چند توصیه مهم به داوطلبین كمك به افراد زلزله زده:
از روز دوم به بعد حضور افراد غیر متخصص نه تنها كمك كننده نیست، بلكه اسكان و بهداشت و امنیت و مسایل دیگرشون باری مضاعف است.
1- از روز دوم به بعد حضور افراد غیر متخصص نه تنها كمك كننده نیست، بلكه اسكان و بهداشت و امنیت و مسایل دیگرشون باری مضاعفه. همچنین اگر می خواید فقط چند روز اونجا باشین از روز دهم به بعد برید چون شهرهای زلزله زده معمولا روزهای اول مملو از داوطلبین و روزهای بعد خالی از هرگونه داوطلب میشه.
2- در این روزها روانشناسان و مددكاران بیشترین نقش رو می تونن داشته باشن. افراد زلزله زده به خاطر شدت و سرعت وقوع حادثه شدیدا در شوك هستن و نمی تونن مراحل سوگواری (انكار، خشم، چانه زنی، افسردگی و پذیرش) رو طی كنن و در مرحله انكار می مونن. همچنین چون درگیر تهیه مواد اولیه زندگی می شن نمی تونن سوگواری كنن.
3- تسلی الكی، امید و وعده الكی ندید. از گفتن عبارات كلیشه ای مثل مرگ حقه، همه چیز درست میشه، مثل اولش میشه و... خودداری كنید.
4- اگر حرف به درد به خوری ندارید، فقط سعی كنید در كنارشون باشید. اشكالی نداره كه حتی به مدت طولانی سكوت كنید.
5- سعی كنید بغلشون كنید و دستشون رو بگیرید اگر خودشون رضایت داشتن و اذیت نمی شدن.
6- دیدن جسد، رفتن به سر مزار، دیدن یادگاری های عزیز از دست رفته می تونه به انجام یك سوگواری ذهنی و پذیرش و باور مرگ اونها كمك كنه. از گریه كردن اونها جلوگیری نكنید تا جایی كه ممكنه ، یا حالت تقریبا طبیعی داره. سعی كنید براشون مراسم سوم و هفتم، مخصوصا دست جمعی بگیرید.
7- داستانها و خاطرات اونها در مورد عزیزانشون رو حتما بشنوید و حتی اگر كمی نزدیكتر شدید بخواید كه در مورد عزیزانشون با شما حرف بزنن.
8- اگر كمك شما رو نمی پذیرن، یا حتی اگه می پذیرن از اونها كمك های كوچیك بخواین و مهمونشون بشین. مردم ایران در شرایط روحی بد ممكنه كمك كسی رو نخوان اما اگه كسی ازشون كمك بخواد و مخصوصا مهمون باشه كمكش می كنن. این باعث میشه كه "احساس ادای دین" كمتری به شما كنن و بعدش هم كمك های بعدی شما رو راحت تر بپذیرن.
9- همواره یادتون باشه آدمهای زلزله زده اول آدمن بعد زلزله زده. بهشون احترام واقعی بذارین و در اونها احساس ترحم ایجاد نكنید. یادتون باشه لباس و غذا فقط در حد زنده موندن برای خیلی ها مهمه، احترام شما به اونها و حفظ شخصیتشون كمك بیشتری می كنه.
10- اعتقادات این افراد شدیدا ضربه خورده. اما به هیچ وجه وارد بحث های اعتقادی با اونها نشید. سعی كنید بیشتر شنونده باشید و این حس رو بدید كه در هر صورت و با هر اعتقادی در كنارشون هستید.
11- مواظب بچه ها و سالمندان باشید و با نگه داری از اونها از بار ذهنی بزرگترها كه شدیدا خسته و كوفته اند كم كنید.
12- یادتون باشه، كسی كه خشمگین تره یعنی بیشتر به توجه و كمك نیاز داره. خشم یك علامته بهش توجه كنید و از خشمشون ناراحت نشید.
13- با خودتون غذا نبرید، به جاش دارو و وسایل بهداشتی و عروسك ببرید. به سر و وضع آدمها و محیطشون توجه كنید. سعی كنید به محیط این افراد "زندگی" رو برگردونید. این كار می تونه با شونه كردن موهای یك بچه یا صاف كردن یك تابلوی كج شده انجام بشه.
14- بهترین راه كمك اینه كه شرایطی رو ایجاد كنید كه خود این افراد به خودشون و زلزله زده های دیگه كمك كنن. مشاركت اونها از حالت افسردگی خارجشون می كنه و آسیب دیده ها هم كمك یك "همدرد" رو راحت تر می پذیرن. پس افراد با روحیه تر بومی رو پیدا كنید و از اونها كمك بگیرید.
15- اگر خبرنگار نیستید از گرفتن عكس یا فیلم از آدمها حتی از ویرانه ها خود داری كنید.
16- اگر نمی دونید چه كمكی می تونید بكنید یا تجربه سفر و زندگی در چنین شرایطی رو ندارید نرید لطفا. اونجا هتل و دستشویی تمیز و... نیست. اگر رفتید در بیان احساسات غلو نكیند و سعی كنید خودتون باشید.
17- این نوشته هدفش منصرف كردن آدمها از رفتن و كمك كردن نیست. اما باید برنامه ریزی شده و هدفمند، گروهی و تا جایی كه ممكنه با هماهنگی با سازمانهایی مثل هلال احمر رفت. نه به هدف یك مسافرت تفریحی-انسان دوستانه! مهمتر از نیت، عملكرد و انجام كمك واقعی به مصیبت زده هاست.
*** كتاب «التیام در سوگواری و داغدیدگی» ویلیام وردن، ترجمه محمد قائد، كتاب بسیار خوب، ساده و روانیه كه میشه مثلا توی راه خوند.
