاران من شدت پیدا كرد، به خیابان نمی‌آیند و اهل غربتی بازی نیستند، بلكه می‌روند در خانه می‌نشینند و آن روز، روز سختی است و غیرقابل تحمل است.
ضعف در عدم حمایت از پروتكلهای بهداشتی و عدم برخورد با پروتكل شكن

وزیر بهداشت گفت: ما این ضعف را كه ضعف بزرگی است، داریم. یعنی ضعف عدم حمایت از اجرای پروتكل و ضعف عدم ایستادن در مقابل پروتكل شكن و قانون شكن و برخورد با آنها. عده زیادی از مردم گوش می‌دهند، اما عده‌ای هم گوش نمی‌دهند.
به عنوان وزیر بهداشت به تنهایی نمی توانم این وضعیت را جمع كنم

وزیر بهداشت با بیان اینكه من در میان مردم حضور دارم، می‌روم می‌بینم نانوا می‌گوید چه كنم همه بیرون در هم و بدون فاصله گذاری هستند. ایها الناس بدانید كه من به عنوان وزیر بهداشت نمی توانم به تنهایی این اپیدمی و وضعیت را جمع كنم و جمع كردن آن اصل بسیار فراتر از این می‌خواهد. روزی چند اتوبوس از مرزهای جنوب شرق این سرزمین را با انواع آلودگی طی می‌كند و به چالدران می‌آید. من كه نمی‌توانم جلویش را بگیرم، كجا باید اجازه ندهد كه اینها بیایند؟. اینها پرواز كه نمی‌كنند، بلكه در طول این سرزمین با خودشان آلودگی می‌آورند. در كجای دنیا اجازه چنین تخلفی را می‌دهند؟. نه یك روز و دو روز، بلكه آمار دارم كه تعداد زیادی از اینها در خانه‌های افراد در شمال استان شما پذیرایی می‌شوند تا بتوانند از مرز خارج شوند. من آمارش را دارم و خیلی چیزهای دیگر هم دارم كه صلاح نمی‌بینم رو كنم.
اجازه نمی دهم خون شهید سلامت پایمال دغدغه های دیگر شود

نمكی تصریح كرد: اگر روزی قرار باشد كه عدم توفیق در مدیریت اپیدمی را به حساب وزارت بهداشت بنویسند، دهانم باز خواهد شد و خواهم گفت كه چه كسانی چه كردند. اجازه نمی‌دهم كه خون شهید سلامت پایمال دغدغه‌های دیگر شود. دو یا سه اتوبوس می‌خواهد از مرزی خارج شود، استاندار آنها را جمع می‌كند و به اردوگاهی در ورامین می‌فرستند و دوباره برمی‌گردند و كل مسیر را آلوده كرده و در آنجا ما كانون آلودگی داریم. این‌ها دردهایی است كه اگر برای علاجش فكر نكنیم، این اپیدمی ما را گرفتارتر می‌كند. مدتی حرف نزده بودم و این درد دل‌ها داشت خفه‌ام می‌كرد و اینجا كه همدلان و همرزمان خودم را دیدم، حرف‌هایم را گفتم.

وی درباره اقدامات انجام شده برای بخش بهداشت و درمان استان آذربایجان غربی نیز گفت: در اوج تنگدستی سی تی اسكن را خریده و فرستادیم. با لطف خدا و با همت عزیزان قول می دهم كه اولا این بیمارستان 300 تختخوابی را تمام كنیم. در شمال استان كه یكی از مناطق عقب افتاده بود و زمانی كه سازمان برنامه هم كه بودم می آمدم و به اینجا سر می زدم. در این زمینه باید خوی را به عنوان مركزیت بشناسیم و سعی كردیم دو بیمارستان این منطقه را تمام كنیم. در مورد بیمارستان‌هایی كه در سطح نیمه كاره هستند خواهشم از استاندار و رییس دانشگاه این است كه درخواستی را در این زمینه بفرستند؛ چراكه می خواهیم بیمارستان‌های بالای 80 درصد را امسال جمع كرده و به پایان برسانیم. ایستاده ایم كه امسال این كار را انجام دهیم.

وی همچنین درباره امواج شكل گرفته در رابطه با برخی گردهمایی و همچنین درخواست تست از كارگران فصلی، گفت: لازم است در این رابطه مكانیزمی برای تست كارگران فصلی فعال شود و پایگاه‌هایی بزنیم و از طریق بهورزان این اقدام انجام شود. در رابطه با عبور و مرور كامیون‌ها و بحث‌های صادراتی نیز مكانیزمی تبیین شود.