بیماری كبد چرب كنترل نشده، می‌تواند باعث ایجاد سیروز شود، شرایطی كه به طور بالقوه مرگ‌آور است. متأسفانه، درمان مستقیمی برای بیماری كبد چرب غیرالكلی وجود ندارد. در عوض، پزشكان عامل اساسی كمك‌كننده را تحت درمان قرار می‌دهند، كه به طور معمول چاقی است.


غذاهایی كه چربی، كلسترول و قند بالایی دارند، به طور كلی برای بدن و به طور خاص برای كبد، مضر هستند. كبد عضوی از بدن است كه سخت كار می‌كند و انواع وظایف حیاتی از جمله تبدیل مواد غذایی به سوخت، پردازش چربی در خون، پاك كردن سموم مضر و ساخت پروتئین‌های لازم برای انعقاد خون را بر عهده دارد.

درمان عادی برای بیماری كبد چرب ، چه مربوط به الكل باشد و چه نباشد، رسیدن به وزن مناسب از طریق رژیم غذایی و ورزش است. پس چه باید بخوریم؟

به طور كلی، غذاهایی كه با آسیب سلولی مبارزه می‌كنند، استفاده از انسولین را برای بدن آسان‌تر می‌كنند یا التهاب را كاهش می‌دهند، می‌توانند به معكوس كردن این وضعیت كمك كنند.
از آنجایی كه هر فرد متفاوت است، باید با پزشك خود برای ارائه یك برنامه غذایی مناسب برای شما همكاری كنید.

غذاهایی كه به رفع كبد چرب كمك می كنند
رژیم غذایی مدیترانه ای را امتحان كنید. اگرچه برای افراد مبتلا به بیماری كبد چرب ایجاد نشده است، اما این سبك از غذا خوردن تركیبی از انواع غذاهایی است كه به كاهش چربی در كبد شما كمك می كند : چربی های سالم ، آنتی اكسیدان ها و كربوهیدرات های پیچیده.

چیزهایی كه باید به آنها دست پیدا كنید عبارتند از:

ماهی و غذاهای دریایی
میوه ها
غلات كامل
آجیل
روغن زیتون
سبزیجات
آووكادوها
حبوبات
چربی های مناسب را انتخاب كنید
سلول های شما از گلوكز، نوعی قند، برای انرژی استفاده می كنند. هورمون انسولین به رساندن گلوكز از غذای هضم شده به سلول های شما كمك می كند. افراد مبتلا به بیماری كبد چرب اغلب دارای شرایطی به نام مقاومت به انسولین هستند. یعنی بدن شما انسولین می سازد اما نمی تواند به خوبی از آن استفاده كند. گلوكز در خون شما جمع می شود و كبد شما آن را به چربی تبدیل می كند.

برخی چربی ها در رژیم غذایی شما می توانند به بدن شما كمك كنند تا از انسولین بهتر استفاده كند. این بدان معناست كه سلول های شما می توانند گلوكز را جذب كنند و كبد شما نیازی به ساخت و ذخیره چربی ندارد.

از این موارد بیشتر دریافت كنید:

اسیدهای چرب امگا 3: موجود در ماهی ، روغن ماهی ، روغن‌های گیاهی، آجیل (به‌ویژه گردو)، دانه‌های كتان و روغن بذر كتان و سبزیجات برگ‌دار
چربی های غیراشباع: موجود در منابع گیاهی مانند زیتون، آجیل و آووكادو
غذاهای كبد چرب كه باید از آن اجتناب كنید
از چربی های اشباع شده دوری كنید، كه منجر به رسوب بیشتر چربی در كبد شما می شود. این مواد شامل:

مرغ، به جز گوشت سفید بدون چربی
پنیر پر چرب
ماست به جز كم چرب
گوشت قرمز
محصولات پخته شده با روغن های مضر
اقلام قندی مانند آب نبات، نوشابه معمولی و سایر مواد غذایی با قندهای افزوده از جمله شربت ذرت با فروكتوز بالا
آنتی اكسیدان ها و مكمل ها برای سلامت كبد
هنگامی كه مواد مغذی به درستی تجزیه نمی شوند، سلول ها آسیب می بینند. این پدیده می تواند منجر به تجمع چربی در كبد شما شود. اما تركیباتی كه به عنوان آنتی اكسیدان شناخته می شوند می توانند به محافظت از سلول ها در برابر این آسیب كمك كنند. آنها را از كجا تهیه می كنید؟

قهوه
چای سبز
سیر خام
میوه ها، به ویژه انواع توت ها
سبزیجات
ویتامین E موجود در دانه های آفتابگردان، بادام ها، روغن های گیاهی مایع با چربی های غیر اشباع مانند روغن زیتون یا كانولا

قبل از مصرف هر گونه مكملی با پزشك خود مشورت كنید. آنها می توانند نحوه عملكرد داروهای شما را تغییر دهند یا ممكن است مشكلات سلامتی دیگری ایجاد كنند. اگر مقدار مناسب را به روش صحیح مصرف نكنید، ممكن است مفید نباشند.

ویتامین ها و مواد معدنی خود را دریافت كنید
در رژیم غذایی خود جایی برای موارد زیر ایجاد كنید:

ویتامین D: سطوح پایین این ویتامین ممكن است در بیماری شدیدتر كبد چرب نقش داشته باشد. وقتی زیر نور خورشید هستید بدن شما ویتامین D تولید می كند. شما همچنین می توانید آن را در برخی از محصولات لبنی دریافت كنید. لبنیات كم چرب را انتخاب كنید زیرا چربی اشباع كمتری دارند.
پتاسیم: سطوح پایین پتاسیم ممكن است با بیماری كبد چرب غیر الكلی(NAFLD) مرتبط باشد. ماهی هایی مانند ماهی كاد، سالمون و ساردین منابع خوبی هستند. همچنین در سبزیجات از جمله كلم بروكلی ، نخود فرنگی و سیب زمینی شیرین و میوه هایی مانند موز، كیوی و زردآلو وجود دارد. غذاهای لبنی مانند شیر و ماست نیز سرشار از پتاسیم هستند. لبنیات كم چرب را انتخاب كنید.
بتائین: ممكن است از كبد شما در برابر رسوبات چربی محافظت كند، اما نتایج تحقیقات متفاوت است. می توانید آن را در جوانه گندم و میگو پیدا كنید.
كاهش وزن
حتی كاهش تنها 5 درصد از وزن بدن می تواند باعث كاهش چربی در كبد شود. بین 7 تا 10 درصد از وزن بدن خود را كاهش دهید و التهاب و احتمال آسیب به سلول های كبدی را كاهش می دهید. حتی ممكن است برخی از آسیب ها را جبران كنید. آهسته حركت كنید ( 1 تا 2 پوند در هفته خوب است) كاهش وزن سریع ممكن است اوضاع را بدتر كند.

ورزش برای داشتن كبد سالم
ورزش هوازی در واقع می تواند میزان چربی كبد شما را كاهش دهد. یك تمرین سنگین نیز ممكن است التهاب را كاهش دهد. تمرینات مقاومتی یا تمرینات قدرتی مانند وزنه برداری نیز می تواند بیماری كبد چرب را بهبود بخشد. حداقل 5 روز در هفته 30 تا 60 دقیقه یا بیشتر تمرینات هوازی سطح متوسط تا بالا و 3 روز در هفته تمرینات قدرتی متوسط تا بالا را هدف قرار دهید.

پرهیز غذایی را جدی بگیرید
چه شما دچار كبد چرب باشید و چه قصد داشته باشید از ابتلا به آن پیشگیری كنید باید از مواد غذایی كه در ادامه ذكر می‌شود اجتناب كنید. علاوه بر لیست مواد غذایی مضر، باید متذكر شویم همان‌طور كه می‌دانید الكل، حرام و تجزیه‌ی آن برای كبد بسیار دشوار است. حذف این موارد راه بسیار خوبی برای حفاظت از سلامت كبد شما خواهد بود:


نان‌های سفید
نان سفید و سایر محصولاتی كه از آرد سفیدِ تصفیه شده تهیه شده‌اند، برای كبد مضرند؛ زیرا آن‌ها كربوهیدرات‌های ساده‌ای هستند كه در بدن به قند تبدیل شده و با مصرفشان، گلوكز خون به صورت جهشی بالا می‌رود و در واكنش به این افزایش قند، سطح انسولین نیز افزایش می‌یابد. مدت كوتاهی پس از این اتفاق، قند خونتان افت می‌كند و دوباره گرسنه خواهید شد؛ زیرا بدن شما به جز كالری هیچ ماده‌ی مغذی حقیقی از مصرف این نان‌های سفید دریافت نكرده است. برای جلوگیری از این چرخه‌ی معیوب، هر چیزی كه با "آرد سفید تصفیه شده" ساخته شده است را با نوع "100 درصد تهیه شده از دانه‌ی كامل" جایگزین كنید. با این جایگزینی مفید علاوه بر این‌ كه گلوكز در جریان خونتان در مدت زمان طولانی‌تری آزاد می‌شود، فیبرهای حیاتی، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی ضروری برای بدنتان را نیز دریافت می‌كنید.

كره
كره دارای چربی‌های اشباع شده‌ی بسیار زیادی است و اغلب سازمان‌های بهداشتی توصیه می‌كنند كه باید مصرف این اسیدهای چرب محدود شود. به طور كلی، نباید بیش از 5 تا 6 درصد از كالری دریافتی روزانه به شكل چربی‌های اشباع شده باشد؛ اما اغلب اوقات این اتفاق به راحتی می‌افتد. حذف كره از رژیم غذایی به شما در حفظ این نسبت كمك خواهد كرد. می‌توانید از مواد غذایی غنی‌تر و سالم‌تر برای جایگزینی كره استفاده كنید؛ مثل روغن زیتون، كره‌ی آجیل‌ها، آووكادو، كره سیب و حمص.


غلات صبحانه‌ی شیرین
بسیاری از غلات صبحانه مواد غذایی ناسالمی هستند كه اشتباهاً به عنوان یك انتخاب سالم در نظر گرفته می‌شوند. آن‌ها پر از شكر یا شیرین‌كننده‌های مصنوعی، كربوهیدرات‌های تصفیه شده و طعم‌دهنده‌های مصنوعی، نگه‌دارنده‌ها و رنگ‌های غذایی هستند. پردازش تمام این مواد در یك لحظه برای كبد واقعاً دشوار است. در عوض، از غلات كامل بدون مواد نگه‌دارنده و رنگ استفاده كنید. به دنبال برچسب‌هایی باشید كه نشان می‌دهد محصول، دارای فیبر بالا و غنی شده با ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف باشد، سپس به جای شكر آن را با میوه تازه یا خشك شده شیرین كنید.



فست فودها
اغلب فست فودها و غذاهای آماده دارای میزان زیادی كلسترول، كربوهیدرات ساده و قند هستند. حتی غذاهای خوش‌طعمی كه انتظارش را نداشته‌اید، به طرز غیرمنتظره‌ای دارای قند هستند؛ تا با این ترفند مغز شما را فریب دهند تا میلتان به مصرف آن‌ها زیاد شود. یك راه خوب برای از بین بردن اعتیاد به فست فودها این است كه آن را در منزل تهیه نمایید. بدین منظور دستور پخت آن‌ها را از اینترنت پیدا كرده و مقدار مواد غذایی ناسالمش را كم كنید تا كم‌كم به طعم جدید آن عادت كنید.



نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های میوه‌ای
كافئین و قند موجود در نوشابه‌ها اغلب برای مبارزه با خستگی استفاده می‌شوند؛ اما در واقع آن‌ها انرژی پایداری را تأمین نمی‌كنند. نوشابه‌ها دارای مقدار زیادی شكر یا شیرین‌كننده‌های مصنوعی هستند به علاوه‌ی افزودنی‌ها، رنگ‌های مصنوعی و اسیدهایی كه دندان‌هایتان را خراب می‌كنند. این نوشیدنی‌ها هیچ ماده‌ی مغذی مفیدی ندارند. از آنجایی كه شكر اضافی در كبد به چربی تبدیل می‌شود، حذف این نوشیدنی‌ها یكی از بهترین كارهایی است كه می‌توانید برای مبارزه با بیماری كبد چرب غیرالكلی انجام دهید.
نوشیدنی‌های میوه‌ای كمی بهترند، اما نه زیاد. طبیعتاً قند موجود در میوه‌ها هنگام آبگیری تغلیظ می‌شوند و تمام فیبرهای سالمشان كنار گذاشته می‌شود. مخلوط آب با كمی آبمیوه گزینه‌ی بسیار بهتری برای زمان تشنگی‌تان است. هنگامی كه احساس می‌كنید نیاز به دریافت كافئین دارید، به جای آن، كمی چای یا قهوه‌ی كم شیرین میل كنید.



گوشت قرمز
گوشت قرمز، چربی و كلسترول بالایی دارد و هضم آن مشكل است. یك مطالعه نشان داد افرادی كه گوشت قرمز زیادی مصرف می‌كردند، 50٪ احتمال ابتلایشان به بیماری كبدچرب غیرالكلی و یا مقاومت به انسولین (كه عامل مهمی برای ابتلا به NAFLD است) افزایش یافت.
گوشت‌های فرآوری شده بدتر هم هستند؛ زیرا علاوه بر این كه از چربی‌های اشباع شده ساخته شده‌اند، به دلیل دیگر تركیبات مضر موجب التهاب و مقاومت به انسولین نیز شده و سطح قند خون را بالا می‌برند. به هم خوردن تعادل انسولین و بروز التهاب، در كنار هم، تجمع چربی در كبد را افزایش می‌دهند و در نهایت ریسك كبد چرب غیرالكلی را بالا می‌برند.
همان‌طور كه قبلا ذكر شد كبد بیشتر افراد مقدار كمی چربی دارد اما اگر بیش از 5 درصد از وزن كبدتان چربی باشد می‌تواند بیماری كبد چرب ایجاد كند. طبق مطالعات، افرادی كه زیاد پروتئین حیوانی مصرف می‌كنند بیشتر در معرض انباشت چربی اضافی در كبد بوده و ریسك بیماری كبدشان نسبت به آن‌هایی كه بیشتر پروتئین گیاهی مصرف می‌كنند بالاتر است. ارتباط میان چاقی، عادات غذایی و كبد چرب غیرالكلی در این پژوهش‌ها بررسی شد و نتایج نشان داد 54 درصد از افراد دچار اضافه وزنی كه پروتئین حیوانی مصرف می‌كردند، بیشتر مستعد بیماری كبد چرب بوده‌اند.
همچنین یافته‌ها حاكی از آن هستند كه ریسك ابتلا به بیماری كبد چرب ارتباطی به دریافت كالری نداشته است. نتایج نشان می‌دهند افرادی كه دچار بیماری كبد چرب نبوده‌اند، روزانه به طور متوسط 2052 كالری دریافت می‌كرده‌اند اما افرادی كه دچار بیماری كبد چرب بوده‌اند، دریافت كالری روزانه‌شان، 1996 بوده است. منبع اصلی كالری برای بیماران كبد چرب، از پروتئین بوده است: 16 درصد دریافت پروتئین برای افراد دچار بیماری كبد چرب در برابر 15.6 درصد دریافت پروتئین برای افرادی كه بیماری كبد چرب نداشته‌اند.

بسیاری از غلات صبحانه مواد غذایی ناسالمی هستند كه اشتباهاً به عنوان یك انتخاب سالم در نظر گرفته می‌شوند. آن‌ها پر از شكر یا شیرین‌كننده‌های مصنوعی، كربوهیدرات‌های تصفیه شده و طعم‌دهنده‌های مصنوعی، نگه‌دارنده‌ها و رنگ‌های غذایی هستند. پردازش تمام این مواد در یك لحظه برای كبد واقعاً دشوار است.
بنابراین اگر ذائقه‌ی شما تمایل زیادی به گوشت قرمز دارد توصیه می‌كنیم مصرف گوشت قرمز، مخصوصاً نوع فرآوری شده آن را محدود كنید. راهنماهای اخیر تغذیه‌ای پیشنهاد می‌كنند بیش از یك تا دو واحد در هفته گوشت قرمز مصرف نكنید و حتی اگر در مورد سلامتی كبدتان نگران هستید، از این مقدار هم كمتر مصرف كنید و در عوض، گوشت‌های سفید كم‌چرب مانند ماهی، مرغ و بوقلمون و همچنین سبزیجات با پروتئین بالا مثل اسفناج، بروكلی، سیب‌زمینی‌ها و آوكادو را جایگزین كنید.
همچنین می‌توانید رژیم غذایی مدیترانه‌ای را در پیش بگیرید زیرا سرشار از غلات كامل، پروتئین بدون چربی، ماهی، سبزیجات و روغن ماهی است كه همگی بی‌نهایت برای سلامت عمومی مفیدند.



بیسكویت‌ها، كیك‌ها و آب‌نبات‌ها
در مورد طبیعت ناسالم آب‌نبات‌ها و شیرینی‌جات مطلب زیادی نیست كه شما پیش از این در مورد آن‌ها نشنیده باشید و لازم به توضیح باشد. شیرین‌كننده‌ها، نگه‌دارنده‌ها، چربی‌های اشباع شده و رنگ‌های شیمیایی برای كبدتان خوب نیستند؛ با این حال، بدن ما به مقدار مشخصی از قند نیاز دارد و مغز ما نیز آن را طلب می‌كند. شكلات تیره یك جایگزین بسیار عالی است كه كمتر از شكلات شیری شكر دارد و حاوی برخی از آنتی‌اكسیدان‌های سالم نیز هست. دیگر گزینه‌های بهتر برای شیرینی‌جات عبارت‌اند از اسموتی‌های میوه، پوره میوه‌های یخ‌زده و چای مورد علاقه‌تان كه با كمی عسل شیرین شده است.



اعتدال همیشه راه گشاست!
با این كه لیست فوق كامل نیست، اما با نگاهی اجمالی به آن متوجه می‌شوید غذاهایی مورد بحث ما قرار گرفته‌اند كه دارای قند، سدیم و چربی زیادی هستند و همه‌ی این‌ها باید برای محافظت از كبد محدود شوند. شناخت مقدار این مواد در غذاهای مورد علاقه‌تان می‌تواند به شما در ایجاد حفظ تعادل سالم در رژیم غذایی كمك كند. لازم نیست به طور كامل این مواد مضر را حذف كنید (مگر اینكه پزشكتان این را بگوید)، اما كاهش مصرف آن‌ها به میزان زیادی به كاهش وزن شما كمك خواهد كرد و این هدف كلیدی برای درمان بیماری كبد چرب غیرالكلی و همچنین سلامتی كل بدنتان است.