پیشنهاد محدودیتهای 2هفتهای در تهران
فرمانده ستاد مقابله با بیماری كرونا در كلانشهر تهران با بیان اینكه پیشنهاد برای طول مدت اعمال محدودیتها در تهران 2 هفته است، گفت: كمتر از این زمان، معنایی ندارد و تعطیلیهای كنونی تا یك هفته دیگر باید استمرار داشته باشد؛ چرا كه یك هفته از لحاظ اپیدمیولوژیك تاثیری در روند كاهش شیوع بیماری ندارد.
دكتر علیرضا زالی با بیان اینكه مطالعات در كشور نشان میدهد كه 32 درصد از مبتلایان به كرونا از سردرد شكایت دارند، گفت: همچنین بین 12 تا 15 درصد از مراجعه كنندگان به مراكز درمانی استان تهران دچار سرگیجه و حدود پنج درصد از مراجعین دچار سكته مغزی هستند.
وی در خصوص درگیری اندامهای مختلف بدن بر اثر آلودگی به ویروس كووید-19(COVID-19)، اظهار كرد: بر اساس مطالعات، بیماری كرونا از زمان ظهور تاكنون از لحاظ علائم بالینی، بافتهای متكثرتر و متعددتری از بدن را نسبت به سایر ویروسها درگیر میكند.
وی ادامه داد: برای اینكه این ویروس بتواند اثر بیماری زایی خود را در بدن بیمار اعمال كند باید قبل از اینكه وارد سلول شود، اتصالی با سطح سلول میزبان برقرار كند. برای برقراری این اتصال، گیرندههای روی سطح سلول میزبان با عنوان ACE2 نقش اصلی را بر عهده دارند. بنابراین تمام بافتهای بدن انسان كه در جداره و غشای سلولهایشان این گیرنده را داشته باشند میتوانند میزبان سلولی این ویروس باشند. بافت ریه مملو از گیرنده های ACE2 است؛ به همین دلیل ریه یكی از مهمترین اندام های درگیر به شمار می رود.
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با بیان اینكه سلولهای دستگاه گوارشی، كبد، كلیه، قلب و سیستم اعصاب مركزی نیز دارای این گیرندهها هستند، افزود: در نتیجه به دلیل وجود این گیرندهها، امكان میزبانی، سرایت و تهاجم ویروس به سیستم مغز و اعصاب نیز وجود دارد.
كرونا چگونه مغز را درگیر میكند؟
زالی تصریح كرد: كرونا از سه طریق میتواند مغز و اعصاب فرد مبتلا را درگیر كند، تهاجم مستقیم خود ویروس یكی از این روش هاست كه شایع ترین علائم آن اختلال در حس بویایی و چشایی است. این اختلال بر اثر حمله ویروس به پایانههای عصبی موجود در بینی و دهان رخ میدهد. این پایانهها میتوانند از طریق قاعده جمجمه به سیستم مغز و اعصاب راه پیدا كنند، در نتیجه دالان مناسبی برای انتقال ویروس به مغز بعد از درگیری و تخریب این پایانهها محسوب میشوند كه البته این حمله مستقیم ویروس به ندرت اتفاق میافتد و تاكنون شواهدی از درگیری خود مغز به دلیل تهاجم مستقیم ویروس كووید-19 در دست نبوده است.
زالی در خصوص روش دوم درگیری مغز بر اثر آلودگی به ویروس كووید-19، گفت: بدن برای هشدار حمله ویروس از مواد التهابی استفاده میكند، این مواد هشداردهنده سیتوكین Cytokine نام دارند كه بخش زیادی از عوارض بیماری كرونا و مرگ و میر به علت این مواد است؛ چراكه بعد از حمله ویروس بدن فرد ممكن است با یك طوفان التهابی رو به رو شود كه به صورت غیرضروری در حجم بالا تولید و منجر به تخریب بافتها شدهاند.
به گفته وی، التهاب سیتوكینی موجب بروز عارضهای شبیه به بیماری ام اس، به نام ادم Edema خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی روش سوم درگیری بافتهای مغز را اینگونه توضیح داد: در حالت عادی روی محیط مغز یك سد قوی خونی مغزی به منظور ممانعت از ورود عوامل خارجی وجود دارد. گاهی اوقات ویروس كرونا میتواند این سد را در هم بشكند.
زالی ادامه داد: البته یكی از علل شایع گرفتاری سلولهای مغز و اعصاب در بیماری كرونا لخته شدن عروق به دلیل التهاب زیاد است و این لخته ممكن است در ریه، دستگاه گوارش و كلیه شكل بگیرد یا در مغز ایجاد و منجر به بروز سكته مغزی شود.
وی افزود: مطالعات در كشور نشان میدهد برخی افراد كه بر اثر ویروس كووید-19دچار سكته مغزی شدند، به بیماریهای زمینه ای از جمله فشار خون و دیابت مبتلا بوده اند. از طرفی در برخی از موارد نیز افراد با سن كم، هیچ بیماری زمینهای نداشتند. این موضوع نشان میدهد عوارض مغزی ناشی از بیماری كرونا كه آنچنان شایع نیست، میتواند در اینگونه افراد هم دیده شود.
در اپیدمی كرونا بروز هر سردرد شدید جای شك دارد
زالی شایعترین علامتی كه نشان از بروز اختلال در سیستم مغز و اعصاب بر اثر ابتلا به كرونا دارد را سردرد دانست و گفت: در دوران اپیدمی كرونا در صورت بروز هر سردرد شدیدی كه پیش از این تجربهاش را نداشتهاید، جای شك دارد.
وی ادامه داد: مطالعات در كشور نشان می دهد كه 32 درصد از بیمارانی كه به مراكز درمانی تهران مراجعه كردهاند، از سردردی شكایت میكردند كه با تست مثبت كرونا همزمان شده بود. همچنین بین 12 تا 15 درصد از مراجعه كنندگان به مراكز درمانی استان تهران با سرگیجه دست به گریبان بودند و حدود پنج درصد از مراجعین دچار سكته مغزی شده بودند. این اعداد تقریبا با آمار جهانی نیز مطابقت دارد.
بروز سردرد ناشی از سندرم استفاده از ماسك در دوران كرونا
این متخصص با بیان اینكه میگرن نیز ممكن است در جریان بیماری كرونا تشدید شود، گفت: سردرد ناشی از سندرم استفاده از ماسك نیز از موارد دیگری است كه افراد را درگیر میكند، چراكه بر اثر استفاده از ماسك تنفس افراد مقداری با مشكل روبه رو میشود.
زالی افزود: این نوع سردرد مشخصههایی دارد. اگر از لحاظ فیزیكی، بند ماسك فشار زیادی وارد كند، منجر به بروز سردرد خواهد شد كه یك ساعت بعد از برداشتن ماسك این سردرد از بین میرود. بنابراین اگر در محیطی حضور دارید كه شخصی وجود ندارد و كم خطر است، ضرورتی به استفاده از ماسك نیست.
وی در خصوص عوارض استفاده از ماسك بر میزان اكسیژن رسانی خون مغز، بیان كرد: پژوهشهای بسیاری با این موضوع در دنیا صورت گرفت. به طور بالقوه میتوان این تئوری را مطرح كرد كه استفاده از ماسك ممكن است سطح اكسیژن خون مغز را كاهش دهد، اما به تایید قطعی نرسیده است.
وی اظهار كرد: نكته بسیار مهم دیگر این است كه نباید نسبت به بروز اختلالات ذهنی، تمركز، هوشیاری و خلقی ناگهانی در افراد مسن با بیماری زمینهای در دوران اپیدمی كرونا بی توجه بود.
تعطیلی یك هفتهای ارزش اپیدمیولوژیكی ندارد
زالی با اشاره به اینكه برای تحلیل علت وخامت اوضاع بیماری در كشور باید شرایط محیطی بررسی شود، گفت: شهر و استان تهران در یك وضعیت كاملا بحرانی به سر میبرد. تعداد مرگ و میر، ابتلا و بستری به شدت افزایش یافته و در كمتر از 10 روز عدد میزان فوتی، ابتلا و بستری در تهران با آمار سه تا 4 هفتهای در پیك دوم برابری میكند.
وی ادامه داد: از طرفی مطالعات نشان می دهد كه رابطه مستقیمی میان میزان رعایت شیوه نامه های بهداشتی و ابتلا به كرونا وجود دارد.
میزان استفاده از ماسك در تهران حدود 55 درصد است
فرمانده مقابله با بیماری كرونا در تهران، تصریح كرد: در حال حاضر در تهران میزان استفاده از ماسك حدود 55 درصد است. در برخی مناطق پرتراكم استان و مراكزی از جمله مترو امكان رعایت فاصله گذاری اجتماعی وجود ندارد. به همین دلیل معتقدیم باید محدودیتهای جدی تر با زمانی طولانی تر اعمال شود.
زالی بیان كرد: از طرفی پیشنهاد برای طول مدت اعمال محدودیتها 2 هفته است؛ چراكه كمتر از این زمان، معنایی ندارد و تعطیلیهای كنونی تا یك هفته دیگر باید استمرار داشته باشد، چرا كه یك هفته از لحاظ اپیدمیولوژیك تاثیری در روند كاهش شیوع بیماری ندارد.
ابلاغ جرایم تخلفات پروتكلی تا پایان هفته
وی تصریح كرد: دوركاری نیز همچنان از جمله موارد پیشنهادی ستاد مقابله با كرونا در تهران است، چراكه با دوركاری، سفر ، فشار حمل و نقل عمومی، میزان ابتلا در ادارات و به طور كلی میزان چرخش ویروس كاهش می یابد.
بنابراعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، زالی كه در یك برنامه تلویزیونی صحبت میكرد، در پایان گفت: اعمال جریمه نیز برای متخلفانی كه پروتكل های بهداشتی را رعایت نمی كنند، در تهران به صورت آزمایشی انجام و میزان، نحوه تخصیص و نحوه اعمال جرایم زیر نظر وزارت كشور و وزارت بهداشت مشخص میشود و بعد از تصویب ستاد ملی برای اجرا، تا پایان هفته جاری ابلاغ خواهد شد