مضرات مصرف قلیان

قلیان وسیله‌ای آبی است برای كشیدن تنباكو كه در خاورمیانه، آسیای مركزی و شمال آفریقا متداول است. قلیان توسط هندیان اختراع شد. در كشور‌های عربی به نام شیشه و نارجیله معروف است و در شبه قاره به حقّه معروف است. قلیان برای استفاده از دود حاصل از تماس زغال گداخته و تنباكو است كه به این عمل «كشیدن قلیان» می‌گویند.

استعمال دخانیات تنها به معنی مصرف سیگار نیست و توتون و تنباكو، پیپ و مصرف قلیان نیز دخانیات محسوب می‌شوند كه دود ناشی از مواد دخانی بیش از 4000 ماده سمی و70 ماده سرطان زا دارد.

مضرات مصرف قلیان میوه ای:

دود حاصل از مصرف قلیان تركیبی از مواد دخانی و سوختی است كه خطر جدی برای اطرافیان خصوصاً كودكان محسوب می‌شود و یك ساعت درمعرض دود قلیان ماندن معادل مصرف 6 تا 8 نخ سیگار است. دود حاصل از مصرف قلیان مجموعه‌ای از مواد سرطان زای ناشی از سوختن ذغال است كه این مواد عامل اصلی بروز سرطان ریه، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌های ریه، لب، دهان، حنجره، مری، معده، لوزالمعده، مثانه، كبد و روده بزرگ از عوارض بدخیم مصرف طولانی مدت استفاده از قلیان است.

استفاده از قلیان بعنوان وسیله تفریحی و دردسترس بودن، عرضه روزافزون و شایع قلیان در اماكن تفریحی و رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌ها با تنباكو‌های میوه‌ای و معطر موجب گرایش نوجوانان و جوانان به سمت مصرف آن شده است. اما تنباكو میوه‌ای به دلیل داشتن رطوبت موجب رشد انواع قارچ‌ها و میكروب‌های كشنده در آن می‌شود و افزودن الكل یا دارو‌های روانگردان به تنباكوی قلیان‌های میوه‌ای از دیگر خطرات استعمال این قلیان‌ها به شمار می‌رود.

بسیاری از افرادی كه درگذشته از قلیان‌های میوه‌ای استفاده می‌كرده اند و دچار افت فشار و سردرد‌های چند روزه می‌شدند، امروز بر این باورند كه مصرف قلیان میوه‌ای در یك سال اخیر موجب سردرد، عدم تمركز و به هم خوردن تعادل بدن آن‌ها می‌شود.

این افراد می‌گویند: از زمانی كه این حالت‌ها به هنگام مصرف قلیان میوه‌ای به ما دست می‌دهد قلیان راكنار گذاشته و باور مان شده كه این تنباكو آغشته به مواد خطرناك دیگری شده كه اگر كراك و شیشه نباشد بدون شك هرویین و یادیگر مواد مخدر است.

اسانس‌ها و عطر‌های مورد استفاده در تنباكوها، حاصل هزاران نوع مواد سمی و كشنده است كه هم مصرف كنندگان و هم افراد در معرض دود آن را به عوارض ناشی از آن گرفتار می‌كند.

مصرف قلیان، با تنباكو‌های میوه‌ای كه امروزه از آن استفاده می‌شود، از بدترین و پست‌ترین نوع توتون تهیه می‌شود و فرد را در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و حملات تنفسی قرار می‌دهد و مصرف كنندگان قلیان بیش از سایر افراد، مستعد مصرف مواد مخدر هستند.

تحقیقات علمی نشان می‌دهد برخلاف باور‌های افراد قدیمی كه مصرف قلیان را بدون ضرر می‌دانند دود ناشی از قلیان دارای مواد سمی است كه عامل اصلی بیماری سرطان ریه و بیماری قلبی و عروقی شناخته شده است.

قلیان می‌تواند زمینه ساز مصرف دیگر مواد دخانی باشد، علاوه بر آن مصرف قلیان‌هایی كه با تركیبی از اسانس میوه‌ای هستند معمولا فرد را در طولانی مدت در معرض دود بیشتری نسبت به سیگار قرار می‌دهند.

اسانس‌های مواد معطر استفاده شده در تنباكو‌های معطر یا میوه‌ای حاوی هزاران ماده سمی و كشنده است و از آنجا كه تنباكو حاوی فلزات سنگینی، چون آرسنیك، كروم، سرب و كبالت است در اثر حرارت دیدن آن در مجاورت ذغال، مقادیر زیادی از این فلزات سنگین آزاد می‌شود كه سبب بروز بیماری‌های مزمن و خطرناك می‌شوند.

قلیان و بیماری ام اس:

دكتر عبدالرضا ناصر مقدسی در آستانه برگزاری سیزدهمین كنگره بین‌المللی ام اس ایران، اظهار كرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر یك شیب افزایشی در ابتلا به ام اس در كشور وجود دارد. كشور ما از نظر ابتلا به ام اس در منطقه پرخطر قرار دارد و، چون این بیماری

بیشتر جوانان را درگیر می‌كند پرداختن به جنبه‌های مختلف بیماری ام اس كه تاكنون به آن‌ها كمتر پرداخته شده، اما در زندگی بیماران نقش بسزایی دارد بسیار حائز اهمیت است. كمبود ویتامین D، شیوع مصرف قلیان و سیگار، عفونت‌ها و حتی تغییر شیوه تغذیه طی 2 سال اخیر از عوامل مهم ابتلا به ام اس شناخته شده است. خوشبختانه در مدارس شاهد توزیع ویتامین دی هستیم كه این می‌تواند گامی مهم در پیشگیری از بیماری باشد. اقدام در جهت كاهش مصرف قلیان و مواد دخانی در جوانان و زنان نیز می‌تواند از راه‌های مقابله با ام اس باشد.

تاثیر مصرف قلیان بر اسپرم:
‌
می‌دانیم كه یك نوبت مصرف قلیان بسیار مضرتر از یك نخ سیگار است. مطالعات متعدد و گسترده نشان داده‌اند كه در مردان سیگاری، به‌خصوص آن‌هایی كه روزانه بیشتر از ده عدد سیگار می‌كشند، حركات اسپرم كاهش می‌یابد. حتی حركت نطفه در مردان سیگاری بارور كمتر از مردان غیرسیگاری است. سیگار در زنان بر روی كیفیت تخمك اثر منفی دارد. از طرفی احتمال دیرباروری، سقط، حاملگی خارج رحم، یائسگی زودتر از موعد و پوكی استخوان را افزایش می‌دهد. همچنین روی دهانه رحم، و لوله‌های رحمی اثر گذاشته و قدرت باروری را كم می‌كند و حتی شانس موفقیت IVF در خانم‌های سیگاری كمتر است.

در مطالعات وسیع مشاهده شده كه فرزندان دختر مادران سیگاری دیرتر حامله می‌شوند و فرزندان پسر آن‌ها نطفه كمتری دارند؛ لذا توصیه می‌شود زن و مرد حداقل وقتی كه تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند، یك سال سیگار را ترك كنند. هموطنان ساكن تهران و شهر‌های بزرگ توجه داشته باشند كه بالاجبار در معرض آلاینده‌های موجود در هوا قرار دارند؛ بنابراین مصرف سیگار و قلیان برای آن‌ها بسیار مضرتر است.

فواید مصرف قلیان در طب سنتی:

یكی از روش‌های درمانی كه كاربرد زیادی در طب جامع ایران داشته است، هدایت دارو به موضعی است كه درد و بیماری در آنجا ریشه دوانده است. از جمله وسایلی كه می‌توان از طریق آن چنین شیوه درمانی را پیاده‌سازی كرد، قلیان و چپق بوده است. به عنوان مثال جهت از بین بردن عفونت كه می‌بایستی مرزنجوش به آن ناحیه برسد، مرزنجوش را به شكل تنباكو خیس كرده، فردی كه طبیعت ریه اش به گرمی و خشكی می‌زد، مرزنجوش را با قلیان می‌كشید. همچنین عرقیات گیاهان دارویی مانند نعنا، اكالیپتوس یا بادرنجبویه را می‌توان گرم كرد و در جام ریخت. از قطعات شنگرف در حقه برای درمان عفونت ریوی و عفونت سینوزیت می‌توان بهره برد.

چگونه قلیان را ترك كنیم؟

برای ترك قلیان تنها نیاز به تحولی روحی و روانی دارید تا خود را وادار به شروع ترك كنید.

1- پیش از ترك كامل قلیان، سعی كنید مكان‌هایی را به عنوان مكان‌های ممنوعه برای استعمال قلیان قلمداد كنید، سپس در این مكان‌ها مثلاً منزل، محل كار و یا اماكن عمومی، به هیچ عنوان قلیان نكشید. همسر و فرزندان فرد قلیانی، افراد بسیار مناسبی برای كمك به ترك هستند.

2- برای ترك قلیان باید ایجاد انگیزه كرد. انگیزه یعنی تلاش برای رسیدن فرد قلیانی به اینكه خود بخواهد نه دیگران، به عبارت دیگر اطرافیان تنها می‌توانند در ایجاد انگیزه، كمك كننده باشند و این خود فرد است كه باید انگیزه را در خود ایجاد كند.

3- لیستی از معایب و فواید قلیان را تهیه كنید. آن را منصفانه بخوانید. با توجه به كلیه جزییات، اگر تمایل به ترك قلیان پیدا كردید، آن را عقب نیندازید و حتماً شروع كنید.

4- زمان و نوع كاری را كه با آن قلیان می‌كشید، مشخص كنید و به دلایل قلیان كشی خود در آن زمان، و احساسی كه بعد از مصرف قلیان داشته اید، فكر كنید.

5- در پایان هر روز، الگوی قلیان كشیدن خود را مرور كرده ببینید كه چه چیزی شما را وادار به قلیان كشیدن می‌كند؟ كار سخت؟ عصبانیت؟ كسالت؟ تفریح و تفنن؟ بی كاری و یا موقعیت‌های خاص دیگر؟ بعد از شناخت آن، روش‌های دیگری را برای رو به رو شدن با احساسات و شرایط خود جستجو كنید.

درترك قلیان، از دوستان خود یاری بطلبید. درست مانند هنگامی كه كار یا مشكلی دارید و از دوستان خود كمك می‌خواهید، در این زمینه هم از دوستان خود طلب یاری كنید، زیرا وقتی بار مسوولیت كاری را با دوستان تقسیم می‌كنید، راحت‌تر مشكل حل می‌شود.

پیش نیاز ترك قلیان این است كه ابتدا با خود صادق بوده متعهد و آماده برای تلاشی مضاعف باشید. شما قلیان را ترك می‌كنید؛ چون قاطعانه معتقدید قلیان كشنده و مرگبار است. اگر تزلزلی در این فكر به وجود آید و مجدد وسوسه شوید كه قلیان بكشید، در رخداد این حقیقت هیچ گونه خللی ایجاد نشده و این اتفاق، یعنی مرگ ناگهانی در اثر قلیان، حتی با یك قلیان نیز می‌تواند به وقوع بپیوندد.