سردرد احساس درد در ناحیه ی صورت یا سر كودك شما است. سردرد در 25 درصد از كودكان كوچكتر و 75 درصد از نوجوانان اتفاق می افتد. در واقع، میگرن یكی از پنج بیماری شایع در كودكان است. سردرد در بزرگسالان و كودكان بسیار شایع است و بیش از 150 نوع دارد. این انواع معمولاً به چهار دسته تقسیم می شوند:

میگرن
میگرن اپیزودیك است و چند بار در ماه رخ می دهد، سردردهای شدید كه در آن كودك شما حساسیت به نور و صدا و به دنبال آن حالت تهوع و استفراغ را تجربه می كند. میگرن می تواند ارثی باشد. حدود 60 درصد از افرادی كه میگرن دارند، یكی از اعضای نزدیك خانواده (مادر، پدر، خواهر ویا برادر) نیز دارند كه به میگرن مبتلا هستند.

سردردهای تنشی
چهار نوع سردرد تنشی وجود دارد :
سردرد تنشی اپیزودیك: سردردی كه كمتر از 15 روز در ماه طول بكشد.
سردرد تنشی مزمن: سردردی كه بیش از 15 روز در ماه طول بكشد.
سردرد تنشی روزانه: سردردهایی كه هر روز اتفاق می افتد.
سردرد مزمن غیر پیشرونده: سردردهایی كه روزانه یا چند بار در ماه اتفاق می‌افتند، اما شامل علائم اضافی میگرن نمی‌شوند.
سندرم سردرد مختلط / میگرن مزمن / میگرن تبدیل شده
این نوع سردرد تركیبی از میگرن و سردرد تنشی مزمن غیر پیشرونده است. اگر كودك شما بیش از 15 روز در ماه سردرد دارد و علائم میگرن دارد، ممكن است این نوع سردرد را داشته باشد.

سردردهای كششی و التهابی
این سردردها ممكن است به دلیل بیماری یا اختلال مغزی كودك شما باشد. احتمالاً تومور مغزی یا خونریزی در مغز آنها وجود دارد.

سردرد در كودكان چقدر شایع است؟
در میان كودكان بین 5 تا 17 سال، 20 درصد گزارش كرده اند كه دچار سردرد شده اند. شایع ترین انواع سردرد در این گروه سنی سردرد تنشی است (15 درصد گزارش شده و میگرن با 5 درصد گزارش شده است).

بسیاری از والدین نگران این هستند كه سردرد فرزندشان نشانه یك تومور مغزی یا وضعیت پزشكی جدی باشد. با این حال، كمتر از 3 درصد از سردردها نتیجه این شرایط است. بسیاری از سردردها در كودكان نتیجه استرس و مسائل مربوط به سبك زندگی است.

كدام كودكان بیشتر در معرض سردرد هستند؟
اگر فرزند شما یكی از اعضای نزدیك خانواده خود را دارد كه سردرد می گیرد، این او را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد. كودكانی كه سطح استرس بالایی دارند نیز احتمال بیشتری دارد.

آیا سردرد به مغز فرزندم آسیب می رسانند؟
سردرد باعث آسیب مغزی نمی شود. آنها روی مغز كودك شما تأثیر منفی نمی گذارند.

سردرد در كودكان چه تفاوتی با سردرد در بزرگسالان دارد؟
سردرد كودكان در موارد زیر با بزرگسالان متفاوت است:

سردرد كودكان اغلب به اندازه بزرگسالان طول نمی كشد (بین دو ساعت تا 72 ساعت)
كودكان درد را در سرتاسر سر خود احساس می كنند، نه فقط یك طرف یا قسمتی از آن
كودكان شكایات معده بیشتری از جمله درد شكم، استفراغ و حالت تهوع دارند
علائم سردرد در كودكان چیست؟
علائم بسته به نوع سردرد كودك شما متفاوت است:

سردردهای حاد
علائم سردرد حاد به طور ناگهانی رخ می دهد و خیلی طول نمی كشد. علائم عبارتند از:

درد تند و ضربان دار
درد در سر، گردن یا صورت آنها
سردردهای مكرر حاد یا میگرن
این نوع سردرد از یك تا دو ساعت طول می كشد و معمولا دو تا چهار بار در ماه اتفاق می افتد.

دردی كه جلوی سر یا هر دو طرف را درگیر می كند
رنگ پریدگی
ناراحتی معده، حالت تهوع و استفراغ
تحریك پذیری
حساسیت به نور، صدا یا بو
سرگیجه
تب
تاری دید
تمایل به خوابیدن بیش از حد معمول
سردرد مزمن غیر پیشرونده یا سردرد تنشی
اینها سردردهای روزانه یا سردردهایی هستند كه برای مدت طولانی بدون ایجاد علائم عصبی ظاهر می شوند و از بین می روند. اگر بیش از 15 روز در ماه همراه با غیبت های مكرر در مدرسه و مصرف بیش از حد داروها رخ داد، به متخصص سردرد مراجعه كنید. علائم عبارتند از:

درد یا فشار در یك «بند» در سرتاسر پیشانی آنها
سردردهای مزمن پیشرونده
افزایش تدریجی تعداد دفعات بروز سردرد آنها
افزایش تدریجی شدت سردرد آنها
هنگامی كه سردردهای مزمن پیشرونده همراه با سایر علائم عصبی (به عنوان مثال، ضعف، مشكلات تعادل و اختلالات بینایی) رخ می دهد، می تواند نشانه ای از شرایط مغزی مانند تجمع غیر طبیعی مایع در مغز آنها (هیدروسفالی)، التهاب مغز، تومور یا شرایط دیگر باشد

علت سردرد در كودكان چیست؟
دلایل زیادی برای سردرد در كودكان وجود دارد. آنها موارد زیر را ممكن است شامل شوند:

بیماری های ساده مانند آنفولانزا ، عفونت یا تب
عفونت سینوسی
گلو درد
عفونت گوش
ضربه به سر
استرس
اضطراب
افسردگی
تنش
ورزش و فعالیت بیش از حد
مننژیت (عفونت یا التهاب غشایی كه مغز و نخاع آنها را می پوشاند) كه نادر است
آنسفالیت (التهاب مغز آنها) كه نادر است
خونریزی در مغز آنها كه نادر است
تومور (توده ای از بافت غیرطبیعی) كه نادر است.
آیا سردرد نشانه این است كه فرزندم دیابت نوجوانی دارد؟
در حالی كه سردرد از علائم معمول دیابت نیست، اما می تواند نشان دهنده پایین بودن قند خون فرزند شما باشد كه خود نشانه دیابت است.

سردرد در كودكان چگونه تشخیص داده می شود؟
به منظور ارزیابی و تشخیص سردرد، پزشك كودك شما باید معایناتی را انجام دهد. آنها مواردی مانند موارد زیر را بررسی می كنند:

تب
فشار خون بالا
ضعف عضلانی
مشكلات تعادل
مشكلات بینایی
آنها همچنین با شما و فرزندتان مصحبت خواهند كرد و سوالات زیر را ممكن است بپرسند، مانند:

سردرد از چه زمانی شروع شد؟
چه مدت است كه سردرد اتفاق می افتد؟
هر چند وقت یك بار اتفاق می افتد؟
چه چیزی باعث سردرد می شود؟
چه كسی در خانواده سردرد دارد؟
آیا علائم قابل توجهی وجود دارد كه بین سردرد اتفاق می افتد؟
آیا سردرد فرزند شما را از رفتن به مدرسه باز می دارد؟ آیا آنها در طول مدرسه فرزند شما را اذیت می كنند؟
سردرد چه تاثیری بر كیفیت زندگی فرزند شما دارد؟
درد در كجا قرار دارد؟
درد چه حسی دارد؟
درد چقدر طول می كشد؟
چه چیزی باعث بهتر شدن درد می شود؟
كودك شما چه زمانی از روز سردرد می گیرد؟
چه آزمایش هایی می تواند به تشخیص سردرد در كودكان كمك كند؟
متخصص كودك شما ممكن است آزمایش‌های تصویربرداری را درخواست كند تا بفهمد چه چیزی باعث سردرد می‌شود. این آزمایشات ممكن است شامل موارد زیر باشد:

MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی).
MRA (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی از شریان ها).
سی تی اسكن (توموگرافی كامپیوتری)
چه زمانی باید فرزندم را نزد پزشك ببرم؟
زمانی كه كودك شما سردرد را مكررا تجربه می كند
زمانی كه سردرد كودك شما شدید است.
هنگامی كه سردرد كودك شما به طور ناگهانی اتفاق می افتد.
چه زمانی باید فرزندم را به اورژانس ببرم؟
در صورت بروز هر یك از علائم زیر همزمان با سردرد، در مراجعه به اورژانس تردید نكنید:

ضعف
اسهال یا استفراغی كه متوقف نمی شود
از دست دادن بینایی
گیجی
تب
سرگیجه
بی حسی
تنگی نفس
گرفتگی گردن
هر گونه تغییر در گوش، گلو، چشم یا بینی
چه علایمی در سردرد كودكان باید جدی گرفته شود
فوق تخصص مغز و اعصاب كودكان گفت: كم آبی، نخوردن صبحانه، استرس، مصرف چای، قهوه، كاكائو، شكلات، نسكافه، كاپوچینو، گوجه‌فرنگی، فلفل، برخی انواع ادویه و بوی پیاز داغ، سیر داغ و پیازچه به ویژه در برخی دختران ایجاد سردرد می‌كند.

ساسان ساكت ، با بیان اقدامات تشخیصی و درمانی جهت كودكان مبتلا به سردردهای تنشی و میگرنی اظهار داشت: بعد از اینكه بر اساس معاینه بالینی و اخذ شرح حال از كودك و خانواده مطمئن شدیم كه كودك از الگوی تنشی یا میگرنی تبعیت می‌كند عملاً نیاز به نوار مغزی یا مطالعات تصویربرداری وجود ندارد و برخی آزمایش‌ها مانند آزمایش خون ساده برای تشخیص كم‌خونی كودك كفایت می‌كند.

وی افزود: برخی علایم در صورتی كه با سردرد همراه باشد نیاز به تصویربرداری مغزی یا MRI دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی گفت: اگر در معاینه از كودك یافته عصبی غیرطبیعی دیده شود یا تظاهرات ناشایع اساسی حین سردرد مانند فلج اندام‌ها، نابینایی یك‌طرفه، فلج عضلات چشمی، گیجی، سرگیجه، ضعف یك‌طرفه، گزگز و مورمور اطراف دهان و تغییر سطح هوشیاری دیده شود نیاز به MRI وجود دارد.

وی افزود: همچنین الگوی سردردهای مزمن پیشرونده نیاز به MRI دارد. سردردهای مزمن پیشرونده ‌آنهایی هستند كه در طول زمان تعداد دفعات حملات سردرد و شدت آن افزایش می‌یابد و این سردردها به طور عمده نشان‌دهنده فشار داخل مغزی هستند.

احتمال ابتلا به خونریزی مغزی در برخی مبتلایان به سردرد
این فوق‌تخصص مغز و اعصاب كودكان ادامه داد: در موارد اورژانسی و آنهایی كه سردرد به صورت ناگهانی و با شدت بالا دارند ممكن است احتمال ابتلا به خونریزی داخل مغزی وجود داشته باشد كه با نظر پزشك و سی‌تی‌اسكن می‌توان به تشخیص قطعی رسید.

درمان انواع سردرد در كودكان متفاوت است
ساكت گفت: درمان میگرن ممكن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و بستگی به شدت سردرد، تعداد دفعات حمله و ناتوانی كودك به دنبال حمله سردرد دارد.

وی افزود: برای اكثر سردردهای میگرنی استراحت در یك اتاق تاریك و آرام و استفاده از مسكن‌های ساده كفایت می‌كند اما در انواع دیگر سردردهای میگرنی باید از سایر تجویزات پزشك استفاده كرد.

چه موقع باید سردرد میگرنی را درمان كرد
این فوق تخصص مغز و اعصاب كودكان تصریح كرد: درمان وقتی شروع می‌شود كه سردردهای میگرنی مكرر شوند و فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار دهد چنانچه سردرد بیش از یك حمله در هفته باشد باید از درمان‌های دارویی پیشگیری‌كننده استفاده كنیم به این امید كه شدت و تعداد حملات را كاهش دهیم.

مصرف چای، قهوه، نسكافه و كاكائو ممنوع
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی گفت: قبل از اینكه دست به درمان بزنیم باید سبك زندگی كودك را تغییر دهیم این سبك زندگی با الگوی خواب مناسب و منظم میسر است در عین حال مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند شروع‌كننده یا تشدیدكننده سردرد باشد كافئین، چای، قهوه، كاكائو، شكلات، نسكافه و كاپوچینو در فردی كه زمینه سردرد دارد می‌تواند موجب شدت و شروع حملات شود.

وی افزود: برخی مواد غذایی خاص مانند گوجه‌فرنگی، فلفل، برخی انواع ادویه و بوی پیاز داغ، سیر داغ و پیازچه به ویژه در برخی دختران ایجاد سردرد می‌كند.

نخوردن صبحانه و استرس می‌تواند شروع‌كننده و تشدیدكننده سردرد باشد
این فوق تخصص مغز و اعصاب كودكان اظهار داشت: استرس می‌تواند شروع‌كننده و تشدیدكننده سردرد در كودكان باشد همچنین نخوردن صبحانه و استرس ناشی از خستگی یا خواب‌آلودگی به علت انرژی كم می‌تواند موجب سردرد در كودكان شود.

وی خاطرنشان كرد: كم‌آبی به ویژه در مناطق گرمسیر موجب سردرد در كودكان می‌شود، بنابراین بردن قمقمه و نوشیدن آب مانع از سردرد خواهد شد.