یكی از اعمال مستحب در ماه رجب، اعتكاف است. مسلمانان روزهای 13، 14 و 15 ماه رجب، در مساجد جامع گرد هم می آیند و برای نزدیكی به خدا به مدت سه روز با رعایت آداب و احكام خاص، به عبادت می پردازند.
اعتكاف، تجلی خداپرستی است و همه جلوه های عبادت، مانند نماز، روزه، شب زنده داری، تلاوت قرآن كریم، نماز شب، ذكر، دعا و مناجات در آن خلاصه شده است.
اعتكاف، نوعی سیر و سلوك و سیاحتی عرفانی است كه از گذر آن، زمینه رشد معنوی و كمالات اخلاقی در انسان فراهم می شود.
** فرصت ارزشمند اعتكاف
حضرت علی (ع) درباره فرصت ها، در عبارتی پرمعنا فرمودند: «سستی پس از به دست آوردن فرصت، از بی خردی است.» خداوند حیكم بنا به اقتضای حال انسان، فرصت ویژه اعتكاف را در اختیار او قرار داده است تا آدمی از عذاب جهنم برهد و به بهشت راه یابد. در این میان، برخی از مردم با دوراندیشی، زیركانه این وقت با ارزش را گرامی می دارند و از این فرصت پر ارزش استفاده فراوان می كنند. آن ها حتی اگر نتوانند در مساجد حضور یابند، هر جا باشند، این روزها و ساعت های مهم را از دست نمیدهند و عزیز می شمارند.
**حقیقت اعتكاف
اعتكاف، نوعی ریاضت و محدود ساختن خود است. تمرین رها كردنِ دنیا، بریدن از خود، خانواده و خویشان و دل كندن از علاقه های قلبی و لذت های نفسانی است.
اعتكاف، گریزی از غفلت زدگی و خمودگی به هوشیاری، نشاط، تحرك و امید است.
اعتكاف، گریختن از اندوه گناه و اضطراب نافرمانی و فرار از آتش جهنم و رنج دوزخ است.
اعتكاف، پناه بردن به حریم امن الهی و سرزمین عفو و رحمت و مهر است؛ آنجا كه خداوند بنده نواز، آغوش گشوده تا گمشده خویش را در آغوش گیرد و این مهمان بیمناك و خسته را در كنار خود به آرامش و امنیت برساند و برای طاعت و عبادت و استقامت در ادامه زندگی، جانی تازه بخشد.
**راز اعتكاف
انسان ها در طول زندگی، گاه به تنهایی و زمانی به حضور در اجتماع نیاز دارند تا هر یك تواناییها و استعدادهای خود را بنمایانند و با كار و تلاش در كنار كیدیگر، چرخ سنگین زندگی جمعی را به پیش ببرند و به رشد برسند. به تنهایی نیز نیازمندند تا هم با خدای خود خلوت كنند و خلأ ارتباط با او را در وجودشان پر كنند و هم در اندیشه، اخلاق و رفتارشان بازنگری و نتایج تلاشهای خود را ارزیابی كنند تا با شناخت كاستی ها، به خودسازی بپردازند و به رشد و تكامل نزدیك شوند.
