دكتر محمد حسبی، متخصص پزشكی ورزشی در گفت و گو با برنامه «فراسو» شبكه رادیویی سلامت با بیان اینكه مكمل ها در جایی استفاده می شوند كه رژیم غذایی فرد دچار نقصان باشد، افزود: مكمل های غذایی با دارو فرق می كند. البته استفاده از مكمل با دوپینگ هم فرق می كند. ورزشكاران حرفه ای كه دچار كمبودهایی می شوند، قضیه ی دارد مطرح می شود كه یا جنبه دارویی دارد یا دوپینگ اتفاق می افتد.
وی با بیان اینكه محققان استرالیایی مكمل ها را به 4 دسته A،B،CوD تقسیم بندی می كنند، ادامه داد: دسته ی A این مكمل ها ایمن تر و فوایدشان شناخته شده تر است. انواع مكمل های این دسته 3 گروه هستند. گروه اول به شكل غذا تولید می شوند كه یا به شكل پودرهای پروتئین، شكلات بار یا پروتئین بار هستند و یا به صورت نوشابه كه میزانی از كربوهیدرات یا الكترولیت مورد نیاز ورزشكار را جبران می كند و این مكمل در صورتی به فرد توصیه می شود كه بدن او نیاز به پروتئین داشته باشد.
حسبی در ادامه تاكید كرد: اگر مواد غذایی پروتئین مورد نیاز فرد را تامین می كند، مكمل غذایی پروتئین دار به او داده نمی شود؛ اما اگر غذا پروتئین مورد نیاز فرد را تامین نكند، پروتئین مكمل به صورت آب پنیر یا آلبومین به فرد داده می شود.
این متخصص پزشكی ورزشی در ادامه اظهارداشت: اگر پروتئین زیادی به فرد داده شود، بدن نمی تواند از این میزان پروتئین در ساخت عضلات استفاده كند در نتیجه بدن پروتئین را می سوزاند و با سوخت پروتئین، اوره تولید می شود.
*** بالا رفتن «اوره» باعث ایجاد فشار بر «كلیه ها» می شود
وی با بیان اینكه بالا رفتن اوره باعث ایجاد فشار بر كلیه ها می شود، گفت: پس همین مكمل كه بی خطر است در گروه A قرار دارد وقتی خودسرانه و بیش از حد مصرف شود می تواند ضرر داشته باشد.
این متخصص پزشكی ورزشی افزود: گروه سوم مكمل ها از دسته بندی A، مكمل هایی هستند كه روی عملكرد ورزشكار موثر واقع می شود مثل كافئین، كراتین. كافئین در چربی سوزی و افزایش تمركز تاثیر می گذارد و كراتین قدرت انفجاری فرد را افزایش می دهد.
حسبی ادامه داد: این دو نیز زمانی به فرد داده می شود كه فرد به آن واقعا نیاز داشته باشد به عنوان مثال اگر فرد، ورزشكار استقامتی باشد كراتین برایش مفید نیست. كراتین به علت احتباس آب، فقط باعث افزایش وزن در او می شود
اینمتخصص پزشكی ورزشی در ادامه بیان كرد: پس كراتین برای افرادی كه برای سلامت خود ورزش می كنند، مفید نیست، اما كراتین برای ورزشكار حرفه ای كه قصد بالا بردن ركورد را دارد و حتی 5/0 كیلوگرم اضافه بلند كردن وزنه برایش مهم است می تواند مفید باشد و البته استفاده از این مكمل در دراز مدت می تواند آسیب زا باشد كه البته می تواند جز آسیب های شغلی محسوب شود.
وی در ادامه به دسته b اشاره و بیان كرد: شواهد علمی برای مفید بودن یا نبودن آن كافی نیست و تحقیقات بیشتری باید انجام شود. دسته دوم، مكمل های پزشكی محسوب می شوند كه در حقیقت كمبود ریزمغزی ها و ویتامین ها را تامین می كند. استفاده از این مكمل ها به شرطی موثر است كه برای فرد موثر دانسته شود مثلا تجویز آهن برای فردی كه دچار كمبود آهن است.
این متخصص پزشكی ورزشی تاكید كرد: همچنین استفاده از ویتامین D طبق دستور عمل وزارت بهداشت برای عموم افراد 12-70 ساله، ماهیانه 000/50 واحد می باشد كه در این محدوده می تواند انجام شود. لازم به دكر است كه این ویتامین اگر بیش از حد مورد نیاز استفاده شود می تواند یاعث مسمومیت شود. گلوتامین مثالی از مكمل مربوط به دسته یB است.
وی در خصوص دسته ی C گفت: شواهد علمی برای مفید بودن آن ها ضعیف است؛ اما مصرف شان، ممنوع نیست. اسیدهای آمینه شاخه دار جزء این دسته هستند.
با اشاره به دسته D بیان كرد: محرك ها جزء این دسته هستند و مصرف آنها ممنوع است. بعضی ریشه های گیاهی در این دسته قرار دارند.
این متخصص پزشكی ورزشی در پایان در پاسخ به این پرسش كه آیا ویتامین های B كمپلكس و B دوازده كه به شكل تزریقی مصرف می شوند، جزء مكمل ها هستند؟، اظهارداشت: خیر، این ها جزء داروها هستند و هر جا شكل مصرف ویتامین ها، تزریقی باشد، دارو تلقی می شود.