از دست دادن حافظه می تواند سوای آلزایمر، با بسیاری از دلایل در ارتباط باشد و در هر سنی رخ دهد.
افسردگی قابل توجه، بد خوابی و ... از دلایلی هستند كه می توانند منجر به شكایات حافظه شوند و عملكرد مغز را تحت تاثیر منفی قرار دهند. در اینجا برخی از رایج ترین دلایلی كه منجر به كاهش سطح حافظه می شوند، ذكر شده اند:
آپنه خواب: این اختلال خواب بسیار شایع و البته قابل درمان است و منجر به قطع تنفس در زمان های كوتاه و در طول خواب شبانه می شود. افراد مبتلا به آپنه خواب، بعد از بیدار شدن خستگی و سردرد در تمام طول روز را ممكن است تجربه كنند. آپنه خواب اگر درمان نشود، حافظه مربوط به تعیین مسیر را تحت تاثیر قرار می دهد. این نوع حافظه در واقع توانایی یادآوری جهت ها یا مكان اشیایی مانند كلیدهایتان است. طبق یك تحقیق، خواب عمیق كه به عنوان حركت سریع چشم یاREMنیز شناخته می شود، نقش مهمی در حافظه دارد. علت ارتباط آپنه خواب با از دست دادن حافظه این است كه در افراد مبتلا به آپنه خواب، انتقال اكسیژن به مغز چند صدبار در طول شب متوقف می شود. مغز تحت فشار قرار می گیرد و فرد از خواب بیدار می شود.
سكته مغزی خاموش: تغییرات واضح در توانایی فكر كردن و حركت به طور معمول می تواند ناشی از سكته مغزی باشد كه در آن عروق خونی مغز مسدود می شوند. مشكلات حافظه خفیف نیز از نشانه های دیگر سكته مغزی خاموش هستند كه عروق خونی كوچكتر را تحت تاثیر قرار می دهد. این تغییرات در عملكرد مغز از سیر خفیف تا شدید متغیر هستند و اختلال شناختی عروقی نامیده می شوند. مغز نسبت به انسداد جریان خون و یا محرومیت از اكسیژن و مواد مغذی حساس و آسیب پذیر است. علاوه بر این افراد با كاهش میزان حافظه، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سكته مغزی هستند.
داروها: از دست دادن حافظه می تواند با مصرف برخی داروها و مخدرها از جمله قرص های خواب، آنتی هیستامین ها، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد افسردگی، كاهنده های كلسترول خون، مسكن های خاص، داروهای دیابت و ... در ارتباط باشد. سازمان غذا و داروی آمریكا همچنین هشدار می دهد كه داروهای كاهنده كلسترول شناخته شده به نام استاتین ها، خطر ابتلا به عوارض شناختی برگشت پذیر را افزایش می دهند؛ یعنی از دست دادن حافظه و سردرگمی. مصرف داروی دیابت نوع 2 مانند متفورمین نیز با مشكلات حافظه در ارتباط است.
كمبودهای تغذیه ای: مطالعات نشان داده كاهش میزان ویتامین ب 12 در بدن و در واقع كم خونی ناشی از این ویتامین با كاهش سطح حافظه مرتبط است. این ویتامین برای عملكرد عصبی طبیعی ضروری است و كمبود آن حتی می تواند منجر به زوال عقل شود. مصرف روزانه 2.4 میكروگرم ویتامین ب 12 از طریق منابع طبیعی غذایی مانند محصولات لبنی، گوشت و ماهی و یا غلات غنی شده ضروری است.
استرس، اضطراب و افسردگی: همانطور كه این سه فاكتور در افزایش مشكلات حافظه موثر هستند، كاهش آنها نیز سطح حافظه را بهبود می بخشد. استرس مزمن درمان نشده می تواند منجر به افسردگی شود و عملكرد مغز را تحت تاثیر منفی قرار دهد.
راهكارهای پیشگیرانه
از ذهن خود كار بكشید، زیاد بخوانید و بنویسید و بگذارید كه سلول های خاكستری مغزتان فعال باشند.
تغذیه سالمی داشته باشید و مصرف مرتب انواع میوه، سبزی و ماهی را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
استفاده روزانه چهار تا پنج فنجان میوه و سبزیجات پهن برگ مثل كلم بروكلی، اسفناج و كاهو برای پیشگیری از فراموشی و كاهش حافظه مفید است.
كم آبی، مهم ترین عامل از دست دادن حافظه است. پس برای پیشگیری از ضعف حافظه به مقدار كافی مایعات بنوشید.
پرهیز از مصرف زیاد گوشت، قهوه، الكل و سیگار كه به تخلیه ذخایر انواع ویتامین منجر می شود، برای جلوگیری از تحلیل رفتن قوای ذهنی و آلزایمر بسیار مفید است.
بهتر است زبان دیگری بیاموزید. افرادی كه در زندگی روزمره به دو زبان مختلف صحبت می كنند، توان مغزی بیشتری پیدا می كنند و ذهن آنها قوی تر می شود.
حل كردن جدول، بازی شطرنج و كامل كردن پازل و حل مساله و بازی های فكری و آموختن چیزهای جدید نیز ذهن شما را فعال نگه داشته و با كاهش حافظه و فراموشی مقابله می كند.
پزشك شما باید از تمام داروهای تجویزی و غیرتجویزی كه مصرف می كنید، آگاه باشد. زیرا تركیب بعضی از داروها باعث گیجی، فراموشی یا آسیب بلندمدت به حافظه می شود.
