یك متخصص تغذیه گفت: افرادی كه رژیم غذایی كمتر مغذی دارند بیشتر در خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن قرار دارند و اگر این افراد در معرض آلودگی هوا نیز قرار بگیرند شدت این بیماری‌های مزمن در بدن آن‌ها بیشتر خواهد شد.
دكتر سیما جعفری‌راد اظهار كرد: در دنیای امروز آلاینده‌های زیادی در اطراف ما وجود دارند كه از مهم‌ترین این آلاینده‌ها، آلاینده‌های ناشی از نفت، سوخت‌های فسیلی و صنایع پتروشیمی است.
وی افزود: تركیباتی مانند NO2، SO2، H2S، منوكسیدكربن و تركیبات آلی فعال می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های مزمنی مانند سرطان شوند و به همین دلیل باید تا حدامكان كمتر در معرض این آلاینده‌ها قرار بگیریم و یا در شرایط مواجهه با این آلاینده‌ها، راهكارهایی در پیش بگیریم تا ضرر آلاینده‌ها بر بدن را به حداقل برسانیم.
این متخصص تغذیه با اشاره به آثار قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها گفت: بروز واكنش‌های التهابی در ریه، اختلالات تنفسی، تأثیر منفی بر قلب و عروق، افزایش داروهای مصرفی و در نتیجه افزایش خطر مرگ و میر از آثار كوتاه مدت قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها هستند بنابراین باید به این موضوع توجه جدی شود كه برای حفظ سلامتی كمتر در معرض آلاینده‌ها قرار بگیریم.
وی افزود: نكته قابل توجه این است كه تأثیر آلاینده‌ها بر سلامت افراد از مسیرهای مختلفی انجام می‌شود؛ این مسیرها شامل مسیرهای التهابی و استرس اكسیداتیو هستند. فعالیت این مسیرها می‌تواند باعث تغییر عملكرد سیستم عصبی اتونوم شود. تغییر سیستم عصبی اتونوم می‌تواند بیماری‌های قلبی و مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها را نیز افزایش دهد، بنابراین اگر در محیطی زندگی می‌كنیم كه زیاد در معرض مواجهه با آلاینده‌ها هستیم باید از راهكارهایی استفاده كنیم تا از سلامت خودمان محافظت كنیم.
غذایی كه می‌خوریم می‌تواند بدن ما را در برابر آلاینده‌ها مقاوم كند
جعفری‌راد گفت: فواید رژیم غذایی سالم برای ارتقای سلامت ما و كاهش خطر بیماری‌های مزمن مشخص شده است؛ افرادی كه رژیم غذایی كمتر مغذی دارند بیشتر در خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن قرار دارند و اگر این افراد در معرض آلودگی هوا نیز قرار بگیرند شدت این بیماری‌های مزمن نیز با تحریك مسیرهای التهابی و استرس اكسیداتیو در بدن آن‌ها بیشتر می‌شود.
وی با اشاره به ویژگی‌های رژیم غذایی مناسب در مواجهه با آلاینده‌ها گفت: بهتر است افراد كالری دریافتی خود را با نوع فعالیت بدنی‌شان متعادل كنند؛ مصرف فیبر، ماهی، میوه و سبزیجات را افزایش دهند و مصرف نمك، قندهای اضافی و چربی‌های اشباع شده را در رژیم غذایی خود محدود كنند.
این متخصص تغذیه افزود: این تغییر رفتارهای غذایی ممكن است برای بسیاری از افراد سخت باشد اما باید تلاش كنند با توجه به شرایط محیطی كه در آن زندگی می‌كنند رژیم غذایی خود را به سمت سالمتر شدن پیش ببرند.
تركیبات ارتقاءدهنده سلامت
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی اهواز بیان كرد: بعضی از تركیبات موجود در برخی مواد غذایی، تركیبات ارتقاءدهنده سلامت هستند، از جمله تركیباتی مانند فیتونوترینت‌ها (مواد مغذی گیاهی) كه مولكول‌های شیمیایی هستند كه در مواد غذایی گیاهی یافت می‌شوند. در حقیقت این تركیبات متفاوت از ویتامین‌ها هستند و بدن ما نیازی ندارد كه مانند ویتامین‌ها به طور روزانه آن‌ها را دریافت كند اما اگر این تركیبات را در رژیم غذایی خود داشته باشیم باعث ارتقاء و افزایش سطح سلامت ما خواهند شد.
وی افزود: بسیاری از تركیبات آنتی‌اكسیدانی در گروه فیتونوترینت‌ها قرار می‌گیرند و به عبارتی گیاهان این فیتونوترینت‌ها را برای خود می‌سازند تا آن‌ها را از بیماری‌ها و شرایط مضر محافظت كنند.
جعفری‌راد گفت: به همین دلیل یعنی ویژگی محافظتی كه این تركیبات دارند مصرف آن‌ها برای ارتقاء سلامت ما مؤثر است. فیتونوترینت‌ها می‌توانند تركیبات اكسیدانی و رادیكال‌های آزاد را از بین ببرند و اثر آن‌ها را بر مولكول‌های آلی بدن ما به حداقل برسانند و از این طریق مقاومت بدن را در برابر برخی مواد شیمیایی مضر و آلاینده‌ها بالا ببرند.
وی افزود: فیتونوترینت‌هایی كه در رژیم غذایی انسان وجود دارند بسیار متنوع‌اند؛ مانند كاروتنوئیدها، فلاونوئیدها، فیتواستروژن‌ها و الاژیك‌اسید كه از مهم‌ترین فیتونوترینت‌ها هستند. این تركیبات در مواد غذایی گیاهی متعددی دیده می‌شوند. كاروتنوئیدها به تركیبات مختلفی تقسیم می‌شوند مانند بتاكاروتن، آلفاكاروتن، لوتئین و لیكوپن كه این‌ها را می‌توانیم در محصولات گیاهی مانند كدو حلوایی، هویج، اسفناج و گوجه فرنگی پیدا كنیم و هر چه این محصولات گیاهی رنگ بیشتری داشته باشند، محتوای كاروتنوئیدی بیشتری نیز دارند.
این متخصص تغذیه گفت: انواع دیگر فیتونوترینت‌ها را نیز می‌توان در محصولات گیاهی دیگری مانند چای سبز، قهوه، شكلات تلخ، پیاز، سیب، گریپ‌فروت، زنجبیل، توت‌فرنگی، تمشك، انواع بری‌ها، انواع خانواده كلم و میوه‌هایی مانند انار و انگور و آجیل‌هایی مثل گردو و پسته یافت كنیم.
وی افزود: فیتواستروژن‌ها نیز در برخی تركیبات غذایی مثل سویا، كلم بروكلی، قهوه و حبوبات وجود دارند و می‌توانند عملكرد استروژن را در بدن ما تقلید كنند.
این متخصص تغذیه در ادامه بیان كرد: بسیاری از فیتونوترینت‌ها در پوست گیاهان متمركز شده‌اند و باعث شده‌اند تا به آن گیاه عطر و طعم و رنگ بدهند. شرایط پخت و پز می‌تواند روی ویتامین‌ها تأثیر بگذارد و میزان آن‌ها را كاهش دهد اما برخلاف آن، بسیاری از مواقع مقدار فیتونوترینت‌ها در طول مراحل آماده‌سازی و پخت‌وپز تغییر نمی‌كند و در برخی از آن‌ها مثل لیكوپن كه در گوجه‌فرنگی وجود دارد، میزان دسترسی بدن به آن حتی افزایش می‌یابد؛ یعنی پخت گوجه‌فرنگی باعث دسترسی بیشتر بدن به لیكوپن می‌شود و یا سیر و پیاز زمانی كه خُرد می‌شوند فیتونوترینت‌های بیشتری آزاد می‌كنند.
وی در پایان گفت: به طور كلی در زمان مواجهه با آلاینده‌ها استفاده از یك رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزی‌ها، افزایش مصرف آب و مایعات و همچنین افزایش مصرف لبنیات كم‌چرب توصیه می‌شود. این تركیبات در كنار هم می‌توانند زمانی كه آلودگی در میزان حداكثری خود قرار دارد بدن را در برابر آلاینده‌ها محافظت كنند.
