انسان عاقل به‌جای لجاجت‌های بی‌مورد و ترس بچه‌گانه از موقعیت‌های جدید و خاص، می‌تواند با درك صحیح شرایط و پذیرش مواردی كه به وقوع پیوسته و زمان تغییر آن مشخص نیست، بهره‌برداری خوبی از موقعیت‌های ویژه داشته باشد.
هر تهدیدی با نگاه حكیمانه و منطقی می‌تواند به فرصت تبدیل شود، انسان عاقل به‌جای لجاجت‌های بی‌مورد و ترس بچه‌گانه از موقعیت‌های جدید و خاص، می‌تواند با درك صحیح شرایط و پذیرش مواردی كه به وقوع پیوسته و زمان تغییر آن مشخص نیست، بهره‌برداری خوبی از موقعیت‌های ویژه داشته باشد.
همان‌طور كه صرفاً ترس از بادهای شدید، بادهای تند و آفتاب سوزان و یادآوری مرتب تبعات این وقایع نه تنها زندگی را برای ساكنان آن مناطق ناممكن می‌كند، بلكه مشكلات جدیدی هم ایجاد خواهد كرد و اساساً همین درك صحیح موقعیت و شرایط است كه منجر به ساخت آسیاب و توربین های بادی و آبی، باتری‌های خورشیدی و ابزارهایی ازاین‌دست شده است.
بنابراین می توان ایام كرونایی امروز غنیمت دانست و از آن بهره لازم را برد كه در همین راستا حجت‌الاسلام محمد قطبی، پژوهشگر حوزه خانواده و كودك اظهار داشت: زمان شب عید است و مردم علاقه‌مند رفت‌وآمد بیشتر در فضای اجتماعی هستند كه شیوع این بیماری، آن‌هم در این برهه زمانی، علاوه بر بحث سلامتی، تأثیر بیشتری بر روح و روان دارد، از سویی لازم است مردم برای حفظ سلامتشان كمتر با فضای بیرون از خانه در ارتباط باشند و به تعبیر زیبایی، امروز امن‌ترین جا برای افراد مختلف، جامعه كوچك خانواده است.
این پژوهشگر خانواده افزود: اما باید تدابیر و روش‌هایی اندیشیده شود تا مردم سرگرمی‌های فرهنگی و تفریحی برای خانه و خانواده خود تأمین كنند و حوصله بچه‌ها هم كمتر سر برود و بیتابی نكنند تا پدر و مادر دچار بی‌حوصلگی نشوند، به این منظور خانواده باید در این شرایط همت بیشتری به خرج دهند و البته رسانه‌های مكتوب، مجازی و به‌ویژه صداوسیما، آموزش‌های لازم را بدهند، تا خانواده‌ها به سمت تفریحات گروهی خانوادگی، آن‌هم در منازل بروند.
استفاده از كتب نمایشی و مطالعه خانوادگی در ایام كرونایی
وی در ادامه تصریح داشت: برای نمونه می‌توان به مطالعه كتاب اشاره كرد، وقتی صحبت از مطالعه می‌شود، تصور ما كتاب به‌دست گرفتن و خواندن است، درحالی‌كه امروزه به مدد دنیای الكترونیك، كتاب‌های صوتی بسیار خوبی در كتاب‌خانه صوتی فضای مجازی وجود دارد كه مردم و به‌خصوص جوانان می‌توانند از آن بهره‌مند شوند، البته این كتاب‌ها هم به‌صورت نمایشی و هم به شكل روایی وجود دارند كه این امر می‌تواند كمك كند تا خانواده‌ها از كتاب‌های نمایشی به‌صورت مشترك بهره ببرند و به بحث و تبادل‌نظر بپردازند.
فرصت مناسبی شده تا زمان بیشتری با كودكان خود سپری كنیم
قطبی خاطرنشان كرد: همچنین خانواده‌های می‌توانند جدا از وجود 50 شبكه تلویزیونی، با استفاده از برنامه‌های كاربردی (اپلیكیشن) موجود و آرشیو صداوسیما، به تماشای فیلم‌های خاطره‌انگیز و... با خانواده بنشینند و یا از بازی‌های فكری و گروهی، آپارتمانی، انگشتی و حركتی استفاده كنند، پدر و مادرها هم می‌توانند از این فرصت برای ایجاد روابط عاطفی صمیمی‌تر با بچه‌های خود در سنین مختلف، با استفاده از بازی و كارهای گروهی كه ذكر شد استفاده كنند، به‌طور مثال خود من در این ایام با استفاده از نقاشی و كلاژ و ساخت كاردستی، زمان بیشتری را با بچه كوچكم سر می‌كنم.
این محقق حوزه تربیت كودك و خانواده اضافه كرد: بازی‌های فكری دو نفره، چندنفره و فعالیت‌های گروهی سبب می‌شود تا ارتباط تربیتی بین پدر و مادرها بیشتر شود و بعد هم بچه‌ها، به‌خصوص كودكان احساس نكنند كه اتفاق وحشت ناكی افتاده است، چراكه بچه‌ها توان تحلیل شرایط امروز جامعه را ندارند و با كمترین مسأله، ممكن است روحیه‌شان تضعیف شود یا آسیب ببیند، بنابراین پدر و مادرها باید بیشترین و بهترین بهره را از این زمان ببرند.
وی متذكر شد: از سوی دیگر مساله ارتباط خانوادگی و رفت‌وآمدها مطرح است و طبیعتاً این مساله برای ما ایرانیان كمی دشوار است، اما شرایط هم ایجاب می‌كند تا این دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت كنیم، بنابراین خانواده‌ها می‌توانند از طریق پیام‌رسان داخلی و یا بین‌المللی، رابطه خود را به‌طور موقت، به شكل گفت‌وگو های ویدیویی حفظ كنند.
خانواده‌ها باید از فضای گوشه‌گیری خارج شوند
قطبی اذعان داشت: در حقیقت تأكید ما برای بیان این مسائلی كه ظاهراً ریز و جزئی هستند، این است كه ابتدا خانواده‌ها تشویق به خروج از فضای گوشه‌گیری شوند و از این شرایط پیش‌آمده نهایت استفاده را در راستا روابط صحیح عاطفی پیش ببرند، از طرف دیگر این جنس كار وزندگی، همراه با تعامل بیشتر، می‌تواند به خانواده‌ها مهارت دهد و با كمترین كار می‌توان گوشی را به تلویزیون متصل كرد و یا با یك مهارت بسیار جزئی این شرایط را پشت سر گذاشت.
این پژوهشگر حوزه خانواده ادامه داد: همچنین با توجه به آن‌كه در نزدیكی ایام نوروز قرار داریم، خانواده‌ها می‌توانند برخی از خریدهای خود را به‌صورت اینترنتی انجام دهند و جا دارد وزارت ارتباطات، اینترنت فروشگاه‌های مجازی را رایگان و و اعلام كند در این شرایط نیازی به حضور مردم در خیابان‌ها برای خرید موارد جزئی نیست.
مجموعه‌های فرهنگی باید وارد عمل بشوند
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان گفت: در كنار این موضوعات، محیط‌های فرهنگی همچون بسیج، كانون‌های فرهنگی و... می‌توانند یك سری برنامه‌ها را تنظیم كنند كه این خلاءهای پیش‌آمده را جبران كند، به‌طور مثال كانون‌ها، مساجد، فرهنگ‌سراها و... می‌توانند چند نمونه بازی فكری تهیه كنند و آن را به‌صورت دوره‌ای در اختیار خانواده‌های محله قرار دهند و یا خرید خانه‌های سالمندان محله را، چند تن از جوانان محل بر عهده بگیرند.
وی در ادامه صحبت‌های خود تأكید كرد: باید در این شرایط، پیش آمده به یكدیگر كمك كرده، دلداری بدهیم و روحیه‌ها را تقویت كنیم تا این دوره طی بشود، البته رسانه‌ها نقش بسیار سازنده‌ای در مهارتافزایی و انگیزه دادن به مردم‌دارند تا فضایی فراهم شود و مردم بدون آسیب‌های روحی و تلاطم‌های روانی، سبك زندگی نو را به‌طور موقت اما نامعلوم تجربه كنند.
پژوهشگر حوزه خانواده متذكر شد: خانواده‌ها باید دقت بیشتری در مدیریت خانه و خانواده خود داشته باشند چرا كه این بیماری و ویروس، موضوعی غیرقابل لمس و مشاهده برای كودكان و فرزندان ما است، مثلاً اگر صدا داشت، مثل بمب و... درك این مساله رعایت ضرورت این شرایط برای آن‌ها قابل ملموس‌تر بود ولی چون نمی‌بینند، كار سخت‌تر می‌شود و باید آن‌ها را متوجه شرایط كرد، بنابراین رسالت خانواده‌ها، یك رسالت جدی است.
رسانه‌های به‌اصطلاح آن‌طرف آبی و البته رسانه‌های این‌طرف آبی كه دل درگرو مهر بهشت گمشده غرب دارند و از نسل میرزا ملكم خان‌های هستند، سعی در نشان دادن بحرانی بسیار فراتر از بحران موجود دارند و به‌نوعی با درآمیختن دروغ با واقعیت‌ها، قصد دارند ترس و ناامیدی را در جامعه حكمفرما كنند تا به مقاصد شوم خود برسند، عباس میرزاها را به‌زانو درآوردند و تركمانچایی به امضا درآورند اما زهی خیام باطل كه از گندم ری نخواهند خورد.
شایعه را بنگاه‌های خبری وابسته به منابع زروزیور ظلم جهانی مانند سنگ كوچی در دامنه آرامش زمستانی ملت‌ها به راه می‌اندازند و با همراهی غفلت وار مردم و مسؤولین، از ویرانی بهمن سهمناك آن بهره خواند برد كه آگاهی و برخورد منطقی و البته به‌موقع تمام عناصر جامعه اعم از مسؤولان، رسانه‌ها و مردم، می‌تواند همچون دیواره‌هایی در مقابل بهمن دروغ و شایعه بایستد.
نقش اساسی رسانه‌ها برای مقابله با ترس و استرس بیماری
وی با اشاره به نقش اساسی رسانه‌ها برای مقابله با ترس و استرس موجود در جامعه گفت: در خصوص این موضوع و ترس ناشی از این بیماری برای خانواده‌ها، مساله به دو بخش بزرگ‌ترها و كودكان تقسیم می‌شود كه در مرحله نخست، اطلاع كافی و البته صحیح از این بیماری برای خانواده‌ها بسیار اهمیت دارد كه یك بخش انتقال این اطلاعات صحیح و ایجاد فضای امید حقیقی، بر عهده رسانه‌ها و بخش مهم‌تر در برداشت خانواده‌ها است، چراكه با منطق رسانه می‌توان این ترس و استرس را كاهش داد و حتی بد نیست صداوسیما آموزش‌های روانشناسی برای مبارز با این ترس كار كند.
كرونا فرصتی برای بازی كردن
قطبی افزود: نسبت به بچه‌ها، راهكار همان است كه گفته شد، كودكان و بچه‌ها را باید سرگرم كرد و مانع از آن شد كه ذهنشان درگیر این مساله شود، مثلاً خانواده‌ها می‌توانند از طریق برنامه‌های كاربردی (اپلیكیشن) متعدد همچون ماهك، بازی‌های آپارتمانی، فكری و حتی تحرّكی، ذهن و روح آن‌ها را از این مساله فارغ كنند، خانواده‌ها باید بدانند كه ذهن كودكان و نوجوانان، كشش اتفاقات متعدد را ندارد و طبیعتاً كودكی كه از صبح تا شب، یا بخش اعظم یك روزش را درگیر این مساله، در گفت‌وگوهای خانوادگی، اخبار و... بوده است، این موضوع در ذهنش تداوم پیدا می‌كند كه عوارض متعددی چه الآن و چه در آینده خواهد داشت.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان یادآور شد: باید این موضوع را مدنظر داشت كه در این مساله نسبت به بزرگ‌ترها، منطق رسانه‌ای بسیار مهم است به‌طوری‌كه می‌بینیم برخی رسانه‌ها شدیداً بر ایجاد هجمه تمركز كرده‌اند، مثلاً ازیك‌طرف میگویند این ویروس همه‌جا شیوع پیداكرده و از طرف دیگر میگویند هیچ راهی برای مقابله با آن وجود ندارد، حداقل انتظاری كه از رسانه‌های داخلی می‌رود این است كه این خط را دنبال نكنند، یعنی كارهای مثبتی كه انجام می‌شود را دائما اطلاع‌رسانی كند.
وظیفه رسانه‌ها تزریق امید و نشاط در جامعه است
قطبی تصریح كرد: به‌طوری‌كه در همین دوهفته اخیر شاهد بوده‌ایم بسیاری از موسسه‌های پژوهشی ما موفق به تولید مواد ضدعفونی‌كننده و یا تحقیقاتی در راستای ساخت داروی این بیماری شده‌اند، بنابراین رسانه‌ها موظف هستند علاوه بر اینكه اتفاقات ناشی از این بیماری را اطلاع‌رسانی می‌كند، اتفاقات خوب را هم به‌درستی و واضح، با استفاده از ابزارهای مختلف رسانه‌ای نشر دهند و امید و نشاط را بیش‌ازپیش در جامعه تزریق كنند.
این فعال حوزه رسانه در پایان یادآور شد: درواقع باید تلاش شود منطق رسانه، به سمت منطق ناامیدی و ترس نرود بلكه به سمت امید و نشاط حركت كند چراكه ما روزهایی سخت‌تر از این بیماری، همچون جنگ، تحریم و... را پشت سر گذاشته‌ایم و با مشكلات مختلف مقابله كرده‌ایم، بنابراین باكمی همت می‌توانیم این ویروس را هم شكست دهیم اما اگر خودمان در راستای رسانه‌های غربی دائما مردم را ناامید كنیم، كم‌كم ترس در بدنه جامعه و مردم رسوخ خواهد كرد كه این ترس و ناامیدی به‌سختی هم بیرون خواهد رفت.
در فرهنگ غنی و پربار ایران اسلامی، استفاده از فرصت‌های سوخته و تهدیدها، جایگاه ویژه‌ای دارد تا جایی كه بسیاری از بزرگان، از سعدسلمان گرفته تا آیت‌الله طالقانی، در زندان ظلم، آثار بزرگی برای آیندگان به‌جا گذاشته ویا به تربیت شاگرد پرداخته‌اند.
جناب شیخ بهایی كتاب پراهمیت صمدیه را در سفر و بین راه نوشته است كه هنوز پس از 400 سال، از منابع اصلی درسی در ادبیات عرب شناخته می‌شود و یا بزرگانی همچون شیخ ابن‌سینا و صدرالمتالهین شیرازی، از تبعید، زندان و سفر با چهارپایان نهایت استفاده را كرده و آثاری به‌جا گذاشته‌اند كه منشأ بركات بسیار و چراغ راه بسیاری از مردم در طول تاریخ بوده، هست و خواهد بود.
بنابراین می‌توان با درك صحیح و منطقی شرایط كنونی كشور و وجود بیماری ویروسی كرونا، با دوری از شایعات بی اساس و آمار و ارقام بدون سند و یاران دانسته و نادانسته ایشان، ترس، اضطراب و ناامیدی را از جامعه و مخصوصاً خانواده خود دور كنیم و با روش‌های نو و جذاب مانند بازی، برنامه‌های كاربردی (اپلیكیشن) مفید، كتاب‌های صوتی و...، از این اوقات تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و شرایطی كه لازم است هرچه كمتر در خارج از منزل حضور پیدا كنیم، بهره برداری خوب و سازنده‌ای برای خود و خانواده داشته باشیم.
