كاشت تراشههای مغزی بهمنظور دستیابی به تكنولوژی كنترل ذهن و رابط بین مغز و رایانه، بهزودی وارد ارتش آمریكا خواهد شد.
با اینكه در طول سالها، برخی از آثار علمی-تخیلی گذشته، اكنون دیگر جنبه خیالی ندارند و به واقعیت تبدیل شدهاند، اما هنوز موارد متعددی وجود دارند كه برای تحقق، بسیار دور از واقعیت بهنظر میرسند. از جمله این ایدهها، تكنولوژی كنترل ذهن است كه ظاهرا آنطور كه فكر میكنیم، دستنیافتنی و بعید نیستند. براساس مقالهای كه اخیرا منتشر شده، پرسنل نظامی ایالات متحده بهزودی میتوانند از فناوری نانو كاشته شده در مغز برای استفاده از سلاحها در آنسوی دنیا استفاده كنند.
برخی از تراشههای كامپیوتری كوچك حتی میتوانند با جلوگیری از تولید هورمونهای مربتط با ترس و اضطراب، رفتار كاربر را تحت تاثیر قرار دهند. این موارد از طریق رمزگشایی و ارسال سیگنالهای مغزی به یك دستگاه بیرونی امكانپذیر هستند. این فناوریها، رابط مغز و كامپیوتر نامیده میشوند و آیندهای را نشان میدهند كه در آن كاربر بهسادگی به یك عمل یا دستور فكر میكند و از طریق تراشه مغزی به واقعیت تبدیل میشود.
رابطهای میان مغز و رایانه، اكنون در مراحل آزمایشی بهسر میبرند و فعلا تنها برای اهداف صلحآمیز استفاده میشوند. این فناوری در مبتلایان به آسیبهای عصبی از جمله آسیبهای نخاعی و بیماریهای اعصاب نیز كاربرد دارد. تراشههای كوچك كاشته شده در مغز بیماران به آنها كمك میكند تا فعالیتهای روزمره شامل تحرك و ارتباط، مانند حركت دادن ماوس را از طریق افكارشان انجام دهند.
كاشت تراشه در مغز برای كنترل ذهن
علیرغم نیت خیرخواهانه در آزمایشهای مربوط به تكنولوژی كنترل ذهن و رابطهای مغز و رایانه، این موارد با واكنش محتاطانه اخلاقدانان مواجه شده است. مفهوم فناوری رابط مغز و كامپیوتر كه به بیمار مبتلا به ALS شدید كمك میكند با خانوادهاش صحبت كند، مفهوم دشواری نیست، اما استفاده از همین تكنولوژی برای كنترل موشكهای خارج از كشور یا ریشهكن كردن ترس، اضطراب و سركوب حس عدم اطمینان سرباز، داستان كاملا متفاوتی است.
بهای بالقوهای كه برای سلامت روان و جایگاه اخلاقی باید پرداخت شود، تنها یك روی سكه است. همچنین یكی از ایدههای مطرح شده برای استفاده گسترده از تكنولوژی كنترل ذهن میتواند زمینه جدید از هك مغز را ایجاد كند و منجر به سرقت فكری و ربایش رفتاری شود. بهنقل از The Conversation، سربازان ایالات متحده میتوانند تا سال 2050 تراشههای موجود در مغز را برای برقراری ارتباط با یكدیگر و فرماندهان خود بهكار گیرند. بااینحال، مشخص نیست كه مرزهای اشتراكگذاری فكر كجا خواهد بود و آیا مشاركت بیشتر در این زمینه لازم است یا خیر.
محققان اخلاق زیستی و دانشمندان علوم اعصاب خاطرنشان میكنند كه از نقطهنظری خاص، فناوری رابط مغز و رایانه از جنبه اخلاقی با سایر روشهای تغییردهنده مغز مانند مصرف كافئین شباهت دارد. اما از سوی دیگر، كافئین هرگز توسط ارتشها برای موفقیت در نبردها و جنگها استفاده نشده است.
فناوری رابط مغز و رایانه، در مسیر تجاریسازی
از جنبه پزشكی، این فناوری پتاسیل بیپایانی دارد. براساس كتاب «رابطهای مغز و كامپیوتر: اصول و تمرین» از ایمپلنتهای رابط كامپیوتر و مغز میتوان برای افراد مبتلا به اختلالات توجه با ایجاد رویدادهایی در مغز كه به تمركز كمك میكند، بهره برد. همچنین افرادی با بینایی ضعیف نیز میتوانند برای ارسال سیگنالهایی در مورد تشخیص بصری، موانع، نور و غیره به این تكنولوژی تكیه كنند.
بدون شك كاربردهای متنوع این فناوری تنها به صنایع پزشكی یا نظامی محدود نخواهد شد و در دیگر حوزهها نیز پذیرش خواهد داشت. چنانكه بخش خصوصی نیز در حال توسعه این فناوری است كه از جمله آنها میتوان به نورالینك ایلان ماسك اشاره كرد كه بر روی یك دستگاه ایمپلنت مغزی كار میكند، تا امكان ارتباط فكر به فكر را میان كاربران فراهم كند. تراشههای كنترل ذهن حتی میتوانند برای غنیسازی زندگی روزمره نیز مفید باشند. این رابطها از فعالیتهایی مانند بازیهای ویدیویی، مرور اینترنت و سایر سرگرمیها نیز پشتیبانی میكنند.