آب سیاه چشم یا همان گلوكوم باعث آسیب رسیدن به عصب بینایی چشم می شود و با مرور زمان نیز این بیماری بدتر شده و اغلب با افزایش فشار داخل چشم ارتباط دارد. اگر فكر میكنید در معرض خطر آب سیاه چشم هستید تا پایان مقاله همراه باشید تا عوامل خطر و راه های درمان آب سیاه را بررسی كنیم.



آب سیاه چشم چیست؟
آب سیاه یا گلوكوم یك بیماری چشمی مزمن و پیشرونده است كه در نتیجه‌ی آسیب به عصب بینایی ایجاد می‌شود و باعث از دست رفتن میدان دید می‌شود. یكی از اصلی‌ترین عوامل خطر این بیماری، فشار چشم است. اختلال در سیستم تخلیه مایعات چشم می‌تواند موجب تجمع مایعات شده و فشار را افزایش دهد كه این امر باعث آسیب به عصب بینایی می‌شود. عصب بینایی دسته‌ای از رشته‌های عصبی است كه شبكیه‌ی چشم را به مغز وصل می‌كند. آسیب به این عصب باعث از دست دادن بینایی می‌شود.

از دست دادن بینایی ابتدا از لبه‌های میدان دید شروع می‌شود و سپس كم كم مركز دید را هم درگیر می‌كند. وقتی كه آسیب در عصب ایجاد می‌شود، ماه‌ها تا سال‌ها طول می‌كشد تا علائم ظاهر شوند و وقتی هم كه بینایی از دست رفت دیگر قابل بازگشت نیست.



آب سیاه چشم چند نوع دارد:
آب سیاه زاویه باز
شایع‌ترین نوع آب سیاه است كه در نتیجه‌ی آسیب دیدن فیلتر موجود در كانال‌های تخلیه‌ی مایع چشم ایجاد می‌شود.

آب سیاه زاویه بسته
این نوع آب سیاه، به دلیل بسته شدن سریع كانال‌های تخلیه مایع چشم ایجاد می‌شود. دلیل این اتفاق بسته و باریك بودن زاویه‌ بین عنبیه و قرنیه است، یعنی جایی كه فیلتر قرار دارد.

آب سیاه با فشار كم یا فشار نرمال
نوعی از آب سیاه است، كه در آن بدون افزایش فشار چشم، آسیب به عصب بینایی ایجاد می‌شود.

آب سیاه مادرزادی
نوعی آب سیاه كه به علت ناقص یا رشد نیافته بودن كانال‌های تخلیه‌ی مایع در نوزادان در زمان جنینی رخ می‌دهد.

آب سیاه التهابی
این نوع آب سیاه به دلیل اختلالات خودایمنی و التهابی ایجاد می‌شود.

آب سیاه نئوواسكولار (عروقی)
این نوع آب سیاه با دیابت كنترل نشده و دیگر اختلالات آسیب زننده به عروق ارتباط دارد.



علل ایجاد آب سیاه چشم
عوامل بسیاری منجر به آب سیاه می‌شوند. اگرچه، افزایش فشار چشم تنها عامل خطر قابل اصلاح است كه در حال حاضر شناخته شده است، اما علت این بیماری نیست. آب سیاه ممكن است در فشار چشم نرمال هم ایجاد شود.



عوامل خطر آب سیاه چشم
آب سیاه در هر كسی می‌تواند رخ دهد. با این حال، بعضی افراد خطر بیشتری برای ابتلا دارند. عوامل خطر آب سیاه شامل موارد زیر است:

نژاد: آب سیاه اصلی‌ترین عامل كوری در نژاد آفریقایی است.
سن: افراد 60 سال و بالاتر در خطر بیشتری برای ابتلا به آب سیاه هستند.
سابقه خانوادگی: افرادی كه سابقه خانوادگی ابتلا به آب سیاه دارند، به احتمال بیشتری دچار این بیماری می‌شوند، مخصوصاً كسانی كه خواهر یا برادر مبتلا دارند.
فشار بالای مایع داخل چشم: افراد دچار فشار بالای مایع داخل چشم در خطر بیشتری هستند.
كاهش ضخامت قرنیه: افراد دارای قرنیه نازك، بیشتر در خطر هستند.
كسانی كه جزو این چند گروه قرار می‌گیرند باید هر سال تحت معاینه چشم قرار بگیرند.

آب سیاه چشم چه علائمی دارد؟
بیشتر افراد مبتلا به آب سیاه تا وقتی كه بینایی‌شان شروع به از دست رفتن نكرده است، متوجه علائم آن نمی‌شوند. آب سیاه وقتی كه به رشته‌های عصب بینایی آسیب می‌زند، ممكن است نقاط كور كوچكی ظاهر شوند. این نقاط معمولاً در اطراف و نواحی جانبی میدان دید ایجاد می‌شوند. افراد زیادی تا زمانی كه آسیب جدی به عصب بینایی وارد نشده، متوجه این نقاط كور نمی‌شوند. كوری وقتی رخ می‌دهد كه كل عصب از بین رفته باشد.



چگونه آب سیاه چشم تشخیص داده می‌شود؟
چشم پزشكتان سابقه‌ی كامل پزشكی شما را گرفته و چشمانتان را معاینه می‌كند. آزمایش‌های زیر هم ممكن است برای تشخیص لازم باشد:

تست حدت بینایی: تست عادی چشم با استفاده از صفحه [چارت اسنلن]، كه قدرت بینایی را در فواصل مختلف می‌سنجد.
گشادی مردمك: با قطره‌های چشمی مردمك را گشاد می‌كنند و از نزدیك عصب بینایی و شبكیه چشم را معاینه می‌كنند.
میدان دید: این تست دید طرفی یا جانبی فرد را اندازه می‌گیرد. از دست دادن دید جانبی می‌تواند نشانه‌ی آب سیاه باشد.
فشارسنجی چشم: این آزمایش استاندارد فشار مایع داخل چشم را اندازه‌گیری می‌كند.
تصویربرداری از عصب بینایی: از عصب بینایی عكس گرفته می‌شود تا میزان نواحی آسیب‌دیده مشخص شود.
معاینه زاویه چشم: برای دیدن ناحیه‌ای به نام زاویه‌ی تخلیه مایع، یك عدسی روی چشم قرار داده می‌شود. از این نقطه مایعات از چشم خارج می‌شود. با این تست مشخص می‌شود كه آیا مسیر تخلیه مایع باز، بسته یا آسیب‌دیده است.
پاكی‌متری: ضخامت قرنیه را اندازه‌گیری می‌كند.

درمان آب سیاه چشم
چشم پزشك شما بر اساس موارد زیر بهترین درمان را برایتان مشخص می‌كند:

سن شما
سوابق پزشكی
وضعیت سلامتی شما در حال حاضر
توانایی شما در پذیرش داروها، روش‌ها و درمان‌های به‌خصوص
مدت زمان طول كشیدن وضعیت
نظرات و ترجیحات خودتان
علائم آب سیاه بعضی اوقات شبیه به علائم دیگر بیماری‌ها و اختلالات پزشكی است. برای رسیدن به تشخیص همیشه به چشم پزشك‌تان مراجعع كنید.

اگرچه هیچ درمان پایداری برای آب سیاه وجود ندارد، اما درمان زودهنگام معمولاً می‌تواند آن را كنترل كند. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

داروها: بعضی داروها موجب می‌شوند كه چشم مایع كمتری تولید كنید، و بعضی دیگر با كمك به تخلیه‌ی مایع داخل چشم باعث كاهش فشار آن می‌شوند.
جراحی: هدف جراحی ایجاد یك راه جدید برای خروج مایع از چشم است. این كار را می‌توان با ایجاد یك مسیر جدید برای تخلیه یا قرار دادن یك مسیر فرعی انجام داد.
جراحی با لیزر: انواع مختلفی از جراحی با لیزر برای درمان آب سیاه استفاده می‌شود.
جراحی آب مروارید: این جراحی در بیشتر بیماران درگیر آب مروارید باعث كاهش فشار چشم می‌شود، و در بعضی موقعیت‌ها ممكن است به عنوان درمان آب سیاه هم استفاده شود.
در بعضی موارد یك بار جراحی به تنهایی نمی‌تواند سرعت پیشرفت آب سیاه را كم كند. تكرار جراحی و/یا درمان مداوم با دارو ممكن است لازم باشد.