اعتبارات نامناسب طرح دارویار و بدهی سنگین بیمه ها به داروخانه ها باعث شده تا نمایندگان مجلس نسبت به موضوع كمبود دارو هشدار دهند و حتی برخی از كارشناسان معتقدند با بودجه فعلی برای دارو طی ماه‌های آتی با كمبودهای دارویی مواجه خواهیم هستیم.
چندی است با اجرای «طرح دارویار» و حذف ارز ترجیحی، افزایش قیمت‌های دارو دور از انتظار نبود. در اواخر سال گذشته معاون وزیر بهداشت، افزایش 10 تا 20 درصدی قیمت دارو در سال 1402 را با توجه به تناسب تورم كشور امری محتمل دانست و گفت: صنعت داروسازی نیز مانند صنایع دیگر هزینه‌های جانبی دارد كه ممكن است با این روند قیمت دارو افزایش یابد، همچنین تغییر نرخ ماده اولیه، نهاده‌ها، لوازم و ملزومات و … دور از انتظار نیست و افزایش 10 تا 20 درصدی قیمت دارو در مقایسه با تورم رقم بزرگی به حساب نمی‌آید.
از نظر برخی كارشناسان با اجرای این طرح و حذف ارز ترجیحی از صنعت دارو، این صنعت از بسیاری مشكلات احتمالی نجات پیدا كرد اما اجرای یكباره این طرح نگرانی‌هایی را برای فعالان حوزه دارو ایجاد كرده است به طوری كه با حذف ارز ترجیحی و اصلاح قیمت داروها باری از دوش تولید كننده برداشته شد اما بار افزایش قیمت داروها به داروخانه‌داران منتقل شده است.
بررسی‌های خبرنگار فارس گویای این موضوع است كه با بالا رفتن قیمت داروها داروخانه دار مجبور است برای تأمین اقلام دارویی مورد نیاز خود نقدینگی‌اش را افزایش دهد تا در سفارشات جدید، كالاها را با قیمت بروز تهیه كند. همچنین با بالا رفتن درصد پوشش بیمه‌ها، برخی از بیمه‌ها در پرداخت معوقات داروخانهها دچار مشكل شده‌اند به طوری كه داروخانه‌های بخش خصوصی چندین ماه است مطالبات خود را از بیمه‌ها دریافت نكرده‌اند.
حال داروخانهها با بالا رفتن قیمت داروها و انباشت مطالباتشان از بیمه‌ها باید فكری به حال تأمین نقدینگی‌شان كنند. برخی از داروخانه‌داران اعلام می‌كنند كه به دلیل كمبود نقدینگی درحال ورشكستگی بوده و از هدف اصلی خود یعنی فروش دارو دور شده و درآمد پرسنل خود را از محل فروش لوازم آرایشی و مكمل‌ها تامین می‌كنند.
بعداز اجرای طرح دارویار بیشتر كدام داروها را بیمه تقبل می‌كند؟
برای بررسی وضعیت داروخانهها راهی تعدادی از داروخانه‌های شهر تهران شدیم. داروساز یكی از داروخانه‌های منطقه 13 تهران درباره درصد پوشش بیمه‌ای داروها می‌گوید: در گذشته میزان پوشش بیمه‌ای داروها ثابت بود اما الان متغیر است به گونه‌ای كه میانگین تقبل هزینه دارو توسط بیمه 70 و میانگین پرداختی بیمار 30 درصد بود اما از زمان اجرای طرح دارویار معمولاً بیمه‌ها بین 10 تا 90 درصد مبلغ دارو را پوشش می‌دهند. البته این موضوع به نوع دارو و اینكه آن دارو تحت پوشش بیمه باشد یا نه بستگی دارد.
به گفته این داروساز از پس از اجرای طرح دارویار برخی داروها خصوصاً داروهای عمومی و سرماخوردگی از پوشش بیمه خارج شده و به صورت آزاد محاسبه و به بیمار ارائه می‌شوند، از سوی دیگر بیشتر داروهای تخصصی و گران قیمت تحت پوشش بیمه‌ها قرار دارند. همچنین افزایش قیمت داروها در یكی دو سال گذشته نزدیك به چهار برابر بوده است.
چند درصد از مراجعه‌كنندگان با نسخه خرید می‌كنند؟
طبق گفته یكی دیگر از داروخانه‌داران شهر تهران در طول شبانه روز بیماران با نیازهای متفاوت دارویی به داروخانه مراجعه می‌كنند. اگر داروخانه در نزدیكی اماكن پزشكی باشد تعداد نسخه‌ها بیشتر می‌شود. اما اگر در یك مكان معمولی باشد تعداد مراجعه كنندگان بدون نسخه آن بیشتر خواهد بود. اما عموم مردم برای تامین داروهای مورد نیاز خود به پزشك مراجعه نمی‌كنند ك همین موضوع باعث شده تا تامین دارو هزینه‌های زیادی را به بیمار تحمیل كند. از سویی برخی از داروخانهها با بیمه ها همكاری نمی‌كنند و نسخه ها را به صورت آزاد ارائه می‌دهند.
افزایش چهار برابری قیمت دارو پس از اجرای طرح دارویار
بررسی‌های فارس نشان می‌دهد، قبل از اجرای دارویار به علت تحریم‌ها و كمبود مواد اولیه در برخی از اقلام دارویی افزایش قیمت وجود داشت. اما بعد از اجرای این طرح قیمت‌ها دوباره افزایش یافت. به عنوان مثال یك ورق قرص سرماخوردگی ساده كه قبل از اجرای این طرح دو هزار تومان قیمت داشت الان به قیمت 10 هزارتومان در داروخانهها فروخته می‌شود. قبلاً یك شیشه شربت دیفن هیدرامین پنج هزارتومان بود اما اكنون به مبلغ 14 هزار تومان به فروش می‌رسد.
داروخانه‌داران برای افزایش بودجه خود چه كاری انجام می‌دهند؟
به گفته صاحبان داروخانهها آن‌ها برای تأمین نقدینگی خود با وجود افزایش قیمت‌های حال حاضر و انباشت سرمایه‌شان در حساب بیمه‌ها و ناتوانی مؤسسات بیمه در پرداخت به موقع مطالبات آن‌ها مجبور به گرفتن وام از بانك‌ها شده‌اند. یكی از داروخانه‌داران مدعی است كه یك میلیارد تومان از بیمه طلبكار است اما مدت طولانی است بیمه توانایی پرداخت طلب او را ندارد از همین رو مجبور است از خرید برخی برندهای دارویی خودداری كند.
كدام بیمه خوش حساب تر است؟
طبق اعلام وی به ترتیب بیمه‌های تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح، خدمات درمانی و سلامت از سایر بیمه‌ها بیشتر مورد استفاده خانواده‌ها قرار می‌گیرد. همچنین بعد از بیمه بانك‌ها، بیمه نیروهای مسلح از همه خوش حساب تر و تأمین اجتماعی از همه بدحساب تر بوده است.
مشكل طرح دارویار چیست؟
اعتبارات نامناسب طرح دارویار و بدهی سنگین بیمه ها به داروخانه ها باعث شده تا بارها نمایندگان مجلس نسبت به این موضوع كمبود دارو هشدار دهند و حتی برخی از كارشناسان معتقدند با بودجه فعلی برای دارو طی ماه های آتی با كمبودهای دارویی مواجه خواهیم شد. همایون سامه یح، عضو كمیسیون بهداشت و درمان در مجلس نیز گفته است، اعتبارات اختصاص داده شده كفاف اجرای طرح دارویار را نمی‌دهد و این مسئله به وزارت بهداشت باز می‌گردد، نمایندگان در این راستا تذكرات لازم و كافی را داده‌اند اما با اعتبارات در نظر گرفته شده، نه تنها مشكلات دارویی كشور كمتر نمی‌شود حتی بیشتر هم خواهد شد.
به گفته كارشناسان، طرح دارویار تاكنون در زمینه تسهیل روند درمانی و دارویی بیماران، خوب عمل كرده است. اما برای بهبود شرایط داروخانه‌داران و همچنین تسریع خدمت رسانی به بیماران باید اقدامی عاجل در زمینه تأمین بودجه بیمه‌ها و تسویه مطالبات داروخانهها انجام شود تا بیماران طی ماه‌های آینده با تجربه تلخ كمبود ساده‌ترین داروها مواجه نشوند.
