بیماری هاری نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مركزی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است كه به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل میشود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان متاسفانه همیشه كشنده است.
بهزاد امیری، رئیس اداره بیماری‌های مشترك انسان و حیوان وزارت بهداشت اظهار داشت: هاری یك بیماری ویروسی است كه علی رغم پیشرفت‌های بزرگ در علوم پزشكی هنوز درمانی برای آن یافت نشده و در صورت ابتلا انسان به بیماری هاری متاسفانه در صد درصد موارد منجر به مرگ میشود. هاری در بسیاری از كشورهای دنیا وجود دارد.
وی افزود: از سال 2007 میلادی روز 28 سپتامبر (7 مهر) مصادف با سالروز فوت لویی پاستور به نام روز جهانی هاری نامگذاری شده است. لویی پاستور دانشمند فرانسوی برای اولین بار واكسن هاری را ساخته و به جامعه بشریت اهدا نمود. برای بزرگداشت خدمات این دانشمند برجسته، سالروز فوت او به عنوان روز جهانی هاری انتخاب شد.
رئیس اداره بیماری‌های مشترك انسان و حیوان وزارت بهداشت بیان كرد: هدف از تعیین روزی برای هاری، ایجاد فرصتی برای آموزش و افزایش آگاهی كلیه افراد جامعه در مورد بیماری هاری، پیشگیری حیوان گزیدگی و كنترل و حذف بیماری هاری در جوامع بشری است.
امیری گفت: هر ساله به منظور جلب حمایت و مشاركت كلیه اقشار جامعه و همچنین ایجاد تعهد و هماهنگی در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی غیر دولتی برای مقابله با بیماری هاری شعاری برای روز جهانی هاری در نظر گرفته میشود.
وی افزود: شعار روز جهانی هاری در سال 2020 «پایان هاری، با همكاری و واكسیناسیون» انتخاب شده است. انتخاب این شعار نشان‌دهنده اهمیت همكاری‌های بین بخشی و واكسیناسیون در پیشگیری و كنترل هاری است.
رئیس اداره بیماری‌های مشترك انسان و حیوان وزارت بهداشت در خصوص بیماری هاری توضیح داد: بیماری هاری در واقع نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مركزی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است كه معمولاً به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل میشود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان متاسفانه همیشه (100 درصد) كشنده است.
وی اضافه كرد: ولی خوشبختانه علی‌رغم كشندگی بالای این بیماری، در صورت انجام كلیه مراحل پیشگیری و درمان بیماری از جمله شتشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و تزریق سرم و واكسیناسیون به موقع و كامل می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری كرد.
امیری حقایق كلیدی در مورد بیماری هاری را چنین تشریح كرد: هاری یك بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واكسن است كه در بیش از 100 كشور جهان رخ می‌دهد. سالانه 59000 مرگ انسان به علت ابتلا به بیماری هاری در جهان روی می‌دهد.
وی افزود: 40 درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری كودكان زیر 15 سال هستند. سگ‌ها عامل بیش از 90 درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند. حذف هاری از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واكسیناسیون سگ‌ها امكان پذیر است.
رئیس اداره بیماری‌های مشترك انسان و حیوان وزارت بهداشت بیان داشت: شستشوی فوری و كامل زخم با آب و صابون پس از تماس با یك حیوان مظنون به هاری به مدت 20 دقیقه برای هر زخم، بسیار مهم و حیاتی است و می‌تواند زندگی را نجات دهد.
امیری هدف كلی در برنامه كنترل هاری طبق اعلامیه سازمان جهانی بهداشت را حذف تمامی موارد مرگ انسانی در اثر ابتلا به بیماری هاری ناشی از گزش سگ تا سال 2030 اعلام كرد و درباره آمار حیوان گزیدگی و موارد فوت ناشی از ابتلا بیماری هاری در ایران، گفت: در سال گذشته (1398) 234 هزار و 161 مورد حیوان گزیدگی در كل كشور رخ داده كه با ارائه خدمات شبانه روزی در حدود 700 واحد بهداشتی ،درمانی و پیشگیری هاری در سراسر كشور و انجام اقدامات مدیریت مواجهه با حیوان گزیدگی و پیشگیری پس از مواجهه، نظام سلامت كشور قادر بوده كه از ابتلا و مرگ حتمی تعداد زیادی از افرادی كه توسط حیوانات هار گزیده شده‌اند، پیشگیری كند.
وی افزود: به علت دقت و حساسیتی كه در اجرای برنامه كشوری كنترل و پیشگیری از هاری اعمال می شود، با وجود تعداد بسیار بالای موارد حیوان گزیدگی، تعداد موارد ابتلا به بیماری هاری در انسان و مرگ ناشی از آن در كشور در سنوات گذشته همواره كمتر از 10 مرگ و در سال گذشته 6 مورد بوده است.
رئیس اداره بیماری‌های مشترك انسان و حیوان اعلام كرد: متاسفانه در سنوات اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در كشور به علت افزایش جمعیت سگ‌ها (نه تنها در سطح روستا بلكه در سطح شهرها) رو به افزایش بوده و اگر اقدامی جدی و اصولی برای كنترل هاری در سگ ها و بخصوص كنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب انجام نشود هر روز پیشگیری و مقابله با حیوان گزیدگی مشكل تر و كنترل بیماری هاری و تحقق هدف جهانی كه همانا حذف بیماری هاری انسانی ناشی از گزش سگ تا سال 2030 می‌باشد دشوارتر میشود.
وی تصریح كرد: طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت بطور میانگین هزینه خدمات پیشگیری از هاری پس از هر مورد گزش انسان توسط حیوان 50 دلار برآورد شده است. در ایران به ازای پیشگیری و درمان هر مورد حیوان‌گزیدگی شدید، فقط بابت خرید واكسن و سرم ضد هاری برای یك دوره كامل واكسیناسیون، 252 یورو هزینه میشود و از این بابت وجهی از گیرنده خدمت دریافت نمی‌شود و این خدمات به صورت رایگان ارائه می شود. به همین علت حیوان‌گزیدگی هر ساله هزینه بسیار زیادی را به سیستم سلامت تحمیل می كند.
امیری توصیه‌های پیشگیری و كنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری را چنین تشریح كرد: از نزدیك شدن به سگ‌های ولگرد و بدون صاحب بپرهیزید، چرا كه بیشترین موارد حیوان گزیدگی انسان‌ها توسط سگ‌ها روی می‌دهد. از آزار و اذیت و نزدیك شدن به حیوانات پرهیز كنید چرا كه سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می‌توانند آلوده به ویروس هاری باشند و در صورت گزش احتمال ابتلا به بیماری هاری وجود دارد.
وی افزود: در صورت بروز گزش و یا تماس با حیوانات كه منجر به مجروح شدن و یا خراش پوستی گردید، بلافاصله به نزدیكترین مركز بهداشتی درمانی مراجعه نماید. پنجه كشیدن گربه (به علت لیسیدن پنجه) همانند گاز گرفتگی محسوب میشود و نیازمند درمان پیشگیری هاری است.
امیری خاطرنشان كرد: شستشو محل حیوان گزیدگی با آب و صابون اولین قدم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری است. در صورت نگهداری سگ و گربه، نسبت به واكسینه نمودن سالانه آنها اقدام كنند. خبر داد؛ انتخاب این شعار نشان‌دهنده اهمیت همكاری‌های بین بخشی و واكسیناسیون در پیشگیری و كنترل هاری است
