درمان 80 بیماری صعب العلاج با سلول بنیادی خون بند ناف در پژوهشگاه رویان

توانایی سلول های بنیادی در درمان طیفی از بیماری ها و التهاب ها به اثبات رسیده است و محققان هر روز به دنبال یافتن قابلیت های بیشتری از سلول های بنیادی در درمان بیماری ها هستند و به همین دلیل هر روز كارآزمایی های بالینی بیشتری انجام می شود.
برای مثال اكنون دیگر سال هاست كه سلول های بنیادی «خون ساز مغز» و «استخوان» یا «خون بند ناف» زندگی هزاران كودك مبتلا به لوسمی را نجات می دهد و علاوه بر این، استفاده از این سلول ها در پیوند بافت آسیب های استخوانی، پوست و چشم هم پركاربرد شده است.

سلول‌های بنیادی خون بندناف به 3 نوع، شامل گلبول‌های قرمز كه اكسیژن را به تمام بدن حمل می‌كنند، گلبول های سفید كه در سیستم ایمنی فعالانه شركت دارند و پلاكت‌ها كه به انعقاد خون كمك می كنند، تقسیم می‌شوند
سلول‌های بنیادی در بافت‌های مختلف بدن وجود دارند و می‌توانند سلول‌های از بین رفته را در بافت‌های آسیب دیده بدن ترمیم كنند. به دلیل این ویژگی‌های سلول بنیادی خون بند ناف در درمان بیماری‌های با منشاء خونی، اختلال در فعالیت مغز استخوان و نقض سیستم ایمنی استفاده می‌شود. در دسترس بودن، كاهش احتمال رد پیوند، كاهش خطر آلودگی و شانس یافتن نمونه با تطابق ژنتیكی از مهمترین ویژگی‌های ذخیره سازی خون بند ناف است.
80 بیماری شامل 5 گروه از بیماران لاعلاج، شانس درمان با سلول‌های بنیادی خون ساز را دارند كه در حال حاضر بیشترین كاربرد در درمان بیماری ‌های خونی همچون تالاسمی، انواع سرطان خون، نقص سیستم ایمنی و كم‌خونی ‌های مادرزادی ثبت شده است.
*درمان های جدید سلول بنیادی خون بند ناف در پژوهشگاه رویان

عبدالحسین شاهوردی رئیس پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی تصویری تازه از پزشكی آینده و محورهای فعالیت رویان در سال‌های پیش رو را ترسیم می كند و به خبرنگار فارس، می گوید: فعالیت‌ اصلی رویان در زمینه پزشكی تولید مثل و درمان ناباروری بوده است كه علاوه بر این، مدت‌هاست در حوزه تولید دانش و كاربردی كردن دانش سلول‌‌های بنیادی برای درمان بیماری ها فعالیت می‌كند. آینده پزشكی، پزشكی بازساختی، ژن درمانی و مهندسی بافت است. آینده پزشكی بازساختی به ذخایر سلولی بسیار وابسته است و ذخایر سلولی هر كشور از زیرساخت‌های استراتژیك به شمار می‌روند و هر روز بیش از پیش، اهمیت غنی‌سازی ذخایر سلول‌های بنیادی خون بندناف و بانك‌های خون بندناف برای كشورها نمایان می شود.
وی با اشاره به پروژه‌های متعدد رویان برای درمان بیماری‌ها، گفت: به طور كلی، پروژ‌ه های مختلفی در زمینه‌های مغز، علوم شناختی، ارتوپدی، MS، پاركینسون و قلب در رویان تعریف شده است. در برخی بیماری ها به نتایج خوبی در درمان عملیاتی رسیده‌ایم كه از جمله این بیماری‌ها، می توان بیماری های استخوان و غضروف، پوست، بیماری های چشم و بیماری های سیستم عصبی، بیماری‌ لك و پیس و درمان سوختگی ها را مثال زد. همچنین درباره بیماری‌های دیگری از جمله بیماری MS و پاركینسون نتایج خوبی در كارآزمایی بالینی به دست آورده‌ایم و همچنین برای آغاز كارآزمایی بالینی روی بحث قطع نخاع در مدل انسانی آمادگی داریم. در زمینه درمان بیماری های انسداد عروق اندام تحتانی یا بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های سیستم عصبی در فاز تحقیقات بالینی هستیم.
شاهوردی می‌گوید: كار متخصصان رویان به همین جا ختم نمی شود و این پژوهشگاه به عرصه‌های جدیدی از جمله مطالعه سلول های بنیادی سرطان‌زا و بیماری دیابت هم ورود پیدا كرده است.
وقتی صحبت از درمان 80 بیماری صعب‌العلاج با خون بندناف و كارآزمایی های بالینی متعدد برای پیدا كردن درمان های جدید می شود، یك سوال اساسی به میان می آید؛ اینكه اساسا چه بیماری های لاعلاجی با سلول‌های بنیادی شانس درمان دارند؟
دكترحمیدیه رئیس مركز جامع پیوند سلول‌های بنیادی مركز طبی كودكان، گفت: 80 نوع بیماری‌ در 5 گروه با سلو‌ل‌های بنیادی خون‌ساز درمان می‌شوند. گروه اول؛ بیماری‌های خونی بدخیم؛ مانند سرطان‌های حاد و مزمن، گروه دوم؛ بیماری‌های خونی غیر بدخیم؛ مانند تالاسمی ماژور،‌كم كاری مغز و استخوان، گروه سوم؛ بیماری‌های نقص ایمنی ارثی و كشنده كه با پیوند سلول‌های بنیادی درمان می‌شوند.گروه چهارم؛ بیماری‌های متابولیك ارثی است كه بسیار پرهزینه و كشنده هستند كه قسمت اعظم این بیماران هم برای پیوند سلول های بنیادی خون‌ساز مراجعه می‌كنند و گروه پنجم؛ برخی از


به گفته مرتضی ضرابی مدیر بانك خون رویان ، از نظر كاربردی بیش از 80 بیماری با استفاده از سلول‌های بنیادی درمان می‌شود كه عمده استفاده از این سلول‌ ها برای درمان بیماری‌ هایی با منشا خونی، انواع سرطان ‌ها و تالاسمی است و مهمترین بیماری هایی كه با استفاده از سلول های بنیادی درمان می شوند بیماری های با منشا خونی هستند. در حال حاضر محققان رویان، بیماری هایی كه منشاء خونی دارند از جمله تالاسمی، سرطان خون و كم خونی ها را با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف درمان كرده اند و هدف گذاری آینده رویان كارآزمایی بالینی برای درمان بیماری‌های فلج مغزی، اوتیسم، SMA، آرتروز و ناهنجاری قلبی با سلول‌های بنیادی خون بندناف است.
*موفقیت در درمان بیماری‌های صعب العلاج با سلول‌های بنیادی
نخستین بخش مربوط به پیوند سلول‌های بنیادی در سال 86 با تمركز بر كودكان در ایران تاسیس شد و اكنون ایران با حدود 80 میلیون نفر جمعیت، 18 مركز پیوند سلول‌های بنیادی دارد و سالانه 1200 تا 1500 پیوند سلو‌ل‌های بنیادی خون‌ساز در این مراكز انجام می شود كه البته نیاز سالانه 2 هزار تا 3 هزار پیوند است و هنوز تعداد پیوندها كافی نیست.

پیوند سلول‌های بنیادی یك روش درمانی منحصر به فرد برای بیماری‌‌های سخت است كه تحت شرایط خاصی انجام می‌شود؛ پیوندهای مرسوم سلول‌های بنیادی خون‌ساز در مراكز 18 گانه پیوند سلول‌های بنیادی در كشور انجام می‌شود و پیوندهای خاص فقط در یك یا دو بیمارستان در تهران قابل انجام است، برای مثال طی 2 سال گذشته، فقط 250 كودك مبتلا به سرطان بدخیم و بیماری های خونی یا غیر خونی، در قطب طب اطفال در ایران درمان شده‌اند و سلامتی خود را به دست آورده‌اند.