شرایطی كه به رگ های خونی آسیب می رساند، مانند فشار خون بالا، كلسترول بالا و دیابت، به كل بدن از جمله چشم ها آسیب می رساند.
قلب شما پمپ سیستم قلبی عروقی است كه شامل شریان ها، وریدها و رگ های خونی ریز می شود كه خون، اكسیژن و مواد مغذی را به بدن شما می رسانند. شرایطی كه به رگ های خونی آسیب می رساند، مانند فشار خون بالا، كلسترول بالا و دیابت، به كل بدن از جمله چشم ها آسیب می رساند.
كلیه ها، كبد و سایر اندام های حیاتی برای حفظ سلامتی نیز تحت تأثیر عوامل خطر مانند دیابت، فشار خون بالا و كلسترول بالا قرار می گیرند. بنابراین، آسیب در سیستم قلبی عروقی ما میتواند منجر به مجموعهای از بیماریها از بیماری قلبی تا بیماری چشم شود.
یك چارچوب مفید برای درك روشی كه بیماری قلبی بر سلامت چشم تأثیر میگذارد، این است كه چگونه برخی از عوامل خطر به رگهای خونی آسیب میرسانند كه منجر به رتینوپاتی دیابتی، دژنراسیون ماكولا وابسته به سن (AMD) و گلوكوم میشود.
عوامل خطری كه باعث بیماری قلبی و بیماری چشم می شوند
1. دیابت مرتبط با بیماری قلبی
دیابت خطر ابتلا به بیماری های قلبی و همچنین بیماری های چشمی را افزایش می دهد. به گفته CDC، دیابت و بیماری قلبی اغلب دست به دست هم می دهند. دیابت همچنین علت شماره 1 نابینایی در بزرگسالان 20 تا 74 ساله است.
دیابت به عروق خونی آسیب می رساند كه قلب را با مواد مغذی و اكسیژن تامین می كند؛ همچنین به اعصاب كنترل كننده قلب آسیب می رساند.
آسیب به سیستم قلبی عروقی ناشی از دیابت می تواند در ایجاد بیماری های چشمی نقش داشته باشد. در چشم، قند خون بالا به دلیل دیابت باعث تورم و نشت رگ های خونی و منجر به افزایش خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی می شود.
در اوایل بیماری، معمولاً هیچ علامتی وجود ندارد (به همین دلیل است كه انجام معاینات جامع سالانه چشم بسیار مهم است). نوسان و تاری دید، مشاهده شناور و درد چشم می تواند در مراحل بعدی بیماری رخ دهد. رتینوپاتی دیابتی می تواند منجر به از دست دادن بینایی برگشت ناپذیر شود.
2. فشار خون بالا
فشار خون بالا به پوشش داخلی رگ ها آسیب می رساند. این شریانهای آسیبدیده با جمعآوری چربیهای غذایی كه در جریان خون در گردش هستند، نشت میكنند و خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهند؛ در نتیجه، جریان خون محدود و متلاطم می شود كه منجر به افزایش خطر بیماری چشمی و بیماری قلبی می شود.
این شریان های ضعیف گاهی اوقات می توانند در برخی مناطق برآمده شوند (این برآمدگی به عنوان آنوریسم شناخته می شود) اگر برآمدگی پاره شود، میتواند باعث خونریزی تهدید كننده زندگی در قلب یا خونریزی تهدید كننده بینایی در چشم شود.
فشار خون بالا همچنین بر اندامهایی از بدن كه با فشار بسیار بالا، جریان خون را دریافت میكنند، استرس وارد میكند. با گذشت زمان، این استرس اضافی می تواند منجر به آسیب مستقیم به كلیه ها و سایر اندام ها شود.
3. كلسترول بالا
كلسترول كم چگالی تمایل دارد در دیواره رگ ها جمع شود. با افزایش سن، داخل این شریان ها با وجود "پلاك" كلسترول باریك می شود. این بیماری به عنوان تصلب شرایین شناخته می شود و منجر به آسیب به قلب و چشم می شود.
در قلب، سطوح بالای كلسترول با چگالی كم می تواند خطر حمله قلبی را با كاهش یا مسدود كردن جریان خون افزایش دهد.
در چشم، كلسترول می تواند باعث انسداد رگ های خونی شود كه مواد مغذی شبكیه را تامین می كنند. این انسداد سلولها را از اكسیژن و گلوكز محروم میكند و در نتیجه باعث آسیب به شبكیه میشود.
4. سیگار كشیدن
سیگار به تمام سیستم های بدن آسیب می رساند، ساختار رگ های خونی را فرسایش می دهد و هنگامی كه با سایر عوامل خطر تركیب می شود، خطر بیماری قلبی و همچنین بیماری های چشمی را افزایش می دهد.
سیگار خطر ابتلا به آب مروارید، AMD، رتینوپاتی دیابتی، یووئیت ، آسیب عصب بینایی، بیماری گریوز و خشكی چشم را افزایش می دهد.
5. چاقی
چاقی با عوامل خطر متعددی مرتبط است كه منجر به بیماری قلبی و بیماری های چشمی می شود:
افزایش خطر ابتلا به دیابت
چاق بودن خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهد. دیابت و بیماری قلبی ارتباط تنگاتنگی دارند. طبق گزارش انجمن قلب آمریكا (AHA) تقریباً سه چهارم افرادی كه دیابت دارند و بالای 65 سال سن دارند نیز به بیماری قلبی مبتلا هستند.
افزایش فشار خون
افراد چاق نیاز بیشتری به اكسیژن و مواد مغذی دارند كه با افزایش مقدار خون تامین می شود كه منجر به افزایش فشار خون می شود تا سطح خون افزایش یابد.
تغییرات در سطح كلسترول
چاقی در واقع سطح كلسترول را در بدن تغییر می دهد: سطح كلسترول نوع خوب (با چگالی بالا) را كاهش می دهد و سطح نوع بد (چگالی كم) را افزایش می دهد.
كلسترول بالا، فشار خون بالا و افزایش خطر ابتلا به دیابت دلایل مهمی هستند كه چاقی یك عامل خطر برای بیماری های قلبی و بیماری های چشمی است. به این ترتیب، خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی، گلوكوم، آب مروارید مرتبط با سن و ماكولوپاتی مرتبط با سن در افراد چاق بیشتر است.
6. سن بالا
با افزایش سن، شریانها سفتتر میشوند. با گذشت سالها، رسوبات كلسترول (پلاك) نیز در دیواره رگ ها ایجاد می شود كه باعث تنگ شدن بیشتر رگ ها می شود. در نتیجه این دو فرآیند، خطر ابتلا به فشار خون بالا با افزایش سن افزایش می یابد.
پس از 65 سالگی، افراد در معرض خطر حمله قلبی، سكته مغزی و بیماری های قلبی و نارسایی قلبی هستند. آنها همچنین خطر ابتلا به آب مروارید، گلوكوم، AMD، رتینوپاتی دیابتی و جداشدگی شبكیه را دارند.
بیماری های چشمی مرتبط با بیماری قلبی
1. آموروسیس فوگاكس
Amaurosis fugax یك نوع از دست دادن موقت بینایی كامل یا جزئی در یك یا هر دو چشم است كه ممكن است از ثانیه تا 30 دقیقه یا حتی بیشتر طول بكشد. دلایل احتمالی زیادی برای از دست دادن بینایی گذرا وجود دارد، از جمله فشار خون پایین، میگرن، فشرده شدن یا التهاب عصب بینایی و غیره.
یكی از نگران كننده ترین دلایل انسداد در شریان های كاروتید داخلی یا شریان های ورتبروبازیلار است كه می تواند منجر به سكته شود. افراد بالای 50 سال در معرض خطر سكته مغزی، فشار خون بالا، كلسترول بالا یا سیگاری هستند.
فردی كه از دست دادن بینایی گذرا را تجربه می كند باید به دنبال مراقبت و ارزیابی پزشكی باشد.
2. سكته لوب اكسیپیتال
لوب اكسیپیتال در قسمت پشتی مغز بینایی را پردازش می كند. سكته مغزی در این ناحیه از مغز كمتر از سایر قسمت های مغز است؛ هنگامی كه رخ می دهد، علائم از دست دادن بینایی و تغییر در بینایی بسته به محل متفاوت است. عوامل خطر سكته مغزی عبارتند از:
بیماری قلبی
فشار خون بالا
كلسترول بالا
سیگار كشیدن
دیابت
3. انسداد شریان شبكیه
پلاك آترواسكلروتیك (انباشته شدن كلسترول در امتداد داخلی شریان) می تواند شریان ها را باریك كند و جریان خون را كاهش دهد. در چشم، لخته یا تكه ای از پلاك پر از كلسترول می تواند شكسته شود و منجر به انسداد شریان شود. این وضعیت سكته چشمی نیز نامیده می شود و می تواند منجر به از دست دادن ناگهانی و بدون درد بینایی و مشكل در بینایی شود. نوع و میزان كاهش بینایی به محل انسداد و انسداد شریان مركزی یا شاخه ای شبكیه بستگی دارد.
شایع ترین علت انسداد شریان مركزی شبكیه آمبولی است كه نوعی انسداد شریان است. شایع ترین انواع انسداد به دلیل كلسترول و كلسیم (از شریان های كاروتید كه خون را از قلب به مغز می فرستند) و لخته شدن خون از دریچه های قلب است.
4. انسداد ورید شبكیه
انسداد ورید شبكیه شاخه ای (BRVO) می تواند از یك لخته خون ایجاد شود.
فشار خون بالا می تواند باعث انسداد ورید مركزی یا شاخه ای شبكیه شود كه نوعی سكته چشم هستند. آنها نتیجه لخته شدن خون، رگ های خونی باریك یا سرخرگ های سفت شده هستند كه وریدها را در محل اتصال آنها به یكدیگر فشرده می كنند. از دست دادن ناگهانی یا تدریجی بینایی و تاری دید در قسمتی یا تمام یك چشم می تواند منجر شود.
پزشكان در مركز چشم دانشگاه میشیگان Kellogg در Ann Arbor گزارش میدهند كه خطر انسداد ورید در افرادی كه سایر عوارض ناشی از فشار خون بالا را نیز دارند، تقریباً 3 برابر بیشتر است.
علاوه بر این، مطالعه برجسته چشم Beaver Dam نشان داد كه اگر فشار خون بین اولین معاینه تا معاینه بعدی در پنج سال افزایش یابد، خطر پیشرفت AMD در معاینه 10 ساله نیز افزایش مییابد.
5. نوروپاتی بینایی با فشار خون بالا
فشار خون بالا می تواند منجر به نوروپاتی بینایی یا آسیب به عصب بینایی شود. اگر جریان خون به عصب بینایی (كه سیگنالها را از شبكیه به مغز منتقل میكند) مسدود شود، آسیب به رشتههای عصبی میتواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
6. رتینوپاتی فشار خون بالا
فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی آسیب برساند و منجر به تصلب شرایین شود. در شبكیه، می تواند منجر به رتینوپاتی (شبكیه آسیب دیده) شود و باعث:
خونریزی در چشم
تاری دید
از دست دادن بینایی
اگر دیابت نیز وجود داشته باشد، خطر ابتلا به رتینوپاتی فشار خون بالا حتی بیشتر نیز می شود.
7. كوریورتینوپاتی / كوروئیدوپاتی فشار خون بالا
فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی چشم آسیب برساند و می تواند باعث نشت این رگ های خونی شود كه می تواند منجر به تجمع مایع در زیر شبكیه شود. این وضعیت به عنوان كوروئیدوپاتی (همچنین به عنوان رتینوپاتی سروزی مركزی شناخته می شود ) شناخته می شود و می تواند باعث موارد زیر شود:
تحریف دید
اسكار شبكیه
8. رتینوپاتی دیابتی
دیابت نوع 2 به شدت با بیماری قلبی مرتبط است. رتینوپاتی دیابتی بر عروق خونی شبكیه تاثیر می گذارد. محدود شدن جریان خون، خونریزی در چشم و نشت رگ های خونی می تواند منجر به آسیب به شبكیه شود.
9. ادم ماكولا دیابتی (DME)
رتینوپاتی دیابتی می تواند منجر به DME شود. از هر 15 فرد مبتلا به دیابت، 1 نفر به این بیماری مبتلا می شود كه به دلیل نشت مایع از رگ های خونی به ماكولا (بخشی از شبكیه كه شفاف ترین دید را می دهد) ایجاد می شود و تاری دید را ایجاد می كند.
10. گلوكوم نئوواسكولار
رتینوپاتی دیابتی همچنین می تواند باعث رشد رگ های خونی در ناحیه ای شود كه مایع را از چشم خارج می كند. این رگهای خونی غیرطبیعی مانع از تخلیه مایعات میشوند و میتوانند منجر به گلوكوم ثانویه شوند.
11. گلوكوم
مطالعه ای كه در سال 2021 در Ophthalmology منتشر شد، نشان داد كه داشتن بیماری قلبی یك عامل خطر مهم برای گلوكوم است. این مطالعه بیش از 2500 چشم را تجزیه و تحلیل كرد و ارتباط بین فشار خون بالا و فشار داخل چشمی بالا (IOP) را نشان داد.
12. دژنراسیون ماكولا وابسته به سن (AMD)
ارتباط بین AMD و بیماری قلبی به طور گسترده ثبت شده است زیرا آنها علل زمینه ای مشترك دارند. به گفته محققان مركز ملی چشم سنگاپور، اگر تصلب شرایین در رگ های خونی قلب یافت شود، احتمال ابتلا به AMD (و رتینوپاتی دیابتی) در فرد بیشتر می شود.
محققان دانشگاه كالیفرنیای جنوبی در لس آنجلس پیشنهاد كردهاند كه تصلب شرایین ممكن است منجر به تجمع كلسترول به طور مستقیم در شبكیه شود و بیماران را مستعد ابتلا به AMD كند.
مطالعه ای كه در سال 2021 توسط انجمن قلب آمریكا منتشر شد نشان داد كه AMD با افزایش خطر نارسایی قلبی مرتبط است.
13. آب مروارید
شواهد زیادی در مورد ارتباط بین آب مروارید و بیماری قلبی وجود دارد.
محققان اخیراً خطر مرگ و میر ناشی از بیماری های مرتبط با رگ های خونی را در بین افرادی كه قبلاً جراحی آب مروارید انجام داده بودند در مقایسه با افرادی كه سابقه جراحی آب مروارید نداشتند، نشان دادند.
14. زانتلاسما
زانتلاسما نواحی برجسته زرد رنگ در اطراف چشم و نزدیك بینی است. این وضعیت نتیجه كلسترولی است كه در زیر پوست جمع شده است. در حالی كه روی دید شما تاثیری ندارند. تقریبا نیمی از افرادی كه زانتلاسما دارند، كلسترول بالایی دارند. گزانتلاسما گاهی اوقات ممكن است نشان دهنده بیماری قلبی باشد.
15. آركوس سنلیس
با بالا رفتن سن افراد، مواد چرب و كلسترول می توانند یك حلقه خاكستری یا آبی روشن در اطراف لبه قرنیه یا آركوس سنیلیس ایجاد كنند. این وضعیت شایع است و در سنین میانسالی یا بالاتر دیده می شود و جای نگرانی ایجاد نمی كند اما اگر در كودكی یا اوایل بزرگسالی ظاهر شود، ممكن است نشان دهنده كلسترول بالا یا سایر مشكلات سلامتی باشد.
درمان های بیماری قلبی كه سلامت چشم را بهبود می بخشد
داروهایی كه فشار خون بالا، كلسترول بالا و بیماری های قلبی را درمان می كنند در حال حاضر برای درمان بیماری های چشمی مرتبط با بیماری های قلبی در حال بررسی هستند.
كنترل فشار خون برای كاهش خطر بیماری چشم مفید است. در واقع، انجمن دیابت آمریكا در بیانیه موضع فعلی خود آورده است كه كاهش فشار خون پیشرفت رتینوپاتی را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 كاهش می دهد.
یك مطالعه در سال 2019 نشان داد كه به ازای هر 20 امتیاز افزایش كلسترول تام، خطر گلوكوم 7 درصد افزایش می یابد. همین مطالعه گزارش داد كه استفاده از استاتین ها، دسته رایجی از داروهای مورد استفاده برای كاهش كلسترول بالا، خطر ابتلا به گلوكوم با زاویه باز را كاهش می دهد. این یافته ها نشان می دهد كه كنترل سطح كلسترول خطر ابتلا به گلوكوم را كاهش می دهد.
تغییر سبك زندگی برای سلامت چشم و قلب
این تغییرات ساده اما موثر در شیوه زندگی می تواند خطر ابتلا به بیماری های چشمی و قلبی را كاهش دهد:
سیگار نكشید: یا اگر در حال حاضر سیگار میكشید، برنامهای برای ترك سیگار ارائه كنید.
ورزش كنید: برای 30 تا 60 دقیقه در روز، در مجموع حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش كنید.
یك رژیم غذایی سالم و مغذی داشته باشید: رژیم غذایی شما باید سرشار از سبزیجات و میوه ها و با چربی كم باشد.
مراقب وزن خود باشید: چاقی خطر ابتلا به بیماری های چشمی و قلبی را تا حد زیادی افزایش می دهد.
عادات خواب خوب را حفظ كنید: بیشتر بزرگسالان باید حداقل هفت ساعت در شب بخوابند.
سطح استرس را كاهش دهید: استرس می تواند منجر به مشكلات سلامتی اضافی و عادات مقابله ای ناسالم شود.
برای بررسی عوامل خطری كه باعث بیماری قلبی و چشمی می شوند، از جمله فشار خون بالا، كلسترول بالا و دیابت، غربالگری را با پزشك خود برنامه ریزی كنید.
ارتباط واضحی بین سلامت چشم و سلامت قلب وجود دارد. معاینات جامع سالانه چشم كمك می كند تا اطمینان حاصل شود كه نه تنها چشمان شما، بلكه قلب شما نیز سالم می مانند.