چرا در این تالاب سم تولید می‌شود؟
مرگ و میر تلخ پرندگان مهاجر در تالاب میانكاله به دلیل آنچه كه سم بوتولیسم گفته می‌شود دوباره شدت گرفته است. یك فعال محیط زیست و موسس گروه مشورتی میانكاله می‌گوید كه هنوز تحقیقات و بررسی‌ها درباره علت تولید سم بوتولیسم در میانكاله ادامه دارد اما یكی از دلایل و فرضیه‌های مهم كه هم در گزارش دامپزشكی و هم در گزارش كمیته مشورتی میانكاله به آن اشاره شده است، ورود میزان قابل توجهی رسوب به تالاب پس از سیل سال گذشته و عریض و عمیق كردن رودها و نهرهای منتهی به میانكاله است.
اداره حفاظت محیط زیست استان مازندران مرگ بیش از 2300 پرنده مهاجر ازجمله چنگر معمولی، فلامینگو، مرغابی تلفرا و... را در تالاب میانكاله تایید كرده است. از سوی دیگر سازمان دامپزشكی نیز اعلام كرده است كه علت مرگ پرندگان تالاب میانكاله سم بوتولیسم است؛ همان سمی كه سال گذشته هم سبب مرگ 40 هزار پرنده مهاجر در این تالاب شد.
حر منصوری عبدالملكی - فعال محیط زیست و مسئول تشكل زیست محیطی دیده‌بان در مازندران - در گفت و گو با ایسنا درباره سم بوتولیسم و مرگ پرندگان مهاجر در میانكاله اظهار كرد: عده‌ای بر این باورند كه كاهش سطح آب تالاب میانكاله سبب تولید سم و مرگ و میر پرندگان شده است این درحالیست كه طی سال‌های 1981 تا 1984 نیز كشور ایران با خشكسالی مواجه و تالاب میانكاله خیلی بیشتر از حال حاضر خشك شده بود اما هیچ سند و گزارشی مبنی بر مرگ و میر گسترده پرندگان مهاجر در میانكاله طی آن سال‌ها وجود ندارد.
وی در ادامه با اشاره به اینكه چنین مسئله‌ای نشان می‌دهد اتفاق جدیدی در میانكاله افتاده كه مرگ و میر گسترده پرندگان مهاجر را به‌دنبال داشته است، تصریح كرد: نیمه سوم دی ماه سال گذشته اولین تلفات مشكوك پرندگان مهاجر در جنوب تالاب میانكاله رخ داد. همان زمان ما قسمت شمالی تالاب را پایش كردیم و متوجه شدیم كه مرگ و میری در قسمت شمالی رخ نداده است بنابراین به این نتیجه رسیدیم كه مشكل فقط مربوط به قسمتی از زیستگاه است چراكه اگر بیماری ویروسی یا واگیردار رخ داده بود همه قسمت‌های تالاب درگیر آن می‌شد.
موسس گروه مشورتی میانكاله با بیان اینكه مرگ و میر پرندگان مهاجر در كانون مشخصی رخ می‌داد، گفت: پس از پایش و بررسی، سازمان دامپزشكی اعلام كرد كه باكتری‌ای به اسم «كلوستریدیوم بوتولینوم» علت مرگ پرندگان است. این باكتری پیش‌شرط‌هایی برای فعالیت ازجمله نبود نور، نبود اكسیژن، دمای مناسب و... دارد و در این شرایط سم بوتولیسم تولید و مواد غذایی بستر تالاب را - كه منابع غذایی پرندگان مهاجر هستند - سمی می‌كند.
بوتولیسم سبب مرگ پرندگان مهاجر می‌شود؟
به گفته منصوری عبدالملكی سال گذشته شك و شبهات زیادی درخصوص اینكه آیا بوتولیسم سبب مرگ پرندگان مهاجر شده است یا خیر، وجود داشت. از این‌رو ما كمیته مشورتی میانكاله را كه متشكل از اساتید به‌نام دانشگاهی است، تشكیل دادیم و پس از بررسی‌های زیاد و نمونه‌برداری‌های دقیق نتایجی مشابه نتایج سازمان دامپزشكی به دست آوردیم.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینكه محدوده‌ای در تالاب میانكاله كه مرگ و میرها در آن نقطه رخ می‌داد، به‌عنوان محدوده مرگ مشخص و علامت‌گذاری شد، اظهار كرد: طی امسال نیز از تاریخ 9 بهمن ماه وضعیت مشكوكی در سواحل گلوگاه و همان محدوده مرگ مشاهده شد.
چرا در تالاب میانكاله سم بوتولیسم تولید می‌شود؟
وی در ادامه درباره اینكه چرا در تالاب میانكاله سم بوتولیسم تولید می‌شود، تصریح كرد: درباره علت این موضوع هنوز تحقیقات و بررسی‌ها ادامه دارد اما یكی از دلایل و فرضیه‌های مهم كه هم در گزارش دامپزشكی و هم در گزارش كمیته مشورتی میانكاله به آن اشاره شده است، ورود میزان قابل توجهی رسوب به تالاب میانكاله است.
این مسئول تشكل زیست محیطی دیده‌بان در مازندران با بیان اینكه بهار سال گذشته سیل گسترده‌ای در استان گلستان داشتیم كه سبب شد میزان قابل توجهی گل و لای و رسوب از بالادست شسته و وارد تالاب میانكاله شود، گفت: میزان رسوب به‌قدری زیاد بود كه در تصاویر ماهواره‌ای نیز كاملا مشخص است. از سوی دیگر در قسمت‌های غربی استان گلستان در همسایگی تالاب میانكاله تمام نهرها، رودخانه‌ها و بخش‌های سیل‌گیر كه آب را وارد میانكاله می‌كردند عریض و عمیق شدند و شرایط را برای ورود گسترده‌تر رسوبات به میانكاله فراهم كردند.
این فعال محیط زیست ادامه داد: طی سال‌های اخیر به‌دلیل آنكه آب تالاب میانكاله درحال پس‌روی بود، 90 كیلومتر از مسیر رودها، نهرها و زهكش‌هایی كه به میانكاله می‌رسید را نیز عریض و طویل كردند و این مسئله سبب شد كه رسوب‌هایی كه همراه با سموم كشاورزی و حتی فاضلاب است به میانكاله بریزد.
منصوری عبدالملكی با تاكید بر اینكه حق‌آبه میانكاله باید حفظ شود و به‌صورت آب شیرین، بدون آلودگی و رسوب و در نظام طبیعی به تالاب پرداخت شود، اظهار كرد: در برخی نقاط تالاب بین 50 تا 60 سانتیمتر رسوب وجود دارد و شرایط برای تولید بوتولیسم فراهم شده است.
موسس گروه مشورتی میانكاله در پایان با اشاره به اینكه محیط زیست می‌تواند جلوی تجمع پرندگان در محدوده مرگ در تالاب میانكاله را بگیرد، تصریح كرد: البته تا زمانی‌كه سازمان محیط زیست به این نتیجه نرسیده است كه رسوب و دستكاری‌های هیدروسیستمی سبب مرگ و میر پرندگان می‌شود، نباید اقدامی انجام دهد چراكه اولویت با پیدا كردن عوامل مرگ و میر پرندگان مهاجر در تالاب میانكاله است.
