وقتی احساس می كنید نمی توانید به اندازه كافی و عمیق نفس بكشید، نمی توانید هوای كافی دریافت كنید یا برای نفس كشیدن خیلی سخت تلاش می كنید ، دچار تنگی نفس شده اید.

همه گاهی اوقات تنگی نفس را تجربه می كنند. ممكن است زمانی اتفاق بیفتد كه سخت ورزش كرده اید یا می خورید یا اضطراب و استرس را تجربه می كنید.

برخی از شرایط پزشكی نیز می توانند باعث تنگی نفس شوند. آنها شامل آسم،آلرژی، بیماری های قلبی، بیماری مزمن انسدادی ریه و COVID-19 می شوند.

اگر مكرراً احساس تنگی نفس می‌كنید، یا به نظر می‌رسد كه با گذشت زمان نفس كشیدن سخت تر و بدتر می‌شود، با پزشك خود قرار ملاقات بگذارید تا علت آن را بیابید.

اما در موارد شدید تر كه به هیچ عنوان نمی توانید نفس بكشید یا نفس كشیدن به دشوارترین حالت خود رسیده است، ممكن است نیاز به مراقبت های پزشكی داشته باشید.

چه زمانی تنگی نفس، احتیاج به مراقبت فوری پزشكی دارد
اگر شما یا كسی كه با او هستید هر یك از این علائم را داشت، با 115 تماس بگیرید یا فوراً به اورژانس بروید:

مشكل تنفسی شما ناگهانی و جدی است
وقتی استراحت می كنید بهتر نمی شود
احساس ناراحتی یا درد در قفسه سینه خود می كنید
شما غذا یا جسمی را استنشاق كرده اید كه بر تنفس شما تأثیر می گذارد
لب ها یا ناخن های شما آبی رنگ یا خاكستری دارند
احساس ضعف یا حالت تهوع می كنید
شما گیج یا خواب آلود هستید
خون سرفه می كنید
شما تب یا لرز دارید
به دلیل مشكلات تنفسی نمی توانید بخوابید یا فعالیت دیگری انجام دهید
ضربان قلب شما بسیار سریعتر از حد معمول است.
همچنین اگر سابقه برونشیت، ذات الریه، آسم مزمن یا بیماری‌های تنفسی دیگری دارید، برای تنگی نفس ناگهانی فوراً به دنبال كمك پزشكی باشید.

مشكلات تنفسی یكی از رایج ترین دلایلی است كه مردم به دنبال كمك در اورژانس بیمارستان هستند.



پس از مراجعه به پزشك انتظار چه چیزی را داشته باشیم؟
اغلب، اولین كاری كه پزشك، پرستار یا تكنسین فوریت های پزشكی انجام می دهد این است كه به شما اكسیژن اضافی بدهد (اكسیژن درمانی).

شما آن را از طریق لوله های موجود در بینی یا نای یا از طریق ماسكی كه روی بینی و دهان خود قرار داده اید دریافت می كنید. این كمك می كند تا اكسیژن بیشتری به ریه ها و جریان خون شما برسد. سطح اكسیژن خون شما كنترل می شود تا مطمئن شوید كه به اندازه كافی اكسیژن دریافت می كنید.

بسیاری از چیزها می توانند باعث تنگی نفس شوند. بنابراین كاركنان اورژانس سعی خواهند كرد به سرعت بفهمند كه چرا شما در تنفس مشكل دارید . آنها شما را معاینه می كنند و در مورد سابقه سلامتی و احساس شما سوال می پرسند.

در مواردی پرستار به تشخیص دكتر ممكن است آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا اشعه ایكس را انجام دهد.

بسته به اینكه چه چیزی باعث تنگی نفس شما شده است، آنها ممكن است انواع مختلفی از داروها را به شما بدهند . شما ممكن است آنها را از طریق استنشاق یا از طریق IV دریافت كنید.

اگر یك بیماری طولانی‌مدت مانند COPD یا آسم منجر به مشكلات تنفسی شما شده است، به مراقبت‌های بعدی توسط پزشك خود نیاز خواهید داشت. برنامه درمانی مناسب می تواند به جلوگیری از تنگی نفس كمك كند.

سوالات رایج درباره ی تنگی نفس
با دكتر حمید سهراب پور، فوق تخصص بیماریهای ریوی واستاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در همین خصوص به گفتگو نشسته ایم.


علامت تنگی نفس در چه بیماری هایی دیده می شود؟
خیلی از بیماری ها. می شود گفت تنگی نفس یكی از مهمترین علایم بیماری های ریوی است كه در آسم، بیماریهای انسدادی مزمن ریه، نارسایی احتقانی قلب، سینه پهلو، پنوموتوراكس یا حبس هوا، آمبولی ریه و حتی در اختلالات اضطرابی مشاهده می شود.


اگر موافقید از تنگی نفس در بیماری آسم آغاز كنیم.
بله، آسم بیماری مزمنی است كه در پی التهاب مجاری هوایی اصلی ریه )نایژ هها( ایجاد می شود. عضلات دیواره های نایژه تنگ و كشیده شده و غشای مخاطی كه سطح داخلی این مجاری را می پوشاند، مخاط بیشتری ترشح می كند كه خود باعث تنگی راههای هوایی می شود. این موضوع می تواند به هر اتفاقی از یك خس خس جزیی گرفته تا مشكل شدید تنفسی منجر گردد. هر حمله آسم از چند دقیقه تا چند روز طول می كشد.


تنگی نفس بیماری آسم چگونه تشدید می یابد؟
این بیماری ممكن است با حساسیت، عفونت تنفسی، هوای سرد یا ورزش تشدید شود.


تنگی نفس در بیماری های انسدادی مزمن ریوی چطور؟
این عبارت در كل به دو اختلال اشاره می كند: برونشیت مزمن و آمفیزم. این بیماریها به تدریج ایجاد می شود و در مراحل اولیه علایم كمی تولید می كند. از آنجا كه مردم معمولا وقتی پیرتر می شوند فعالیتشان نیز كاهش می یابد لذا آسانتر این است كه علایم این بیماری را به سن بالا یا عدم تناسب اندام خود نسبت دهند. همانطور كه گفته شد تنگی نفس یكی از مهمترین علایم این مشكلات است و همچنین سرفه مزمن خلط دار.


این بیماری چرا بروز می كند؟
در صورت مصرف سیگار،احتمال ابتلا به بیماری انسدادی مزمن ریوی افزایش می یابد. دود سیگار و قلیان استنشاق شده، مو یا مژه های بسیار ظریف پوشاننده نایژه ها را فلج می كند. در نتیجه مواد محرك و میكرو بها كه در ترشحات تنفسی گیر افتاده اند، در نایژه ها باقی می مانند زیرا مژه ها قادر نیستند آنها را به سمت بیرون جارو كنند. به دنبال آن، غشاهای نایژه ای ملتهب شده و درنهایت انسداد مزمن ایجاد می شود.ناگفته نماند اگر چه مصرف سیگار شایعترین علت بیماری و تنگی نفس ناشی از آن است اما تماس شغلی با بخارات شیمیایی یا گرد و غبار پنبه، چوب، زغال سنگ یا سایر مواد نیز می تواند افراد را در معرض خطر قرار دهد. علاوه بر این، آلودگی هوا هم در ایجاد این بیماری در افراد سیگاری نقش دارد.


اگر سیگار را ترك كنیم، چه؟
ترك سیگار به پ یشگیری از پیشرفت بیماری كمك می كند اما نمی تواند به طور كامل آسیبی را كه قبلا ایجاد شده است، ترمیم نماید.


سینه پهلو هم نفس را تنگ می كند؟
بله. همانطور كه می دانید سینه پهلو به التهاب بافتهای ریه )ذا ت الریه( اطلاق می شود كه می تواند بیش از 50 علت متفاوت داشته باشد. نتایج حاصل از این عفونت از حالتی شبیه سرماخوردگی خفیف تا یك بیماری مرگبار متغیر است. علایم و نشانه های سینه پهلو بسته به نوع و وسعت عفونت متغیرند. در ابتدا، سینه پهلو ممكن است با سرماخوردگی اشتباه شود یا درپی یك سرماخوردگی ایجاد گردد. در این بیماری تب اتفاقی است كه به طور معمول، همراه با سرفه در اغلب موارد دیده می شود. چنانچه عفونت به سطح ریه های شما گسترش یابد ممكن است دچار درد تیز و خنجر مانندی شوید كه با نفس كشیدن شدت می یابد.


و پنوموتوراكس یا حبس هوا؟
یعنی وجود هوا در فضای جنب )مابین ریه ودیواره قفسه سینه( كه اگر این حالت خود به خود روی دهد علت شایع آن حبابهای هوای واقع بر سطح ریه است. پنوموتوراكس خود به خودی در افراد جوانتر از 40 سال بیشترین شیوع را دارد. هوا می تواند از طریق دیگر نیز وارد فضای جنب شود. به ویژه حین یك حمله آسم هوا می تواند به فضای مركزی قفسه سینه واقع در بین دو ریه، وارد شده و سپس به داخل فضای جنب راه یافته و موجب بروز پنوموتوراكس شود. اگرپنوموتوراكس كمتر از 20 درصد از ریه را روی هم خوابانده بود، امكان جذب كامل هوا و بازشدن مجدد ریه وجود دارد.


در آمبولی ریه چه اتفاقی می افتد؟
در آمبولی یا بسته شدن یكی از رگهای ریه علاوه بر تنگی نفس ممكن است همراه سرفه خون بالا آورده شود و هنگام كشیدن نفس عمیق نوعی درد خنجر مانند در قفسه سینه احساس شود.به یاد داشته باشید كه در آمبولی ریه، تنگی نفس ناگهانی آغاز می شود و به مداخله فوری نیازمند است. واژه آمبولی به معنی انسداد شریان توسط یك جسم متحرك است.این جسم متحرك معمولا یك لخته خون است اما گاهی اوقات یك توده چربی، یك حباب هوا، تكه ای از یك تومور یا دسته ای از باكتری هاست.این جسم متحرك به یك رگ خونی واقع در ریه ها وارد شده و در آنجا گیرافتاده و مانع از تداوم جریان خون می شود.