مدیركل دفتر بهبود وضعیت تغذیه جامعه وزارت بهداشت در برنامه صبحگاهی شبكه پنج سیما از اهمیت مواد غذایی و زمان مصرف آن‌ها برای رشد مغزی و جسمی كودكان گفت.
به گزارش خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری فارس، زهرا عبداللهی در برنامه «سلام تهران» با اشاره به اهمیت تغذیه خوب در زمان جنینی و بارداری، گفت: حتماً تأثیر می‌گذارد. همیشه می‌گوییم تغذیه مناسب برای اینكه نوزاد سالم داشته باشیم، باید از دوران جنینی و بارداری مادر آغاز شود پس باید به تغذیه خیلی توجه شود. هزار روز اول زندگی بسیار اهمیت دارد. این گفته یك ایده جهانی و بین‌المللی است كه می‌گویند در هزار روز اول زندگی تغذیه، نقش بسیار مهمی در رشد و تكامل جسمی و مغزی دارد.
وی با اشاره به رشد مغزی كودك در 5 سال اول زندگی، عنوان كرد: قطعاً رشد مغزی تا 5 سال اول ادامه دارد یعنی اگر بچه تغذیه درست و مناسبی داشته باشد، بسیار مهم است. چون در 5 سال اول زندگی 90 % سلول‌های مغزی ساخته می‌شود و دوره‌ای بسیار مهم و بحرانی است.
عبداللهی پیرامون معنای اهمیت و توجه به تغذیه، عنوان كرد: از همان موقع كه بارداری مشخص می‌شود خیلی حائز اهمیت است كه مادر به نوع تغذیه توجه كند. نوع تغذیه منظور این نیست كه تغذیه خاصی داشته باشد. همیشه نكته‌ای را باید یادمان باشد كه رعایت تنوع و تعادل در برنامه روزانه یعنی اینكه مادر باردار سعی كند از انواع مواد غذایی كه در دسترس است و از گروه‌های مختلف غذاها مثل گروه سبزی‌ها، میوه‌ها ،شیر و لبنیات، نان و غلات كه گروه‌های اصلی غذاها هستند و سهم آن‌ها هم مشخص است، داشته باشد.
وی با اشاره به اهمیت گروه غذایی تأمین‌كننده انرژی، گفت: یك گروه از غذاها نیز باید انرژی را تأمین كند مانند نان، برنج و سیب‌زمینی كه اصطلاحاً می‌گوییم گروه نان و غلات كه بیشترین سهم را در برنامه غذایی دارند؛ چون هم انرژی را تولید می‌كنند و هم حتی مغز برای عملكرد طبیعی نیاز به انرژی دارد. چون وقتی ما از گروه نان و غلات می‌خوریم تبدیل به گلوكز می‌شود و سطح قند خون را عادی نگه می‌دارد. مغز برای عملكرد طبیعی نیاز به گلوكز دارد و باید قند خون در یك سطح مشخص ثابت بماند. به همین دلیل می‌گوییم بچه‌ها و دانش‌آموزانی كه صبحانه نخورند، قند خونشان پایین می‌آید و چون قند خون پایین می‌آید تمركز داشته و یادگیری مشكل می‌شود؛ درنتیجه مغز نمی‌تواند عملكرد طبیعی داشته باشد.
عبداللهی درباره جایگزین‌های مواد غذایی در دوران بارداری، مطرح كرد: در دوران بارداری خانم باردار در غذای روزانه خود باید از انواع سبزی‌ها، لبنیات، میوه‌ها و منابع پروتئینی كه در دسترس است استفاده كند. همچنین می‌توانند جایگزین‌های مختلفی را انتخاب كنند؛ به‌عنوان‌مثال برای جایگزینی پروتئین‌ها می‌توانند حبوبات، تخم‌مرغ و انواع گوشت‌ها را استفاده كنند زیرا همه مواد پروتئینی دارند یا از طریق میوه‌ها و سبزی‌ها بعضی ویتامین‌ها را تأمین كنند مانند ویتامین‌های گروه B، ویتامین A و ویتامین C.
وی با اشاره به اهمیت استفاده از املاح و ید، ابراز داشت: بعضی املاح مثل آهن كه بسیار در رشد مغزی و ضریب هوشی تأثیر دارند و اگر در دوران جنینی مادر دچار كمبود آهن و كم‌خونی ناشی از فقر آهن شود، جنین نیز دچار سوءتغذیه و فقر آهن می‌شود و بر تكامل مغزی جنین تأثیر دارد؛ حتی ضریب هوشی را تا 10 امتیاز كاهش می‌دهد. یا بعضی مغذی‌های دیگر مانند ید نقش مهمی دارند. كمبود ید در دوران بارداری می‌تواند حتی تا 13.5 امتیاز ضریب هوشی را پایین بیاورد.
مدیركل دفتر بهبود وضعیت تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره گروه‌های غذایی مورد نیاز، گفت: باید حد معینی از گروه‌های غذایی تأمین شود و نباید وسواس به خرج داد. بعنوان مثال شما باید یك ماده غذایی معینی را بخورید تا هوش بچه زیاد شود یا وضعیت جنین بهتر شود. جمعاً باید از آنچه كه ویتامین‌ها، املاح، مواد معدنی و پروتئین‌ها انرژی مورد نیاز را تأمین می‌كنند، استفاده شود .تنوع در مواد غذایی بسیار مهم است و باید منابع غذایی موجود و در دسترس را به‌اندازه مشخص و مناسب دریافت كرد.
عبداللهی در برنامه سلام تهران با اشاره به امكان معادل‌سازی مواد غذایی، بیان كرد: شیر و لبنیات نیز مهم است و هرروز باید مصرف شود، پس می‌توانیم از انواع شیر، ماست، پنیر، كشك و دوغ استفاده كنیم و همه جایگزین‌هایی هستند كه در گروه شیر و لبنیات قرار می‌گیرند. خانم باردار باید حداقل 2 تا 3سه واحد از گروه لبنیات را استفاده كند. واحد یعنی یك لیوان شیر یا معادل آن ماست یا پنیر یا كشك كه باید استفاده كند .همچنین در بعضی از غذاها از كشك استفاده می‌كنیم كه منبع خوبی از كلسیم دارد.
وی پیرامون مصرف میوه و سبزی در دوران بارداری، اظهار داشت: وقتی می‌گوییم میوه‌ها و سبزی‌ها یك مقدار مشخص را باید رعایت كنیم و حداقل دو عدد میوه از هر نوع میوه‌ای كه موجود باشد در رژیم غذایی خود داشته باشیم. همچنین در گروه سبزی‌ها می‌توانیم همراه با صبحانه، ناهار و شام از انواع سبزی و صیفی استفاده كنیم. با شام و ناهار می‌توانیم از سالاد یا سبزی و در صبحانه از خیار و گوجه یا 2 برگ كاهو استفاده كنیم و همراه صبحانه خود میل كنیم. در كل سخت نگیریم و وسواس نداشته باشیم و یادمان باشد كه تنوع غذایی داشته باشیم و چیزی را حذف نكنیم؛ مثلاً نان حذف نشود یا روزی اصلاً سبزی نخوریم یا از گروه شیر و لبنیات چیزی را حذف نكنیم .اگر تنوع را رعایت كنیم، نقش بسیار زیادی در دوران جنینی دارد؛هم در رشد جسمی جنین و هم تكامل مغزی.
عبداللهی با اشاره به اهمیت تغذیه در رشد پس از تولد، گفت: بعد از تولد نیز توجه به تغذیه بسیار اهمیت دارد. در 5 سال اول زندگی بچه به سرعت رشد می‌كند و رشد او هم به لحاظ جسمی و هم به لحاظ مغزی است؛ بسیار مهم است كه به تغذیه بچه توجه داشته باشیم. قطعاً شیر مادر بر رشد جسمی، رشد مغزی و بهره هوشی كودك تأثیر دارد. تأكید زیاد داریم كه در دو سال اول زندگی، بچه حتماً باید با شیر مادر تغذیه شود و بعد از شش‌ماهگی باید غذا بخورد.
وی پیرامون استفاده از تنقلات مضر برای كودكان، مطرح كرد: تنقلاتی را كه متأسفانه بچه‌ها علاقه زیادی به خوردن آن‌ها دارند، بیشتر از آن‌كه مفید باشد، ضرر دارد مثلاً انواع چیپس و انواع غلات غنی‌شده مانند پفك و ذرت كه بسیار خوشمزه هم هستند ولی بسیار مضر است به خصوص برای بچه‌ها. برای بچه‌ها خط قرمزی در استفاده از این مواد داریم چرا كه وقتی بچه این مواد را استفاده می‌كند سیر شده و معده‌اش پر می‌شود و وعده غذایی اصلی را نمی‌خورد. چیپس، پفك، انواع نوشابه‌ها، پاستیل، آب‌نبات و شكلات نمی‌توانند تمام مواد مغذی لازم برای رشد مغزی و رشد جسمی كودك را تأمین كنند، ضمن اینكه اشتهای بچه را می‌گیرند و غذاهای اصلی را نمی‌خورند و لطمه به تغذیه كودك می‌خورد و به‌اصطلاح می‌گوییم دچار سوءتغذیه شده است.
عبداللهی با اشاره به مواد مغذی برای رشد كودكان، عنوان كرد: در سال‌های اول زندگی بسیار مهم است كه بچه چه چیزهایی را بخورد یا حتی میان وعده‌های او ارزش غذایی داشته باشند یعنی فقط به اینكه سیر شود نباید اكتفا كرد چراكه سلول‌های بدن و سلول‌های مغز نیاز به ریزمغذی‌هایی مثل آهن، روی، ویتامین A، ویتامین B، اسیدفولیك و غیره دارند كه آن‌ها را نمی‌توان در چیپس پفك و تنقلات یافت. بنابراین اگر ما تنوع غذایی را رعایت كنیم تمام این مواد تأمین می‌شود و می‌توانیم سرزنده و سالم باشیم، هم به لحاظ رشد جسمی و هم تكامل مغزی.
مدیركل دفتر بهبود وضعیت تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به ریزمغذی‌های مفید برای رشد مغز كودكان، عنوان كرد: از ریزمغذی‌هایی كه مغز نیاز به آن‌ها نیاز دارد، امگا3 است. بعضی از مواد غذایی به لحاظ امگا 3 قوی‌تر هستند مانند گردو و ماهی. باید بچه را از همان بچگی عادت بدهیم كه ماهی بخورد و در برنامه غذایی او ماهی بگنجانیم یا تخم‌مرغ و خصوصاً زرده تخم‌مرغ كه حاوی امگا 3 است و بسیار لازم و مفید برای رشد مغزی می‌باشد. انواع گردو و مغزها، شیر و لبنیات، اسیدفولیك و ویتامین B12 نیز مفید هستند. شیر یا ماست همراه با غذا باشد و همچنین پنیر نیز باید به بچه داده شود البته شور نباشد كه ذائقه بچه به شوری عادت نكند.
وی پیرامون اهمیت مصرف انواع سبزی‌ها و میوه‌ها و اهمیت عادت دادن كودكان به خوردن مواد غذایی مفید، مطرح كرد: بچه‌ها معمولاً سبزی نمی‌خورند چون به آن‌ها سبزی نمی‌دهیم . باید ذائقه غذایی را از همان كودكی شكل دهیم از همان پایان 6 ماهگی كه برای بچه غذای كمكی را شروع می‌كنیم باید بچه همه‌چیز بخورد و به سفره خانواده عادت كند. گاهی اوقات یك بچه 4 ساله با سبزی خوردن بسیار بیگانه است چون از بچگی نخورده است. بعضی از بچه‌ها معمولاً میوه را سخت می‌خورند چرا كه از بچگی عادت نكرده‌اند. خیلی از بچه‌ها گوشت نمی‌خورند مخصوصاً گوشت تكه‌ای را نمی‌خورند. بچه باید از بچگی عادت كند كه همه‌چیز را بخورد هیچ‌وقت نمی‌توانیم بگوییم كه یك ماده غذایی خاص است كه بر هوش بچه تأثیر دارد و هوش بچه را بالا می‌برد چرا كه مجموعه مواد غذایی متنوع می‌تواند یون، آهن، كلسیم ، B2, B12 اسیدفولیك و غیره را تأمین كند.
مدیركل دفتر بهبود وضعیت تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به راه‌های آموزش به مادران، اظهار داشت: ما در شبكه‌های بهداشت درمانی كشور، پایگاه‌های سلامت، خانه‌های بهداشت در روستاها و مراكز سلامت كارشناسان تغذیه داریم و مادران می‌توانند مشاوره بگیرند و آموزش داده شوند و حتی مطالب آموزشی تهیه شده به زبان ساده وجود دارد كه این مطالب را در اختیار مادران عزیز قرار می‌دهند و همچنین سامانه تلفنی 4030 را داریم كه می‌توانند تماس گرفته و از كارشناسان تغذیه هر سؤالی را كه داشته باشند راهنمایی بگیرند.
