درباره سرطان بیشتر بدانید

تعریف سرطان
به گزارش سلامت نیوز به نقل از موسسه ملی سرطان، سرطان بیماری است كه در آن برخی از سلول های بدن به طور غیرقابل كنترلی رشد می كنند و به سایر قسمت های بدن سرایت می كنند.

سرطان تقریباً در هر نقطه از بدن انسان كه از تریلیون ها سلول تشكیل شده است، می تواند شروع شود. به طور معمول، سلول‌های انسانی از طریق فرآیندی به نام تقسیم سلولی رشد و تكثیر می‌شوند تا سلول‌های جدید را در صورت نیاز بدن تشكیل دهند. وقتی سلول ها پیر می شوند یا آسیب می بینند، می میرند و سلول های جدید جای آنها را می گیرند.

گاهی اوقات این فرآیند منظم از بین می‌رود و سلول‌های غیرطبیعی یا آسیب‌دیده رشد و تكثیر می‌شوند در حالی كه نباید رشد كنند. این سلول ها ممكن است تومورهایی را تشكیل دهند كه توده های بافتی هستند. تومورها می توانند سرطانی یا غیر سرطانی (خوش خیم) باشند.

تومورهای سرطانی به بافت‌های مجاور گسترش می‌یابند یا به بافت‌های مجاور حمله می‌كنند و می‌توانند به نقاط دوردست بدن حركت كنند تا تومورهای جدید تشكیل دهند (فرآیندی به نام متاستاز).

تومورهای سرطانی ممكن است تومورهای بدخیم نیز نامیده شوند. بسیاری از سرطان‌ها تومورهای جامد را تشكیل می‌دهند، اما سرطان‌های خون، مانند لوسمی‌ها، عموماً چنین نیستند.

تومورهای خوش خیم به بافت های مجاور گسترش نمی یابند یا به آنها حمله نمی كنند. هنگامی كه برداشته می شود، تومورهای خوش خیم معمولاً دوباره رشد نمی كنند، در حالی كه تومورهای سرطانی گاهی اوقات رشد می كنند. تومورهای خوش خیم گاهی اوقات می توانند بسیار بزرگ باشند و برخی از آنها می توانند علائم جدی ایجاد كنند یا تهدید كننده زندگی باشند، مانند تومورهای خوش خیم در مغز.

تفاوت بین سلول های سرطانی و سلول های طبیعی
سلول های سرطانی از بسیاری جهات با سلول های طبیعی تفاوت دارند. به عنوان مثال، سلول های سرطانی:

در غیاب سیگنال هایی كه به آنها می گوید رشد كنند رشد می كنند. سلول های طبیعی تنها زمانی رشد می كنند كه چنین سیگنال هایی را دریافت كنند.
سلول های سرطانی، سیگنال‌هایی را كه به طور معمول به سلول‌ها می‌گویند تقسیم یا بمیرند را نادیده می گیرند (فرایندی كه به عنوان مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی یا آپوپتوز شناخته می‌شود ).
به نواحی مجاور حمله كرده و به سایر نواحی بدن سرایت می كند. سلول های طبیعی وقتی با سلول های دیگر روبرو می شوند رشد نمی كنند و بیشتر سلول های طبیعی در بدن حركت نمی كنند.
این سلول های سرطانی از سیستم ایمنی پنهانمی شود. در صورتی كه سیستم ایمنی به طور معمول سلول های آسیب دیده یا غیر طبیعی را از بین می برد.
برخی از سلول های سرطانی سلول های ایمنی را متقاعد می كنند كه به جای حمله به تومور، از آن محافظت كنند.
سلول عای سرطانی تغییرات متعددی در كروموزوم های خود انباشته می كنند ، مانند تكرار و حذف قسمت های كروموزوم. تعداد كروموزوم های برخی از سلول های سرطانی دو برابر سلول های طبیعی است.
سلول های سرطانی به روشی متفاوت از اكثر سلول های طبیعی از مواد مغذی انرژی تولید می كنند؛ این به سلول های سرطانی اجازه می دهد سریعتر رشد كنند.
بسیاری از اوقات، سلول های سرطانی به شدت به این رفتارهای غیرعادی متكی هستند كه بدون آنها نمی توانند زنده بمانند. محققان از این واقعیت استفاده كرده و درمان هایی را توسعه داده اند كه ویژگی های غیر طبیعی سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد. برای مثال، برخی از درمان‌های سرطان از رشد رگ‌های خونی به سمت تومورها جلوگیری می‌كنند و اساساً تومور را از مواد مغذی مورد نیاز گرسنه می‌سازند.

سرطان چگونه ایجاد می شود؟
سرطان یك بیماری ژنتیكی است، یعنی در اثر تغییرات در ژن‌هایی ایجاد می‌شود كه نحوه عملكرد سلول‌های ما، به ویژه نحوه رشد و تقسیم آنها را كنترل می‌كنند.

تغییرات ژنتیكی كه باعث سرطان می شوند ممكن است رخ دهند زیرا:

خطاهایی در تقسیم سلول ها رخ می دهد.
به DNA بخاطر مواد مضر در محیط، مانند مواد شیمیایی موجود در دود تنباكو و پرتوهای فرابنفش خورشید آسیب رسیده است.
ژن های سرطان از پدر و مادر ما به ارث رسیده اند.
بدن به طور معمول سلول های دارای DNA آسیب دیده را قبل از تبدیل شدن به سرطان از بین می برد. اما توانایی بدن برای انجام این كار با افزایش سن كاهش می یابد. این بخشی از دلیل افزایش خطر ابتلا به سرطان در زندگی بعدی است.

سرطان هر فرد دارای تركیب منحصر به فردی از تغییرات ژنتیكی است. با ادامه رشد سرطان، تغییرات بیشتری رخ خواهد داد. حتی در یك تومور، سلول های مختلف ممكن است تغییرات ژنتیكی متفاوتی داشته باشند.

انواع ژن هایی كه باعث سرطان می شوند
تغییرات ژنتیكی كه به سرطان منجر می شوند بر سه نوع اصلی ژن تأثیر می‌گذارند:

پروتوآنكوژن‌ها
ژن‌های سركوب‌كننده تومور
ژن‌های ترمیم‌كننده DNA.
این تغییرات گاهی اوقات "محركان" سرطان نامیده می شوند.

پروتوآنكوژن ها در رشد و تقسیم سلولی طبیعی نقش دارند. با این حال، زمانی كه این ژن‌ها به روش‌های خاصی تغییر می‌كنند یا فعال‌تر از حد طبیعی هستند، ممكن است به ژن‌های سرطان‌زا (یا انكوژن‌ها) تبدیل شوند و به سلول‌ها اجازه رشد و زنده ماندن را بدهند در حالی كه نباید این كار را انجام دهند.

ژن های سركوبگر تومور نیز در كنترل رشد و تقسیم سلولی نقش دارند. سلول‌هایی كه تغییرات خاصی در ژن‌های سركوب‌كننده تومور دارند ممكن است به شیوه‌ای كنترل نشده تقسیم شوند.

ژن های ترمیم DNA در تثبیت DNA آسیب دیده نقش دارند. سلول‌های دارای جهش در این ژن‌ها تمایل به ایجاد جهش‌های اضافی در ژن‌های دیگر و تغییرات در كروموزوم‌های خود، مانند تكرار و حذف قسمت‌های كروموزوم دارند. این جهش ها با هم ممكن است باعث سرطانی شدن سلول ها شوند.

همانطور كه دانشمندان بیشتر در مورد تغییرات مولكولی كه منجر به سرطان می شود آموختند، دریافتند كه جهش های خاصی معمولا در بسیاری از انواع سرطان رخ می دهد. در حال حاضر بسیاری از درمان های سرطان در دسترس هستند كه جهش های ژنی موجود در سرطان را هدف قرار می دهند. تعداد كمی از این درمان‌ها می‌تواند توسط هر كسی كه سرطانی كه دارای جهش هدفمند است، استفاده شود؛ مهم نیست كه سرطان از كجا شروع به رشد كرده است.

وقتی سرطان گسترش می یابد
سرطانی كه از جایی كه برای اولین بار شكل گرفته به جای دیگری در بدن گسترش یافته باشد، سرطان متاستاتیك نامیده می شود و فرآیندی كه طی آن سلول های سرطانی به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند، متاستاز نامیده می شود.

سرطان متاستاتیك همان نام و همان نوع سلول های سرطانی سرطان اصلی یا اولیه است. به عنوان مثال، سرطان سینه كه یك تومور متاستاتیك در ریه ایجاد می كند، سرطان سینه متاستاتیك است، نه سرطان ریه.

در زیر میكروسكوپ، سلول‌های سرطانی متاستاتیك معمولاً شبیه سلول‌های سرطان اصلی هستند. علاوه بر این، سلول‌های سرطانی متاستاتیك و سلول‌های سرطان اصلی معمولاً دارای برخی ویژگی‌های مولكولی مشترك هستند، مانند وجود تغییرات كروموزومی خاص.

در برخی موارد، درمان ممكن است به افزایش طول عمر افراد مبتلا به سرطان متاستاتیك كمك كند. در موارد دیگر، هدف اولیه درمان سرطان متاستاتیك، كنترل رشد سرطان یا تسكین علائم ناشی از آن است. تومورهای متاستاتیك می توانند آسیب شدیدی به عملكرد بدن وارد كنند و اكثر افرادی كه بر اثر سرطان می میرند به دلیل بیماری متاستاتیك می میرند.

تغییرات بافتی كه سرطانی نیستند
هر تغییری در بافت های بدن سرطان نیست. با این حال، برخی تغییرات بافتی در صورت عدم درمان ممكن است به سرطان تبدیل شوند. در اینجا چند نمونه از تغییرات بافتی وجود دارد كه سرطانی نیستند، اما در برخی موارد تحت نظارت قرار می گیرند زیرا می توانند سرطانی شوند:

هیپرپلازی(Hyperplasia): زمانی اتفاق می افتد كه سلول های داخل بافت سریعتر از حالت طبیعی تكثیر می شوند و در نتیجه سلول های اضافی ساخته می شوند. با این حال، سلول ها و نحوه سازماندهی بافت هنوز در زیر میكروسكوپ طبیعی به نظر می رسند. هیپرپلازی می تواند ناشی از عوامل یا شرایط مختلفی از جمله تحریك مزمن باشد.
دیسپلازی(Dysplasia): یك بیماری پیشرفته تر از هیپرپلازی است. در دیسپلازی، تجمع سلول های اضافی نیز وجود دارد. اما سلول ها غیر طبیعی به نظر می رسند و تغییراتی در نحوه سازماندهی بافت ایجاد می شود. به طور كلی، هرچه سلول‌ها و بافت‌ها غیرطبیعی‌تر به نظر برسند، احتمال ایجاد سرطان بیشتر می‌شود. برخی از انواع دیسپلازی ممكن است نیاز به نظارت یا درمان داشته باشند، اما برخی دیگر اینطور نیستند. نمونه ای از دیسپلازی یك خال غیر طبیعی (به نام خال دیسپلاستیك) است كه روی پوست ایجاد می شود. یك خال دیسپلاستیك می تواند به ملانوم تبدیل شود، اگرچه اكثر آنها اینطور نیستند.
سرطان درجا(Carcinoma in situ): این نوع یك بیماری پیشرفته تر است. اگرچه گاهی اوقات سرطان مرحله صفر نامیده می شود، اما سرطان نیست زیرا سلول های غیرطبیعی مانند سلول های سرطانی به بافت مجاور حمله نمی كنند اما از آنجایی كه برخی از كارسینوم ها در محل ممكن است به سرطان تبدیل شوند، معمولاً تحت درمان قرار می گیرند.

انواع سرطان
بیش از 100 نوع سرطان وجود دارد و انواع آن معمولاً برای اندام‌ها یا بافت‌هایی كه سرطان‌ها در آنجا شكل می‌گیرند نام‌گذاری می‌شوند. به عنوان مثال، سرطان ریه از ریه شروع می شود و سرطان مغز از مغز شروع می شود. سرطان ها همچنین ممكن است با نوع سلولی كه آنها را تشكیل داده اند توصیف شوند، مانند یك سلول اپیتلیال یا یك سلول سنگفرشی.

در اینجا چند دسته از سرطان ها وجود دارد كه در انواع خاصی از سلول ها شروع می شوند:

سرطان
كارسینوم شایع ترین نوع سرطان است. آنها توسط سلول های اپیتلیال تشكیل می شوند كه سلول هایی هستند كه سطوح داخلی و خارجی بدن را می پوشانند. انواع بسیاری از سلول های اپیتلیال وجود دارد كه در زیر میكروسكوپ اغلب شكل ستون مانندی دارند.

كارسینوم هایی كه در انواع مختلف سلول های اپیتلیال شروع می شوند نام های خاصی دارند:

آدنوكارسینوم: سرطانی است كه در سلول های اپیتلیال كه مایعات یا مخاط تولید می كنند تشكیل می شود. بافت های دارای این نوع سلول های اپیتلیال را گاهی بافت های غده ای می نامند. اكثر سرطان های سینه، روده بزرگ و پروستات، آدنوكارسینوم هستند.
كارسینوم سلول بازال: سرطانی است كه در لایه زیرین یا پایه اپیدرم (كه لایه بیرونی پوست فرد است) شروع می شود.
كارسینوم سلول سنگفرشی: سرطانی است كه در سلول‌های سنگفرشی شكل می‌گیرد كه سلول‌های اپیتلیال هستند و درست زیر سطح خارجی پوست قرار دارند. سلول های سنگفرشی بسیاری از اندام های دیگر از جمله معده، روده، ریه ها، مثانه و كلیه ها را نیز پوشانده اند. سلول های سنگفرشی در زیر میكروسكوپ مانند فلس های ماهی صاف به نظر می رسند. كارسینوم سلول سنگفرشی گاهی اوقات كارسینوم اپیدرموئید نامیده می شود.
كارسینوم سلول انتقالی: سرطانی است كه در نوعی بافت اپیتلیال به نام اپیتلیوم انتقالی یا اوروتلیوم تشكیل می شود. این بافت كه از لایه‌های زیادی از سلول‌های اپیتلیال تشكیل شده است، می‌توانند بزرگ‌تر و كوچك‌تر شوند، در پوشش‌های مثانه، حالب‌ها و بخشی از كلیه‌ها (لگنچه كلیه) و چند اندام دیگر یافت می‌شوند. برخی از سرطان‌های مثانه، حالب و كلیه، سرطان‌های سلولی انتقالی هستند.

ساركوم
ساركوم ها سرطان هایی هستند كه در استخوان و بافت های نرم، از جمله ماهیچه، چربی، رگ های خونی، رگ های لنفاوی و بافت فیبری (مانند تاندون ها و رباط ها) تشكیل می شوند.

استئوساركوم شایع ترین سرطان استخوان است. شایع ترین انواع ساركوم بافت نرم لیومیوساركوم، ساركوم كاپوزی، هیستیوسیتوم فیبری بدخیم، لیپوساركوم و درماتوفیبروساركوم پروتوبرانس می باشد.

سرطان خون
سرطان هایی كه در بافت خون ساز مغز استخوان شروع می شوند، لوسمی نامیده می شوند. این سرطان ها تومورهای جامد را تشكیل نمی دهند. در عوض، تعداد زیادی گلبول سفید غیرطبیعی (سلول‌های لوسمی و سلول‌های بلاست لوسمیك) در خون و مغز استخوان جمع می‌شوند و سلول‌های طبیعی خون را از بین می‌برند. سطح پایین سلول‌های خونی طبیعی می‌تواند اكسیژن رسانی به بافت‌های بدن، كنترل خونریزی یا مبارزه با عفونت‌ها را سخت‌تر كند.

چهار نوع شایع لوسمی وجود دارد كه بر اساس سرعت بدتر شدن بیماری (حاد یا مزمن) و نوع سلول خونی كه سرطان در آن شروع می شود (لنفوبلاستیك یا میلوئید) گروه بندی می شوند. انواع حاد لوسمی سریع رشد می كنند و اشكال مزمن كندتر رشد می كنند.

لنفوم
لنفوم سرطانی است كه در لنفوسیت ها (سلول های T یا سلول های B) شروع می شود؛ اینها گلبول های سفید خونی هستند كه با بیماری مبارزه می كنند و بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند.

در لنفوم، لنفوسیت های غیر طبیعی در غدد لنفاوی و عروق لنفاوی و همچنین در سایر اندام های بدن تجمع می یابند.

دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد:

لنفوم هوچكین: افراد مبتلا به این بیماری دارای لنفوسیت های غیرطبیعی هستند كه سلول های رید-استرنبرگ نامیده می شوند. این سلول ها معمولا از سلول های B تشكیل می شوند.
لنفوم غیر هوچكین: این گروه بزرگی از سرطان ها است كه از لنفوسیت ها شروع می شود. سرطان ها می توانند به سرعت یا آهسته رشد كنند و می توانند از سلول های B یا سلول های T تشكیل شوند.

مولتیپل میلوما
مولتیپل میلوما سرطانی است كه از سلول های پلاسما، نوع دیگری از سلول های ایمنی شروع می شود. سلول‌های پلاسما غیر طبیعی كه سلول‌های میلوما نامیده می‌شوند، در مغز استخوان انباشته می‌شوند و تومورهایی را در استخوان‌ها در سراسر بدن تشكیل می‌دهند.

مولتیپل میلوما را میلوم پلاسما سل و بیماری كاهلر نیز می نامند.

ملانوما
ملانوما سرطانی است كه در سلول‌هایی كه به ملانوسیت تبدیل می‌شوند، شروع می‌شود و سلول‌های تخصصی هستند كه ملانین (رنگدانه‌ای كه به پوست رنگ می‌دهد) می‌سازند. بیشتر ملانوم ها روی پوست ایجاد می شوند، اما ملانوم می تواند در سایر بافت های رنگدانه مانند چشم نیز ایجاد شود.

تومورهای مغز و نخاع
تومورهای مغز و نخاع انواع مختلفی دارند. این تومورها بر اساس نوع سلولی كه در آن تشكیل شده اند و محل تشكیل تومور برای اولین بار در سیستم عصبی مركزی نامگذاری می شوند. به عنوان مثال، یك تومور آستروسیتی در سلول های مغزی ستاره ای شكل به نام آستروسیت ها شروع می شود كه به حفظ سلامت سلول های عصبی كمك می كند. تومورهای مغزی می توانند خوش خیم (نه سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند.

انواع دیگر تومورها
تومورهای سلول زایا
تومورهای سلول زاینده نوعی تومور هستند كه در سلول‌هایی كه اسپرم یا تخمك تولید می‌كنند شروع می‌شود. این تومورها می توانند تقریباً در هر نقطه از بدن ایجاد شوند و می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند.

تومورهای نورواندوكرین
تومورهای عصبی غدد درون ریز از سلول هایی تشكیل می شوند كه در پاسخ به سیگنالی از سیستم عصبی، هورمون ها را در خون آزاد می كنند. این تومورها كه ممكن است مقادیر بالاتر از حد طبیعی هورمون تولید كنند، می توانند علائم مختلفی ایجاد كنند.

تومورهای نورواندوكرین ممكن است خوش خیم یا بدخیم باشند.

تومورهای كارسینوئیدی
تومورهای كارسینوئید نوعی تومور عصبی غدد درون ریز هستند. آنها تومورهایی با رشد آهسته هستند كه معمولاً در سیستم گوارشی (اغلب در ركتوم و روده كوچك) یافت می شوند. تومورهای كارسینوئیدی ممكن است به كبد یا سایر نقاط بدن سرایت كنند و ممكن است موادی مانند سروتونین یا پروستاگلاندین ترشح كنند كه باعث سندرم كارسینوئید شود.