دكتر محمد مهدی مقدم نیا، روانشناس و استاد دانشگاه در گفتگو با برنامه «حلقه گمشده» شبكه رادیویی سلامت در خصوص خطاهای شناختی افزود: بنابراین زمانی كه از خطای شناختی صحبت می كنیم، منظور مجموعه خطاهایی است كه ممكن است در جریان تفكر صورت گیرد. خطاهای فكری معمولاً در اثر تفسیرهای غلط از وقایع و افكار خودایند منفی به وجود می آید.
وی ادامه داد: به قول آلبرت الیس این اتفاقات نیستند كه شما را برآشفته می كنند، بلكه تفسیر شما از این اتفاقات است كه ذهن شما را درگیر می كند. این تحریفات اگر متناوبا و به دفعات رخ دهند، می توانند منجر به ناراحتی های روان شناختی و مشكل در روبط بین فردی شود.
مقدم نیا در ادامه اظهارداشت: تحریف ها یا خطاهای شناختی اولین بار توسط پروفسور آرون تی بك مطرح شد. خطاهای شناختی در نظریه بك عبارت است از: «باورهای غیر منطقی كه به طور اتوماتیك وار به ذهن انسان خطور می كند».
وی تاكید كرد: در مواقع این نحوه تفكر و شناخت ما است كه زندگی ما را تا حد زیادی رقم می زند، حال فرض كنید اگر شناخت ما اشتباه باشد، بر پایه آن برخوردها، نتیجه گیری ها و به طبع تعاملات بین فردی به خصوص روبط زناشویی ما دچار مشكل می شود.
مقدم نیا با بیان اینكه در بررسی های به عمل آمده مشاهده شده علت بسیاری از طلاق ها و اختلافات بین زوجین همین سوء تفاهم ها و اشتباهات فكری است، ادامه داد: تاكنون خطاهای شناختی متعددی شناسایی شده اند مانند: تفكر همه یا هیچ كه فرد در این تفكر یك رفتار، فكر، پدیده یا موضوعی را كلا سیاه و سفید می بیند.
وی با بیان اینكه از نظر این افراد هر چیز كمتر از كامل، شكست بی چون و چراست، گفت: در این شیوه فرد تمایل دارد واقعیات را به صورت مطلق تعبیر كند. به طور مثال ممكن است فردی تصور كند باید همسر كاملی پیدا كنم و همیشه واله و شیدای او باشم؛ یا در خطای شخصی سازی فرد مسئولیت چیزهایی كه ارتباط زیادی با فرد ندارند را می پذیرد و خود را بی جهت مسئول حادثه ای قلمداد می كند كه به هیچ وجه امكان كنترل آن را نداشته است و یا بالعكس مسئولیت هیچ یك از كارهای خود را نمی پذیرد و دیگران را مقصر قلمداد می كند.
مقدم نیا در ادامه بیان كرد: به طور مثال ممكن است بگوید مسبب تمام بدبختی های من در زندگی همسرم است یا من مسبب تمام ناملایمات های زندگیمان هستم.
وی با تاكید بر اینكه در خطای شناختی دیگری مانند استنباط مستبدانه، فرد بر اساس ملاك های ناكافی به نتایج غیر منطقی می رسد، گفت: برای مثال شخصی ممكن است نتیجه گیری كند كه چون همسرش با او به خرید نرفته دلیل بر این است كه او را دوست ندارد.
مقدم نیا در پایان این برنامه رادیویی خاطرنشان كرد: خطاهای شناختی متعدد دیگری هم وجود دارد كه هر یك از آنها می تواند بر زندگی زناشویی افراد تاثیرات منفی بگذارد.
بنابراین پیشنهاد می شود گاهی در مورد تفكرمان، فكر كنیم و خطاهایی كه ممكن است زندگی ما را تحت الشعاع قرار دهد شناسایی كنیم تا بتوانیم تفكرات مثبت تر و منطقی تر را جایگرین خطاهای فكری ویرانگر كنیم.