یك متخصص مغز و اعصاب به تشریح اختلالات شایع خواب پرداخته و به راههای درمان آنها اشاره كرد.
«سیدحسین آقامیری» با اشاره به اینكه زندگی شهرنشینی مقداری زیادی از خواب خوب را از ما گرفته، عنوان كرد: خواب یك چهارم تا یك سوم از عمر ما را دربرگرفته و ما باید مواظب بهداشت خوابمان هم باشیم، اختلال خواب به راحتی قابل پیشبینی است، این روند به خواب رفتن مستلزم یك سلسله اتفاقات پیچیده در مغز است، خواب طبیعی یك چرخه دارد، كه اول شامل یك چرت سبك بوده و بعد آرام آرام وارد یك خواب نیمه سنگین و بعد خواب سنگین و بعد وارد مرحلهای میشود كه بدن در خواب است اما مغز فعالیتهایی شبیه شبه بیداری دارد.
وی ادامه داد: مثل آن زمانی كه فرد خواب است اما چشمش حركت میكند كه خواب دیدن ما در آن مرحله اتفاق افتاده و 90 درصد اختلالات خواب در آن مرحله پیش میآید. واقعا مهمترین اختلال خواب بیخوابی است، خواب و بیداری ما روی هم تأثیر دارد، چون كسی كه خواب خوبی دارد بیداری خوبی را هم تجربه میكند و شخصی كه بیداری خوبی دارد خواب خوبی نیز خواهد داشت. كسی كه فكرش روی برنامهریزی است، از خودش بیش از حد كار نمیكشد، تغذیه خوب و ورزش هوازی دارد و استرس را از خودش دور میكند، به طور كلی كسی كه سبك زندگی صحیحی دارد خواب خوبی نیز خواهد داشت.
این پزشك متخصص با اشاره به اینكه 95 درصد درمانهای ما در این خصوص درمانهای دارویی است، اظهار كرد: اما كسی كه میخواهد اختلال خواب نداشته باشد، باید یك ساعت خاصی از خواب بیدار شود، یعنی قبل از ساعت 5/7 از خواب بیدار شود، صبحانه را قبل از 8 و نهار را بین ساعت یك تا 12 میل كند، از خواب بعد از نهار بیش از پنج دقیقه اجتناب كند، در هفته سه بار ورزش هوازی داشته باشد، شام را بین 7 تا 9 شب میل كرده و بین ساعت 10 تا 12 به رختخواب برود، مطالعه، نگاه كردن به گوشی و گوش كردن به موسیقی هیچ كدام برای القای خواب مناسب نیست و اینها خودشان اختلالات خواب ایجاد میكنند.
آقامیری همچنین یادآور شد: ساعت بدن ما طوری تنظیم شده كه بهترین ساعت خواب برای بدن ما 10 شب تا چهار صبح است، هر چه كه قبل از نیمه شب باشد مؤثرتر است و از پنج صبح به بعد خواب ما در بهبود سلامت ما تأثیری ندارد و خواب مؤثری نیست، در برخورد با بیخوابی اولین اقدامی كه دوستان میكنند خوردن داروست در حالیكه در مورد اختلالات خواب داروهای خوابآور در درازمدت خودشان اختلالات خواب ایجاد میكنند و چرخههای نرمال خواب را برهم میزنند و بعد از یك مدت اعتیادآور بوده و بیقراری ایجاد میكنند، لذا خودسرانه سراغ داروهای بیخوابی نروید چون این داروها برای مدت كم و برای زمانهای بسیار خاص تجویز میشوند.
وی همچنین در خصوص رابطه سردردها و مشكلات اضطرابی و اختلالات خواب نیز گفت: این رابطه كاملا دو طرفه است و درمان آنها با اختلالات خواب باید همزمان اتفاق بیفتد. اگر شخصی سردردی دارد كه نیمههای شب از خواب بیدارش میكند و همراه اشك و آبریزش بینی است، این سردرد خوشهای است كه عمدتا با میگرن اشتباه میشود و روش درمان آن نیز كاملا با میگرن متفاوت است و برای درمان آن باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.
فلوشیپ آنژیوپلاسی و سكتههای مغزی همچنین به یكی دیگر از اختلالات خواب اشاره و عنوان كرد: اما یك اختلالی داریم در فردی كه چاق است، گردن كوتاهی دارد و شب وقتی میخوابد خر و پف میكند ما یك اصطلاحی داریم كه به آن آپنه خواب میگویند و مجاری هوایی آنها دچار انسداد میشود، این عده هم باید به متخصصان خواب مراجعه كنند كه حتی برای برخی از آنها از ابزار كمك تنفسی برای زمان خواب و یا اسپریهای تنفسی استفاده میشود. آپنه اگر درمان نشود احتمال وقوع سكتههای مغزی و قلبی و افزایش فشار خون در افراد هست. اما خرو پف در بچهها ممكن است به دلیل وجود لوزه سوم و در بزرگسالی نیز نشانه سینوس و یا مشكلات تنفسی در بینی باشد.
آقامیری همچنین در خصوص اختلالی با عنوان بختك نیز توضیح داد: گاهی اوقات دچار حالتی مثل بختك یا فلج خواب میشویم و افراد به دلائلی مثل خستگی و اضطراب دچار حالتی میشوند كه قشر مغز بیدار است اما اصلا حركتی نمیتواند انجام دهد و چند لحظه بین حركتهای مغزی و جسمی فاصله میافتد، فرد بیدار است همه چیز را حس میكند اما نمیتواند حركتی انجام بدهد، این حالت اصلا خطرناك نیست و نشاندهنده بیماری خاصی هم نیست و به راحتی با درمان و كنترل اضطرابی و گاهی با مصرف داروهای جزئی درمان میشود.
وی با اشاره به اینكه خواب دیدن و خواب ندیدن دلیل بر كیفیت خواب نیست، بیان كرد: اما كابوس دیدن به اختلالات خواب برمیگردد. برخی از افرد ذاتا به خواب كم نیاز دارند و با همان مقدار خواب هم بیداری خوبی دارند، اینها نیاز نیست كه به دنبال افزایش ساعت خواب باشند. البته گاهی نیز كمكاریهای تیروئیدی، اختلالات هورمونی و مسائل داخلی میتواند باعث این شود كه فرد در طول روز احساس خستگی كند.
این استادیار دانشگاه شهید بهشتی در پایان با اشاره به دیگر اختلالات خواب یادآور شد: یك اختلال دیگر داریم به عنوان حمله پنیك كه این افراد در طول شب با تنگی نفس و طپش قلب به صورت ناگهانی از خواب میپرند و در افرادی كه مضطرب هستند و وسواس فكری دارند پیش میآید و با مراجعه به روانپزشك و متخصص مغز و اعصاب درمان میشود و اختلال دیگری نیز هست كه فرد با پرش شدید دست و پا از خواب میپرد، اگر این اتفاق زیاد تكرار میشود باید نوار مغز گرفته شود شاید فرد در خواب دچار تشنجهای كوچك میشود كه البته این مورد نیز قابل درمان است.