چهار سوال در مورد كووید كه هنوز بی‌پاسخ است

بعد از حدود دو سال از شیوع بیماری كرونا سوالاتی در خصوص این عارضه بی پاسخ مانده است.

1400/10/06
|
09:24

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، در دسامبر 2019، گروهی از بیماران در ووهان چین، به نوعی سینه پهلوی(ذات‌الریه) ناشناخته مبتلا شدند كه سپس به عنوان بیماری جدیدی به نام كووید-19(COVID-19) شناخته شد. این بیماری در فاصله دو سال بیش از 279 میلیون نفر را در جهان به خود مبتلا كرد و جان افزون بر 5.4 میلیون نفر را نیز گرفت.

برخلاف بیماری‌های همه‌گیری كه بشر در دوران مدرن تجربه كرده بود، كشف و ساخت واكسن‌های موثر علیه ویروس كرونا و بیماری كووید-19 بسیار سریع‌تر از دوره‌های 4 تا 10 ساله مرسوم و تنها در یك سال ممكن شد و اخیرا نیز شركت‌ داروسازی فایزر قرص‌ موثر بر این بیماری را ارائه كرده است.

هر چند به نظر می‌رسد، متخصصان بیماری‌های عفونی در شناسایی سریع سویه‌های خطرناك و جهش‌های پیاپی ویروس كرونا موفق بوده‌ و بسیاری از ناشناخته‌های كووید-19 را شناسایی كرده‌اند ولی هنوز چهار پرسش اصلی وجود دارد كه همچنان بی‌پاسخ مانده است.

چرا بیماری برخی مبتلایان سنگین‌تر است؟
ما می‌دانیم كه ابتلا به ویروس كرونا باعث ایجاد علائمی از جمله سردرد، تب، حالت تهوع و استفراغ و حتی از دست دادن حس چشایی یا بویایی می‌شود. اما دانشمندان هنوز در مورد این كه چرا برخی افراد نوع حاد و سنگین بیماری كووید-19 را تجربه می‌كنند و برخی دیگر حتی بدون بروز علائم مشخص دوره ابتلای خود را سپری می‌كنند، پاسخ دقیق و مشخصی ندارند.

جیجی گرونوال، محقق ارشد دانشگاه جان هاپكینز در آمریكا می‌گوید كه با وجود همبستگی بالا بین افزایش سن و ابتلا به نوع حاد بیماری كووید-19 ولی كم نیستند جوانان و كودكانی كه جان خود را به دلیل سرایت ویروس كرونا از دست داده‌اند؛ در حالی كه مطابق یافته‌های اولیه آنها باید نوع خفیف این بیماری را سپری كنند.

دانشمندان همچنین در تلاش هستند تا راز ابتلا به «كووید طولانی» را در برخی بیماران كشف كنند. كووید طولانی در قالب مجموعه‌ای از علائم از جمله خستگی، مشكل تنفسی، بی‌خوابی، مشكل در تمركز، اضطراب و افسردگی می‌تواند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از ابتلای اولیه بیمار ادامه داشته باشد. علت بروز این وضعیت در برخی بیماران نیز هنوز به وضوح مشخص نیست.

خانم گرونوال در مواجهه با این ابهام و پرسش‌ها به گفتن این جمله اكتفا می‌كند كه «ما زمان كافی برای یافتن پاسخ این سوال‌ها نداشتیم.

ماندگاری ایمنی واكسن‌ها چه مدتی است؟
بررسی‌های متعدد نشان داده كه واكسن‌های فایزر و مدرنا كارآیی بیشتری نسبت به سایر واكسن‌های كشف شده برای مقابله با سویه‌های مختلف ویروس كرونا دارند؛ به ویژه آن كه با تزریق دُز سوم یا یادآور این دو واكسن در برابر سویه اومیكرون نیز كارآیی قابل قبولی دارند.

محقق ارشد دانشگاه جان هاپكینز می‌گوید كه دانشمندان هنوز در حال كشف دقیق این واقعیت هستند كه اثربخشی واكسن‌ها چه زمانی شروع به كاهش كند؛ البته شواهد نخستین نشان از كاهش آن پیش از شش ماهگی تزریق حكایت دارد و به همین دلیل هم تزریق دُز یادآور در شش ماهگی و حتی پیش از آن توصیه می‌شود ولی این كه آیا با ظهور سویه‌های جدید همچون اومیكرون، دُز یادآور كارآیی بلندمدتی خواهد داشت یا نه هنوز مشخص نیست.

چند سویه خطرناك دیگر ظهور خواهد كرد؟
ویروس‌ها دائماً جهش می‌یابند البته گاهی در جهت تضعیف و گاهی در جهت تقویت. تا كنون جهش‌های نگران كننده آلفا، بتا، گاما، دلتا و اومیكرون برای ویروس كرونا شناسایی شده‌اند كه دو سویه اخیر آن از نظر شدت بیماری حاصل و سرعت سرایت مهم‌تر بوده‌اند.

در حالی كه محققان قادرند به سرعت انواع مختلف جهش‌ها را شناسایی كنند ولی برای درك این كه یك سویه جدید چقدر خطرناك است به زمان بیشتری نیاز دارند.

خانم گرونوال می‌گوید: «ما هنوز توانایی پیش‌بینی تاثیر سویه‌ها را نداریم و هر چند نسبت به گذشته ابزارهای بهتری در اختیار داریم ولی قادر به پیش‌بینی زمان ظهور سویه جدید و جهت در آن در مسیر تقویت یا تضیف نیستیم.»

مقامات بهداشتی تنها به اعلام این هشدار اكتفا می‌كنند كه هرچه همه‌گیری طولانی‌تر باشد و گروه‌های بزرگ جمعیتی واكسینه نشده باقی بمانند، ویروس زمان بیشتری برای انتشار و جهش در اختیار خواهد داشت.

كرونا از كجا آمد؟
كارشناسان هنوز مطمئن نیستند كه بیماری كووید-19 و ویروس كرونا چگونه ظهور كرده است. نظریه غالب این است كه این ویروس از حیوان به انسان منتقل شده است. اولین علائم بروز این ویروس در ووهان چین، در میان افرادی كه در نزدیكی بازار عمده فروشی غذاهای دریایی كار و زندگی می‌كردند، ظهور كرده؛ بازاری كه بررسی‌ها نشان داده كه در آن گوشت حیوانات غیرمرسومی همچون گوركن و جوجه تیغی نیز عرضه می‌شده است.

با این حال، برخی دیگر ادعا می‌كنند كه ویروس جدید در یك آزمایشگاه پدیدار شده و یك ویروس طبیعی یا مهندسی شده توسط محققی كه آلوده شده بوده به دیگران منتقل شده است اما هنوز هیچ مدرك محكمی برای تایید این نظریه وجود ندارد.

دسترسی سریع