برخی از ویروسها مانند ویروسهایی كه موجب سرماخوردگی میشوند، ما را بیمار میكنند و پس از مدت كوتاهی مثلا با گذشت یك فصل، از بین میروند و مغلوب سیستم ایمنی میشوند اما ویروسهایی هم هستند كه میتوانند برای مدت طولانی در بدن باقی بمانند.
در همه گیری كنونی (كووید-19)، مسائل مربوط به موارد ابتلا به كووید طولانی یا ابتلای مجدد به این بیماری به این پرسش منجر شده است كه " آیا كروناویروس یكی از این عوامل بیماریزای سرسخت است؟"
ویروس شناسان قابلیت برخی از ویروس ها را برای ماندن در بدن طی ماه ها یا سال ها و حتی پس از بهبودی فرد، "ماندگاری" مینامند.
زیرمجموعهای از ویروسهای پایدار و ماندگار میتوانند "نهفته" باقی بمانند. در واقع، زمانیكه ویروسها كاملا ناپدید میشوند، فقط مواد ژنتیكی را در محیط باقی میگذارند تا بعدا دوباره ظاهر شوند.
یك ویروس شناس گفت: حداقل تاكنون شواهد زیادی وجود ندارد كه نشان دهد این اتفاق در مورد كروناویروس نیز رخ می دهد اما همچنان به دنبال آن هستیم تا موضوع را بررسی كنیم.
همچنین وی خاطرنشان كرد: حتی اگر ماندگاری كروناویروس یك رویداد نادر باشد اما با توجه به تعداد زیادی از افرادی كه تاكنون به كووید-19 مبتلا شدهاند، این موارد (یعنی موارد ابتلا به كووید طولانی و ماندگار) میتواند افزایش یابد.
در ادامه این مطلب به آنچه تاكنون در مورد ویروسهای پایدار و نهفته و كووید-19 مشخص شده، اشاره شده است.
در حالیكه متخصصان در حال حاضر از دانستن تمام تفاوتهای جزئی عفونت كروناویروس فاصله زیادی دارند اما بازهم توضیحات مفیدی درباره آنچه كه شبیه به عود بیماری یا تداوم عفونت به نظر میرسد، وجود دارد.
ماندگار، اما ناپایدار
ویروسهای ماندگار از نوع غیرنهفته، اغلب فضاهای امنی برای بقای خود پیدا میكنند. ویروسها میتوانند در بسیاری از نقاط بدن پنهان بمانند اما بخشهای خاصی از بدن بیشتر مورد توجه آنها برای ادامه حیات قرار میگیرند زیرا سلولهای ایمنی از این نقاط به اندازه مابقی قسمتهای بدن محافظت نمیكنند. (نقاطی در بدن كه كمتر در دسترس دستگاه ایمنی هستند.)
این بافتهای خاص كه "نقاط دارای امتیاز ایمنی" نامیده میشوند، شامل چشمها و مغز هستند و دلیل بیولوژیكی خوبی برای ماهیت محافظت نشده آنها وجود دارد: "سلولهای ایمنی میتوانند (به دلیل عفونتزایی ناشی از مقابله با عوامل خارجی) به بافتهای بدن آسیب برسانند و مقابله با عفونت، اغلب به خطر آسیب دیدگیِ اعصاب نمیارزد."
ویروس های ماندگار اما غیرنهفته هنوز وجود دارند و معمولا به صورت ذرات ویروسیِ دست نخورده به آرامی سلولها را آلوده و خود را تكثیر میكنند و سیستم ایمنی در مواجهه با آنها به طور كامل متوقف نمیشود. بنابراین آنچه ادامه دارد نوعی نبرد سطح پایین بین سلول های ایمنی و پاتوژن (عامل بیماریزا) است. به گفته كارن این یك وضعیت بن بست است.
نهفته ماندن برای ادامه حیات
او گفت: پس از ابتلا به بسیاری از ویروس های نهفته، آنها بدن را ترك نمیكنند. اگرچه برخی از آنها در نهایت می توانند پاك شوند، اغلب این پاتوژن ها بدن را آلوده می كنند و تا آخر عمر بخشی از بدن خواهند بود.
لازم نیست تمام ذره ویروسِ عفونی در بدن وجود داشته باشد. فقط وجود ژنوم ویروس كافی است. برخی از ژنوم های ویروسی حتی به كروموزوم های سلول میزبان نفوذ می كنند. HIV یك نمونه كلاسیك از ویروس نهفته است. این ویروس ژنوم خود را در DNA سلولهای T و ماكروفاژها كه هر دو جزء سیستم ایمنی هستند، وارد میكند. برای ویروس، این یك استراتژی امیدواركننده است زیرا برای سیستم ایمنی نامرئی باقی می ماند و هر بار كه سلول های حامل، تقسیم می شوند پخش می شود. این ویروس اغلب برای سالها نهفته می مانند تا مجدد ظاهر شده و ذرات عفونی ایجاد كند.
كروناویروس عامل بیماری كووید-19
كروناویروس عامل بیماری كووید-19 برای بشر كاملا جدید است، بنابراین چگونه می توانیم پیش بینی كنیم كه چه رفتاری خواهد داشت؟ نكات و دلایلی برای خوش بینی در این زمینه وجود دارد.
به نظر می رسد نهفتگی در میان ویروسهایی كه در دورهای از چرخه حیات خود دارای ژنوم DNA هستند، شایعتر است. كروناویروس فقط از RNA استفاده می كند. اگرچه این نسخه از كروناویروس جدید است، متخصصان می توانند سرنخ هایی از چند گونه مشابه آن به دست آورند. در كروناویروس هایی كه عامل برخی موارد سرماخوردگی هستند، عفونت ها كوتاه مدت هستند.
وی افزود: درست است كه در برخی از افراد بهبودیافته از كووید-19 كه تست ژنهای ویروسی آنها منفی است، مجددا آزمایششان مثبت میشود اما این لزوما دلیلی برای ماندگاری ویروس نیست.