دكتر محمدعلی فلاح‌زاده، روانپزشك با تشریح دقیق اختلال یادگیری در گفتگو با برنامه «فراسو» رادیو سلامت می گوید: اختلال یادگیری حالتی است كه فرد، علی‌رغم برخورداری از هوش طبیعی، سلامت كامل بینایی و شنوایی، نبود علائم بیش‌فعالی و حتی تمایل و انگیزه به تحصیل، در یك یا چند حیطه كلیدی تحصیلی با عملكردی ضعیف مواجه است.
به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت، دكتر محمدعلی فلاح‌زاده، روانپزشك در گفتگو با برنامه «فراسو» رادیو سلامت با ارائه آماری نگران‌كننده از كودكانی كه دچار اختلال یادگیری هستند اشاره می كند: این اختلال حدود 5 تا 10 درصد از كودكان را در سنین مدرسه تحت تأثیر قرار می‌دهد كه این خود، اهمیت توجه و مداخله به موقع را دوچندان می‌سازد.
دكتر فلاح‌زاده بر لزوم تشخیص زودهنگام و مداخله مؤثر این اختلال تأكید می كند و می افزاید: رویكرد درمان تیمی است كه متشكل از تخصص‌های روانپزشكی، گفتاردرمانی و روانشناسی است، كلید موفقیت دانش‌آموزان در غلبه بر این چالش‌ها و دستیابی به توانمندی‌های كاملشان است.
این روانپزشك شایع‌ترین تظاهرات این اختلال را در سه حوزه اصلی شامل كژخوانی (دیسلكسیا)، كژنویسی (دیسگرافیا) و اختلال در محاسبات ریاضی (دیسكالكولیا) برشمارد و در این رابطه توضیحات بیشتری را ارائه می‌كند.
كژخوانی شایع‌ترین نوع اختلال یادگیری است
وی كژخوانی را شایع‌ترین نوع اختلال یادگیری می‌داند و می‌گوید: كژخوانی (Dyslexia)، شایع‌ترین نوع اختلال یادگیری است كه فرد را در فرآیند خواندن دچار مشكل می‌كند. مشخصه اصلی آن، ناتوانی در پردازش صحیح كلمات و حروف است؛ به گونه‌ای كه فرد ممكن است كلمات را به صورت وارونه بخواند، حروف را جابجا كند، یا حتی یك كلمه واحد را در دفعات مختلف خواندن، به شكل‌های متفاوتی تلفظ یا درك كند برای مثال، كلمه "مدرسه" ممكن است سه بار به سه شكل كاملاً متفاوت خوانده شود. این دشواری در رمزگشایی كلمات، سرعت و دقت خواندن را به شدت كاهش می‌دهد.
كژنویسی بر توانایی نوشتن تأثیر می‌گذارد
وی ادامه می‌دهد: كژنویسی (Dysgraphia) اختلالی است كه بر توانایی نوشتن تأثیر می‌گذارد و خود را به اشكال گوناگونی نشان می‌دهد. مشكلات رایج شامل دشواری در هماهنگی حركتی دست برای نوشتن، ناخوانا بودن دست‌خط، نامنظم بودن فاصله بین حروف و كلمات، نوشتن حروف یا بخش‌هایی از كلمات به صورت نامرتبط مثلاً بخشی از كلمه زیر بخش دیگر قرار گیرد یا حتی تغییر شكل و جهت حروف هنگام نوشتن است. بیان افكار به صورت نوشتاری و سازماندهی مطالب مكتوب نیز برای این افراد چالش‌برانگیز است.
اختلال در محاسبات ریاضی
این روانپزشك با اشاره به اختلال در محاسبات ریاضی (Dyscalculia) خاطرنشان می‌كند : این شكل از اختلال یادگیری، توانایی فرد در درك مفاهیم پایه‌ای ریاضی و انجام محاسبات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشكلاتی نظیر ناتوانی در به خاطر سپردن و درك روابط عددی مانند مفهوم دهگان، صدگان و ارزش مكانی اعداد، دشواری در انجام عملیات حسابی جمع، تفریق، ضرب، تقسیم یا درك مفاهیم انتزاعی ریاضی و... از علائم این اختلال هستند.
دكتر فلاح‌زاده، ریشه عصبی این اختلال را عمدتاً در ناهماهنگی یا اختلال در ارتباطات الكتروشیمیایی بین دو نیمكره مغز می‌داند و بر این نكته حیاتی تأكید می‌كند: تشخیص و مداخله درمانی به موقع، نقشی تعیین‌كننده در سرنوشت تحصیلی و زندگی فرد ایفا می‌كند. بی‌توجهی به این اختلال می‌تواند پیامدهای بلندمدتی چون افت تحصیلی مزمن، كاهش اعتمادبه‌نفس، احساس ناكارآمدی، اضطراب و حتی انزوای اجتماعی را به دنبال داشته باشد و مسیر آینده شغلی و شخصی كودك را به شدت مختل كند.
وی در ادامه به رویكرد درمانی اشاره می‌كند و می‌افزید: خبر خوب این است كه با رویكرد درمانی صحیح كه بر شناسایی و بهره‌گیری از نقاط قوت و استعدادهای ذاتی و سالم كودك تمركز داشته و همزمان به طور سیستماتیك به تقویت نقاط ضعف او بپردازید. این دانش‌آموزان قادر خواهند بود بر چالش‌های خود غلبه كرده، مسیر تحصیلی عادی خود را با موفقیت طی كنند و به استعدادهای بالقوه خود جامه عمل بپوشانند.
دكتر فلاح‌زاده در پایان راز موفقیت در درمان اختلالات یادگیری را در رویكردی جامع و چندوجهی به نام "درمان تیمی" می‌داند و عنوان می‌كند: نقش محوری روانپزشك در تشخیص اولیه و مدیریت جنبه‌های عاطفی و رفتاری، همراه با همكاری تنگاتنگ گفتاردرمانگر (برای رفع مشكلات زبانی، خواندن و نوشتن) و روانشناس (برای ارائه مداخلات شناختی-رفتاری، تقویتی و حمایت روانی) به عنوان اركانی ضروری برای ایجاد یك برنامه درمانی اثربخش و شخصی‌سازی‌شده برای هر دانش‌آموز ضروری است. این همكاری میان‌رشته‌ای، اطمینان حاصل می‌كند كه تمامی ابعاد نیازهای كودك به صورت همه‌جانبه پوشش داده شده و زمینه برای شكوفایی كامل او فراهم شود.
